پایین ترین نمره ایمنی در کار

«اول ایمنی؛ بعد کار! » اما روزانه 5 کارگر در کارگاه های ساختمانی جانشان را بر اثر حوادث کار از دست میدهند و 5 خانواده، نان آور خود را از دست میدهند. اگرچه این آمار در شرایطی است که در سال های اخیر خیلی از پروژه های عمرانی به واسطه رکود اقتصادی در حالت تعطیلی به سر میبرند. به عبارتی اگر وضعیت رسیدگی به ایمنی در محل کار افزایش پیدا نکند، با رشد اقتصادی و به راه افتادن پروژه های عمرانی باید شاهد کشته شدن چند برابری کارگران هم باشیم. آمار مربوط به حوادث ناشی از کار در ساختمان سازیهای ایران نسبت به متوسط جهانی بسیار بالاتر است که نشان دهنده لزوم تدوین برنامه های پیشگیرانه، صرف هزینه از سوی دولت و آموزش به کارفرمایان در اینگونه پروژه ها است. اگرچه تاکنون در این زمینه آئین نامه ها و دستورالعمل های فراوانی تدوین و برای اجرا ابلاغ شد اما عدم وجود ضمانت اجرایی کافی، ضعف دولت در انجام بازرسی و کنترل های لازم و همچنین تمایل کارفرمایان به کسب بالاترین سود در کارگاه های ساختمانی و حذف هزینه های حیاتی ارتقای ایمنی در این کارگاه ها، باعث وقوع حوادث مرگبار برای نیروهای شاغل در این صنعت میشود. حذف7500 روز کاری با هر حادثه منجر به فوت بر اساس استانداردهای بین المللی هر حادثه منجر به فوت باعث از بین رفتن 7500 روز کاری میشود و طبق آمارهای بین المللی هرساله 60 هزار حادثه منجر به فوت در کارگاه های ساختمان سازی کشورها رخ میدهد. هر ساله 17 درصد حادثه مرگبار در کارگاه های ساختمانی جهان اتفاق میافتد که در ایران این میزان بالغ بر 46 درصد است که بیانگر فاصله معنادار وقوع حوادث ناشی از کار ساختمانی در ایران نسبت به کشورهای دیگر است. آمارها چه میگویند طبق آمارهای سازمان پزشکی قانونی، به طور متوسط در هر سال 963 نفر و روزانه 7/2نفر براثر حوادث کار در کشور جان خود را از دست میدهند. بر اساس آمار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، سال 92 حدود 48درصد حوادث در بخش ساختمان اتفاق افتاده است. که 85 درصد علل حوادث ناشی از کار انسانی و عدم رعایت ایمنی است. همچنین 50 درصد عوامل حادثه ناشی از عدم نظارت است. در یک مقایسه آماری میتوان گفت 32 درصد حوادث در بخش ساختمان در سال 82 اتفاق افتاده که در سال گذشته این میزان به 48 درصد رسیده است. آمار تلفات حوادث کار8 درصد بیشتر شد بر اساس آمار ارائه شده از سوی پزشکی قانونی، در سال گذشته یک هزار و 994 نفر در حوادث ناشی از کار جان خود را از دست دادند. این رقم در مقایسه با سال قبل 11 درصد افزایشیافته است. در دوماهه ابتدایی سال 93 نیز 285 نفر براثر حوادث ناشی از کار جان باختند. آمار تلفات حوادث کار طی این مدت در مقایسه با مدت مشابه سال قبل 5/7 درصد بیشتر شده است. بر پایه این گزارش، درگیری با ماشین آلات، ریزش آوار و گودبرداری، سقوط از ارتفاع، سقوط اشیاء و انفجار به عنوان مهم ترین عوامل وقوع حوادث ساختمان سازی کشور شناخته میشود. همچنین عدم تهیه و استفاده از وسایل حفاظت فردی، بیاحتیاطی حادثه دیده، عدم نظارت کارفرما، نقص فنی بالابر، اعمال روش کار ناایمن، نبود مهارت لازم برای انجام کار و استفاده از ابزار کار ناایمن نیز از مهم ترین دلایل و خطاهای انسانی در بروز حوادث ناشی از کار در پروژه های ساختمانی کشور است. شناسایی کارگاه های کارگر خارجی فاقد پروانه اشتغال گفته میشود در کارهای ساختمانی حداقل 50 درصد فرصت های شغلی در اختیار اتباع افغان قرار دارد،هرچند اخیراً معاون اول رئیس جمهور در بخشنامه ای جدیدی، ممنوعیت اشتغال اتباع بیگانه را ابلاغ کرد و به وزارت کار مأموریت داده تا اسامی دستگاه هایی را که دراین باره همکاری نمیکنند اعلام کند. بر این اساس ، با شناسایی کارگاه هایی که در آنها کارگران خارجی فاقد پروانه اشتغال به صورت غیرقانونی مشغول به کار هستند، با خاطیان برخورد میشود. یک نماینده کارگران ساختمانی دراین باره میگوید: ضعف نظارت و بازرسی در کارگاه های ساختمانی از سوی متولیان یکی از مهم ترین عامل بالا بودن آمار حوادث ناشی از کار ساختمانی در کشور است. حسین مالدار گفت: یکی از دلایل به کارگیری اتباع بیگانه غیرمجاز در کارگاه های ساختمانی از سوی بیشتر کارفرمایان نپرداختن هزینه های مربوط به تجهیزات ایمنی نیروی کار و پرداخت دستمزدهای پایین است. وی بالا بودن آمارهای حوادث در ساختمان سازیها را بیانگر عدم توجه به ضعف ها در پروژه های ساختمانی دانست و گفت: جدی نبودن کارفرمایان در به کارگیری ابزارهای حمایتی هنگام اجرای پروژه ها باعث بروز حوادث مختلف ساختمانی است. مالدار با اشاره به اینکه همچنان در ساختمان ها شاهد فعالیت کارگرانی هستیم که فاقد لباس مناسب کار هستند، افزود: عواملی همچون فقدان حداقل آموزش به کارگران، فقدان امکانات ایمنی همچون لباس مناسب، کلاه، دستکش، کمربند و...، ساعت کار طولانی عدم امنیت شغلی را به دنبال دارد و باید با بازنگری جدی در نحوه فعالیت کارفرمایان اصلاح شود. قانون هایی که اجرا نمیشود یکی از مهم ترین آئین نامه های موجود در این بخش که شامل 9 فصل و 329 ماده است به استناد مواد 85 و 86 قانون کار در اردیبهشت ماه سال 81 تدوین شده که هدف اصلی آن پیشگیری از حوادث منجر به صدمات و خسارات جانی و مالی در عملیات ساختمانی و تامین ایمنی و حفاظت نیروی انسانی شاغل در کارگاه های ساختمانی اعلام شده است، اما این آیین نامه همچنان ناقص اجرا میشود. طرح بیمه کارگران ساختمانی مدت هاست که تصویب شده و در این طرح کارفرمایان ملزم به پرداخت بخشی از حق بیمه کارگران شدند اما در عمل همچنان بسیاری از اتحادیه ها و انجمن ها در صف دریافت بیمه هستند و بسیاری دیگر نیز فاقد بیمه مشغول به کارند. این مشکل در خصوص صدور کارت مهارت نیز گریبانگیر کارگران ساختمانی است که خود بیانگر تعداد کارگران دارای بیمه است، چرا که برخی از کارگران یک تا چندین مدرک گرفته اند به عنوان مثال بنا، نقاش و گچ کار هم بوده و پس از آزمون مدرک گرفته است و به علت عدم ساماندهی درست آمار دقیقی هم در دسترس نیست. این موضوع بیانگر این است که همه کارگران ساختمانی فاقد بیمه در آمارها وجود ندارند و این اقدام نیاز به چاره اندیشی و ساماندهی درست و منطقی دارد. آمار حوادث ناشی از کار بالاست وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی حوادث ناشی از کار را نیازمند مطالعات فراوان دانسته و معتقد است: باید حوادث ناشی از کار را یک امر انسانی تلقی کنیم و با برنامه ریزی و مطالعات فراوان عوامل ایجادکننده حوادث ناشی از کار و میزان تأثیرگذاری آنها را به طور دقیق بررسی کرد. ربیعی با اشاره به اینکه ما در مقابل جان نیروی کار مسئول هستیم، میگوید: متأسفانه آمار حوادث ناشی از کار بالاست و باید در این خصوص برای کاهش آن و ایجاد امنیت جسمی و روحی نیروی مولد، استانداردسازی و برنامه ریزی داشته باشیم. ربیعی بر برنامه ریزی و استانداردسازی درخصوص بیمه کارگران ساختمانی به عنوان یک هدف مشترک وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و سازمان تأمین اجتماعی تأکید کرده است. با این وصف به نظر میرسد قدم اول برای جلوگیری از این فجایع، اجرای قانون و تقویت بازرسی برای تامین امنیت محیط کار است، با توجه به اینکه میزان ساخت وساز در کشور ما از لحاظ کمی بسیار بالاست، در حالی که آموزش و ساماندهی درستی در این خصوص صورت نمیگیرد. شاید بتوان یکی از راهکارهای رعایت مسائل ایمنی، فنی را با اعمال جریمه های سنگین مثل جریمه تخلفات رانندگی اصلاح کرد.