فرآیند جوشکاری دور از چشم نظارت

یکی از برجسته ترین مشکلات تخریب های متعدد در اجرای ساختمان ها عدم رعایت اصول فنی و ایمن سازی در ساختمان ها به ویژه سازه های فولادی و نواقص در اتصالات جوش و حرفه جوشکاری است. منفعت طلبی سازندگان غیرحرفه ای در کسب سودهای کلان باعث شده با ورود افراد غیرمتخصص به جای مهندس و تکنسین جوشکار تا طرح و اجرای ساختمان های فولادی آن چنان که باید از کیفیت مطلوبی برخوردار نباشد و در این میان، اتصالات جوشی ساخت و سازه های فولادی از نارساییهای بیشتری برخوردارند. کمبود نیروی متخصص و تکنسین در صنعت ساختمان کشور یکی از مهم ترین ضعف ها محسوب میشود که نه تنها بیتوجهی اغلب کارفرمایان را به این موضوع نشان میدهد، بلکه نواقص و ضعف های آموزش مهارت های عملی در صنایع را نیز زیر سؤال میبرد. شاید بتوان گفت کیفیت پایین جوش به علت نبود مهارت جوشکاران یکی از علل عمده تخریب ساختمان هاست.اگرچه نبود نظارت اصولی و دقیق بر اجرای جوشکاری در ساختمان های شهری را نیز نباید نادیده گرفت. ارائه نقشه های غیرقابل اجرای مهندسان ایزدپناه، یک جوشکار ساختمانی دراین باره گفت: ازآنجا که متأسفانه عملیات جوشکاری در محل کارگاه های ساختمانی و نه در محل کارخانه صورت میگیرد کنترل کیفیت جوش به خصوص هنگام مونتاژ در ارتفاع زیاد از زمین حتی به صورت عینی امکان پذیر نیست.وی افزود: همچنین در محل اتصال ورق به ستون به جای جوش نفوذی از جوش گوشه استفاده میشود ، در نتیجه هنگام زلزله این نقاط علاوه بر تحمل نیروی کمتر از هم گسیخته میشود. این جوشکار ساختمانی معتقد است: کیفیت پایین جوش در اجرای ساختمان های فولادی به علت عدم وجود آموزش کافی برای فعالان این حرفه از مشکلات جدی این حوزه جوشکاری است. به گفته ایزدپناه آشنا نبودن مهندسان سازه به مسائل اجرایی و ارائه نقشه های غیرقابل اجرا ازیک طرف و گران بودن هزینه اجرا مطابق با آیین نامه نسبت به روش سنتی اجرا از طرف دیگر ، از عوامل اصلی نواقص جوشکاری در کشور است. جوشکاران از کار دقیق طفره میروند صولتی، یک جوشکار حرفه ای با اشاره به اهمیت مسائلی از قبیل پارکینگ و نورگیرها و مسائلی ازاین دست و توجه کمتر به مسائل سازه ای گفت: البته این نکته هم وجود دارد که به علت آموزش و اطلاعات ناکافی مهندسان ناظر نمیتوانند مسئولیت خود را به خوبی انجام دهند درنتیجه بسیاری از جوشکاران از کار دقیق طفره میروند با این اطمینان که مهندسان در ارتفاع از جوش ها بازدید نمیکنند و شهرداریها هم هیچ گونه نظارتی بر اجرای ساختمان ها ندارند. وی با بیان اینکه انواع جوش های مورداستفاده کارهای ساختمانی جوش سربالا است، گفت: به علت سختی اجرا این جوش از کیفیت پایینی برخوردار است. وی توضیح داد: ترازبندی اتصال، زاویه شیار، خال جوش ها و ... هر کدام از این فاکتورها رفتار مستقیم روی کیفیت جوش به وجود آمده دارند. به عنوان مثال اگر مونتاژ ضعیف باشد،کیفیت جوش احتمالاً زیر حد استاندارد خواهد بود یا دقت زیاد در سوار کردن اتصال میتواند تأثیر زیادی در بهبود جوشکاری داشته باشد. این جوشکار ادامه داد: بسیاری از کارفرمایان کار طراحی سازه را یک موضوع زائد میدانند و تلاش میکنند هزینه کمتری را صرف این کار کنند. صولتی معتقد است: بهترین راهکار در این زمینه آموزش جوشکاری برای جوشکاران و تأکید بر گواهینامه جوشکاران ماهر در عملیات ساختمانی و تقویت آموزش مهندسان ناظر در بازرسی جوش اسکلت ساختمان هاست. رفع ضعف جوشکاری حل بخش عمده ‏ای از مشکلات سازه ای به گفته کارشناسان، از مرحله طراحی تا نظارت و اجرا، 90 درصد مشکلات و نقص ‏های موجود به اجرای ضعیف و غیراصولی عملیات جوشکاری اتصالات باز میگردد که خود ریشه در ضعیف بودن ساز و کار نظارت و کنترل عملیات جوشکاری، نبود جوشکار ماهر و عدم استفاده از دستگاه ‏های مناسب جوش دارد. کامران اسلامی یک مهندس جوش ساختمانی دراین باره گفت: جوشکاری در شاخص کیفیت ساختمان ‏های فولادی آیتم بسیار تأثیرگذاری است و تجربه نشان داده اتصالات اجرا شده با جوشکاری غیراصولی از مهم ترین عوامل ریزش ساختمان ها هنگام وقوع زلزله است. وی افزود: در حال حاضر بالغ بر 50 درصد از ساختمان های شهر تهران با اسکلت فولادی ساخته میشوند، بنابراین با رفع مشکلات جوشکاری در واقع بخش عمده ‏ای از مشکلات سازه ‏ای نیمی از ساختمان ‏های جدید برطرف شود. این مهندس جوش با بیان اینکه نبود جوشکار ماهر، مناسب نبودن دستگاه ‏های جوش و عدم به کارگیری بازرسان جوش، عمده دلایل اجرای ضعیف جوش در ساختمان های فعلی است، اضافه کرد: اجرای صحیح ماده 33 قانون نظام مهندسی و نیز آموزش جدی جوشکاران مشکلات جوشکاری در ساخت وسازها را برطرف خواهد کرد. اسلامی تأکید کرد: استفاده از دستگاه ‏های مناسب جوشکاری و آموزش حرفه ‏ای مهندسان ناظر و مجریان در حوزه جوش از دیگر راهکارهای نجات این صنعت است. وی اظهار داشت: نحوه اتصالات جوشی بسیار پیچیده است تا جایی که در کشورهای پیشرفته به یک حرفه با مدرک دکترا تبدیل شده است؛ کاری که در ایران به هیچ وجه به آن توجه نشده و معمولاً جوش های اسکلت ساختمان توسط افراد در و پنجره ساز و یا فاقد تخصص در این زمینه انجام میشود. اسلامی ادامه داد: کنترل کیفیت بازرسی جوش بسیار مهم است زیرا به واسطه شکل ظاهری آن نمیتوان به طور کامل به استاندارد بودن روند اجرایی آن پی برد بلکه نیازمند آزمایش های غیرمخرب مانند رادیوگرافی است. وی با بیان اینکه یکی از دغدغه های این حرفه در صنعت ساختمان تائید صلاحیت جوشکاران است، تأکید کرد: توجه در ارائه پایان کار به ساختمان ها رعایت نکات ایمنی و استانداردها در بخش جوشکاری یک ضرورت است. این کارشناس جوش معتقد است: سازه های فولادی از هر نظر بر سازه های بتنی برتری دارند و به نظر من تنها دلیل رواج داشتن سازه های بتنی در ایران، اهمیت به کمیت و قیمت پایین اجرای سازه های بتنی است که متأسفانه برای جان انسان ها کمتر از پول ارزش قائل میشویم. اسلامی با انتقاد از اینکه طرح و اجرای ساختمان های فولادی آنچنان که باید از کیفیت مطلوبی برخوردار نیست، خاطرنشان کرد: جوشکاری با همه رشته ها در ارتباط است و میتوان آن را موضوعی بین رشته ای و چندبعدی در ساخت وسازها دانست و نظارت های خاص تری برای آن اعمال کرد.