گردشگری در خواب غفلت

محسن محمدی* درحالیکه درآمد گردشگری ترکیه در سال به حدود 27 میلیارد دلار می¬رسد این رقم برای ایران کمتر از یک میلیارد دلار است. مایه تأسف خواهد بود که بدانیم ترکیه ازنظر جاذبه های طبیعی در رتبه 36 جهان قرار دارد اما ایران به تنهایی 10 درصد از تمام جاذبه¬های گردشگری دنیا را در خود جایداده است. درآمد ارزی ترکیه از محل صنعت گردشگری در سال 2013، 600 میلیون دلار بیشتر از سال 2012 است. مسئولان صنعت گردشگری ترکیه تصمیم دارند با قرار دادن این کشور در میان 10 کشور برتر جهان در سال 2023 این کشور را به مقصد 50 میلیون گردشگر تبدیل کرده و درآمدی در حدود 50 میلیارد دلار در سال وارد چرخه اقتصادی خود کنند. بر طبق آمارهاى سازمان جهانى گردشگرى و یونسکو، در شرایطی که ایران به دلیل برخوردارى از جاذبه های پرتعداد در سایه تمدنى کهن می¬تواند جزو 10 کشور اول دنیا به لحاظ ورود گردشگر باشد اما طبق آمارهاى گردش مالى سالانه صنعت توریسم در جهان، کمتر از یک دهم درصد این گردش مالی را به خود اختصاص داده است. گزارش های سازمان تجارت جهانی WTO نشان می دهد که درآمد خاورمیانه از صنعت توریسم در سال 2014 حدود 700 میلیارد دلار برآورد شده است و شگفتا که در حضور ایران، کشورهای امارات، مصر و عربستان با 70 درصد از کل درآمد گردشگری در این منطقه طلایه دار هستند. کشور تازه تأسیس امارات در شرایطی گوی سبقت را از ما ربوده که جاذبه های تاریخی، باستانی و طبیعی ایران فراوان تر است ولی به علت مشکلات اقتصادی و سیاست های داخلی هنوز توفیق چندانی در جذب توریسم نداشته ایم و از صحنه رقابت بین المللی بازمانده ایم. درحالیکه همه آمار و ارقام گویای سیر رو به رشد و پرشتاب صنعت گردشگری در جهان است، صنعت گردشگری در ایران، طی سالیان گذشته نه تنها به سهم قابل قبولی در محاسبه درآمد ملی دست نیافته، بلکه هرسال با افول بیشتری نیز مواجه میشود. این در شرایطی است که بر اساس سند چشم انداز 20 ساله کشور باید سالانه 20 میلیون گردشگر خارجی به کشورمان جذب شود. متأسفانه مجموع اخبار منتشرشده در سال های اخیر نشانگر این است که درآمد کشورهای خارجی از توریست ایرانی چهار برابر درآمد ایران از توریست خارجی است. مشکلات متعدد است ولی غیرقابل رفع نیست به اعتقاد یک فعال گردشگری، صنعت گردشگری ایران به گواه شواهد و نظرات کارشناسان، در حال حاضر بین قابلیت های بالقوه و استفاده بالفعل از ظرفیت های خود سرگردان است و با نقطه مطلوب فاصله زیادی دارد. میترا یزدچی در گفتگو با پیام ساختمان اظهار داشت: با توجه به اینکه گردشگری، صنعت یا فعالیتی ملی و وابسته به عوامل مختلفی است طبیعتاً موفقیت یا عدم موفقیت آن نیز مستلزم و وابسته با همکاری و مساعدت چندین ارگان، سازمان و وزارت خانه خواهد بود. وی درباره موانع بر سر راه این صنعت در ایران گفت: در حوزه های مختلف اعم از روادید، حمل ونقل، اقامت، پذیرایی، خدمات ، آموزش و ... مشکلاتی داریم که البته برنامه هایی برای رفع آنها در دست اجرا است و نیاز به زمان دارد. این کارشناس گردشگری با اشاره به اینکه مشکلات توسعه گردشگری ایران متعدد است ولی غیرقابل رفع نیست، تأکید کرد: باید به تجربه کشوری مثل ترکیه نگاه کنیم که برای توسعه گردشگری خود عوامل جذب گردشگر را از صفرتا صد بررسی و مهیا کرد و سپس با تبلیغات وسیع به معرفی آنها پرداخت و موفق شد به سطح خوبی در این صنعت برسد. کشور ما هم باید اول شرایط پذیرایی و خدمات به گردشگران را اعم از مراکز اقامتی و پذیرایی فراهم سازد که نیازمند آموزش علمی و حرفه ای است و سپس چالش های ورود گردشگر را در حوزه اخذ ویزا و حمل ونقل برطرف کند . یزدچی یادآور می شد: مسئولان سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری جزئی از بدنه دولت هستند و تابع سیاست های دولت عمل می کنند، بنابراین عملکرد آنها در واقع بازتاب دیدگاه دولت است و تا زمانی که دولت به درآمدهای گردشگری و ارزآوری آن اعتقادی نداشته باشد، سازمان هم طبیعتاً نمی تواند بیش از این فعالیت کند.