دردهای ساخت و ساز ما

گروه گزارش: دو سازمان که به استناد قانونی واحد و حمایت وزارت راه و شهرسازی تشکیل شده اند و هر دو، حرف اول و آخرشان «کیفیت ساخت وساز» است! مدام در نشست های شوراهای مرکزیشان از همکاری و تعامل میگویند ولی وقتی پای کار میرسد تنش هایشان شروع میشود. در پی تحولات و جابه جاییهای یک سال اخیر در وزارت راه و شهرسازی و سازمان نظام مهندسی ساختمان، بر آن شدیم تا نظر کاردان های ساختمان را جویا شویم؛ ازاین رو با کسی گفتگو کردیم که در سال 1366 با مدرک کاردانی در رشته عمران فارغ التحصیل شده و در سال 1379 که برای اولین بار پروانه اشتغال رسمی از طریق آزمون اعطا شد، پروانه پایه دو گرفت. او که رئیس و از مؤسسان سازمان نظام کاردانی استان آذربایجان غربی است، در زمان وزارت محمد سعیدیکیا 26 ماه عضو شورای توسعه نظام مهندسی، عضو کارگروه شورای توسعه، عضو اصلی کمیته برنامه سیاستی مسکن و شهرسازی و کارگروه مربوط به نیروی انسانی بوده است. با سید عباس ذاکری، عضو شورای مرکزی سازمان نظام کاردانی ساختمان و رئیس اسبق آن شورا به گفتگو نشستیم. پیام ساختمان: عملکرد مهندس شاهرخی در دفتر تشکل های حرفه ای وزارتخانه را چگونه میبینید؟ آقای مهندس شاهرخی دید خوبی به ساخت وساز داشتند ولی قابل اجرا نبود و یا حداقل حرف هایی میزدند که توان اجرایی آن را نداشتند. مثلاً در بخش اصلاح ساخت وساز یا نظام فنی ساختمان، ایشان نظر خوبی داشتند و میگفتند هیچ ساختمانی نیست که در آن به کاردان نیاز نباشد، ولی باید جایگاه آن تعریف شود که کاردان در این پروژه وظیفه اش چیست. برای چنین امری نیاز به آئین نامه و دستورالعمل های خاصی بود که آن دفتر توانایی تبیین و تعریف آنها را نداشت. لذا آقای مهندس شاهرخی همین را مبنا قرار میداد و با فعالیت کاردان ها به شکلی که الآن مرسوم است مخالفت میکرد. کاردان های کشور از این نگاه آقای مهندس لطمه خوردند؛ مخصوصاً در بدو ورود ایشان که ما دستورالعمل سازندگان مسکن را هم داشتیم. در زمان آقای مهندس سعیدی کیا در شورای توسعه تصویب شد که ساختمان ها باید به دست افراد متخصص ساخته شوند و بر همین اساس در آنجا مهندسان، کاردان ها و معماران تجربی به عنوان اشخاص حقیقی و حقوقی تعریف شدند. ولی متأسفانه تعداد معدودی افراد در دفتر تشکل های وزارتخانه حضور دارند که مخالف فعالیت کاردان ها بودند و با تصویب چنین دستورالعملی در شورای توسعه مخالفت داشتند. آنها از عدم آگاهی مهندس شاهرخی در ابتدای مسئولیت ایشان استفاده کردند و اصلاحیه ای به دستورالعمل سازندگان مسکن که 2/11/87 ابلاغ شده بود نوشتند و با امضای وی صادر کردند و در آن صلاحیت کاردان ها را پایین آوردند و صلاحیت مهندسان را بالا بردند. درصورتیکه با توجه به سلسله مراتب، دستورالعملی که وزیر ابلاغ کرده، مدیرکل حق ابطال یا تغییر آن را ندارد. این تخلف عمده ای است که صورت گرفت و ما با مهندس شاهرخی صحبت کردیم و ایشان متوجه شدند و قرار بود آن را اصلاح کنند که البته تا امروز اصلاحیه را ابلاغ نکرده اند. ازاین جهت در زمان مدیریت ایشان کاردان ها لطمه دیدند. پیام ساختمان: نظرتان در مورد آینده دفتر تشکل های حرفه ای وزارتخانه با حضور آقای دکتر شیبانی چیست؟ با توجه به شناختی که من از آقای دکتر شیبانی دارم، ایشان نگاه باز و بسیطی دارند. پیش و بیش از هر چیز دیگر توجهشان به کیفیت ساخت وساز است و اعتقاددارند هر کس به نسبت صلاحیت خودش باید در حوزه ساختمان فعالیت کند. ازاین جهت من آینده خوبی را برای کاردان های فنی و حتی برای سایر تشکل ها متصورم. پیام ساختمان: نگاه معاون جدید مسکن و ساختمان وزارتخانه را چگونه ارزیابی میکنید؟ متأسفانه نگاه ایشان را به ساخت وساز تک محوری و مهندس محور میبینم. برای نمونه در جلسه تودیع و معارفه آقای مهندس شاهرخی و دکتر شیبانی ایشان فقط از جامعه مهندسان و سازمان 300 هزارنفری نظام مهندسی صحبت کردند، یعنی فقط بحث مهندسان است بدون اینکه به موضوعات دیگر مثل کیفیت ساخت وساز، استاندارد مصالح ساختمانی، کاردان های فنی و سایر تشکل های صنفی اشاره کند. پیام ساختمان: شما مشکل سازمان نظام مهندسی را در چه میبینید؟ به نظر من دو موضوع که مرتبط با مهندسان و سازمان نظام مهندسی است به ساخت وسازهای ما و کیفیت مطلوبی که باید داشته باشد و الآن ندارد لطمه زده است: یکی اینکه کسانی که در رأس امور وزارت راه و شهرسازی هستند، از مقام بالا تا پایین، اکثراً مهندس و عضو تشکیلات سازمان نظام مهندسی هستند و و دوست دارند هر طوری میتوانند به تشکل صنفی خودشان کمک کنند. متأسفانه این نگاه بیمارگونه از اول شکل گیری این سازمان در کشور ما وجود داشته و باعث شده سازمانی که وظیفه اش بر اساس ماده 3 قانون، انتظام امور حرفه ای اعضای خودش است، به جای قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان تعریف شود! الآن با 17 بندی که به عنوان خط مشی برای خودشان تعریف کرده اند عملاً سند ساخت وساز را میخواهند به نام خودشان بزنند. مشکل دوم سیاسی شدن این تشکیلات است. کسانی که در رأس این سازمان قرار میگیرند شخصیت های سیاسی هستند درحالیکه این تشکیلات حرفه ای وظیفه اش فعالیت در بخش ساختمان، به روز کردن اطلاعات اعضا و کمک به ارتقای علمی آنها و از این قبیل مسائل است. پیام ساختمان: نظرتان درباره کارهای غیرسیاسی سازمان، مثل نظام ارجاع کار چیست؟ ارجاع کار و این نظارتی که الآن توسط سازمان نظام مهندسی اجرا میشود غیرقانونی است. در قانون نظام مهندسی چنین نظارتی وجود ندارد اگر چنین نظارتی در قانون و آئین نامه اجرایی آن تعریف شده وزارت راه و شهرسازی و سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور با ذکر ماده قانونی اعلام کنند. این نوع نظارت یک چیز من درآوردی است که بر اساس آن سازمان پول را از مردم میگیرد و ناظر را خودش انتخاب میکند تا مثلاً جلوی دزدیهای مالکان یا مهندسان را بگیرد. یعنی این تشکیلات که مردم نهاد است نه به مردم احترام میگذارد و اعتماد دارد و نه به اعضای خودش! این یعنی مهندسان ما خائن بوده و مالکان هم نسبت به مال خودشان خائن هستند. این نگاه بد و غیرقانونی است و در هیچ جای جهان چنین نظارتی وجود ندارد. پیام ساختمان: پس باید چه کرد؟ همان نظام فنی که حاکم برساخت و سازهای دولتی هست باید در ساخت وساز بخش خصوصی هم حاکم باشد. هیچ جای دنیا سه نوع نظام فنی وجود ندارد ولی در کشور ما، نظام فنی حاکم برساخت و سازهای دولتی، نظام فنی ساخت وسازهای شهری که الآن به ناحق در دست نظام مهندسی است و نظام فنی روستایی که از طریق بنیاد مسکن اجرا میشود، وجود دارد. اگر نظامی که در ساخت وسازهای شهری هست درست است چرا دولت از آن تبعیت نمیکند و ساخت وساز بخش دولتی را به سازمان نظام مهندسی واگذار نمیکند؟ اگر هم غلط است، که هست، چرا جلوی این فساد را نمیگیرد؟ اینها دردهای ساخت وسازهای ماست؛ اگر وزارتخانه و مجلس به فکر اصلاح قانون نظام مهندسی و نهایتاً اصلاح نظام ساخت وساز هستند، باید چنین نگاهی داشته باشند، نه اینکه فقط فکرشان این باشد که انتخابات نظام مهندسی چه طور باشد و چه جوری برای مهندسان ایجاد اشتغال کنیم!