وضعیت مناطق تهران در زلزله

گروه ساخت وساز: زلزله تهدیدی قدیمی و همیشگی برای پایتخت محسوب میشود؛ حتی تصورش هم ترسناک است؛ نفس هایی که به سختی کشیده میشود، دست و پایی که زیر سنگینی آوار قادر به تکان دادنش نیستی، فکر آنکه کدامیک از عزیزانت هنوز نفس میکشد و زمان، زمانی که انگار خشکش زده و سنگینیاش وزن آوارها را بیشتر میکند. حتی تصورش هم ترسناک است که زلزله ای پایتخت را بلرزاند و زنده زیر آوار بمانی چون با وسعت و جمعیت شهر تهران شاید آواربرداری ماه ها زمان ببرد. درحالیکه پس از وقوع زلزله احتمال حوادث دیگر مانند نشست زمین، ترکیدگی لوله های گاز ، آب و... نیز وجود دارد و این بدان معناست که بحران گسترده خواهد شد و مدیریت چنین بحرانی به سختی امکان پذیر است. زلزله کابوس بسیاری از شهروندان تهرانی است. کابوسی که اگر به واقعیت بدل شود حداقل 14 هزار هکتار از بافت شهری را که ناپایدار است به تلی از خاک تبدیل میکند. محله های مقاوم پایتخت در برابر زلزله با وجود سه گسل اصلی شمال، شرق و گسل ری در جنوب کمتر قسمتی از پایتخت را میتوان یافت که در فاصله ای مناسب از این سه گسل باشد. گسل شمال تهران از لشکرک و سوهانک شروع میشود و تا فرحزاد و حصارک و از آنجا به سوی غرب امتداد مییابد. این گسل در مسیر خود، نیاوران، تجریش، زعفرانیه، الهیه و فرمانیه را در بر میگیرد. گسل ری در جنوب تهران نیز که در صورت فعالیت پرتلفات ترین گسل کشور است از جاده خاوران شروع و با گذر از دولت آباد و حرکت روی جاده کمربندی تهران در حدنصاب کوره های آجرپزی چهاردانگه پایان مییابد. گسل شرق نیز که توانایی قویترین زلزله را داراست از شرق به تهران واردشده و با گذر از اراضی سرخه حصار و حرکت روی بزرگراه شهید بابایی تا مجیدیه و سیدخندان امتداد مییابد. جالب اینجاست که اکثر حریم های انتقال نیروی شهر تهران نیز روی همین گسل های زلزله واقع شده است. در این میان تک گسل ملاصدرا هم که از خیابان شریعتی تا شهرک غرب انتقالیافته، محلات ونک، میرداماد، سعادت آباد و شهرک غرب را نا ایمن ساخته است. از محلات به نسبت امن تر شهر تهران میتوان به راه آهن، محور نواب، محور خیابان انقلاب و آزادی، هفت چنار به علاوه ارگ قدیم تهران اشاره کرد. ارگ قدیم تهران حدفاصل خیابان شوش، هفده شهریور، انقلاب و کارگر جنوبی را شامل میشود که بازار تهران، خیابان مولوی، میدان بهارستان، میدان امام خمینی، محله امیریه و خیابان جمهوری اسلامی را شامل میشود. به نظر میرسد که مکانیابی حاصل از تجربه چند صدساله مردم ساکن تهران که منجر به تشکیل محدوده ارگ قدیم شهر شده، بسیار قابل اعتمادتر از مکانیابی سال های کنونی در گسترش و احداث شهرک های حاشیه ای شهر تهران است اما مشکل اصلی این است که در این محدوده ها نیز اکثر ساختمان ها قدیمی است و جزو بافت های فرسوده محسوب میشوند. این در حالی است که در بافت های فرسوده شهر، اکثر مدارس و مراکز درمانی هم فرسوده بوده و در برابر زلزله مقاوم نیستند.