آموزش کارگران نیازمندکمک وزارتخانه

گروه گزارش: مطابق قانون الزام فراگیری آموزش های مهارتی، مصوب سال 1376 مجلس شورای اسلامی، هر گونه جذب و استخدام کارگر و کارمند، باید منوط به اخذ گواهی مهارت فنی و حرفه ای باشد. از سوی دیگر تا سال 1385 تمام کارگران شاغل در صنایع ساختمانی باید کارت مهارت دریافت میکردند. علیرغم وجود این قوانین، به گفته مطلعان، در حال حاضر پیدا کردن کارگران ماهر و دارای گواهی نامه فنی و حرفه ای که آمادگی فعالیت در صنعت ساختمان را داشته باشند بسیار سخت و دشوار است. همین موضوع باعث شد تا به سراغ دفتر امور آموزش در صنایع سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور برویم که متولی برنامه ریزی، هدایت، ساماندهی و اجرای آموزش شاغلان در صنایع و اصناف کشور است. در حال حاضر سعید زمانی، مدیرکل این دفتر است که خود مهندس و عضو سازمان نظام مهندسی استان تهران است. در این شماره بخش نخست و در شماره آتی پیام ساختمان بخش دوم گفتگو با مهندس زمانی را می خوانید: پیام ساختمان: براساس ماده 4 قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان، قرار بوده ظرف 10 سال، از 75 تا 85، در مورد کارگران ماهر از طریق پروانه مهارت فنی احراز میشود ولی ما همچنان شاهد حضور کارگران فاقد مهارت در این صنعت هستیم. چرا قانون اجرا نشده است؟ چون این سازمان گروه هدف گسترده ای دارد با بودجه ای محدود. سازمان ما از سال 75 که قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان وضع شده خیلی گسترش پیدا کرده و بزرگ شده و از 100 مرکز ثابت به 683 مرکز ثبت شده که حداقل چهار کارگاه دارند، رسیده ایم. بیش از 13 هزار آموزشگاه آزاد فعال و بیش از 36 مرکز ارتقای مهارت در شهرک های صنعتی داریم. سازمان در این سال ها خیلی گسترده شده و گروه های هدف هم به همان اندازه گسترده شده است، ولی بودجه ما تقریبا ثابت است. پیام ساختمان: بودجه سالیانه شما چه قدر است؟ بودجه ما حدود 300 میلیارد تومان است و هیچ افزایشی نداشته؛ با توجه به اینکه با این بودجه باید هزینه پرسنل را هم پرداخت کنیم که 20 درصد حداقل افزایش حقوق داشتیم ولی همان بودجه را دقیقا بین سال های 91 به 93 تصویب کردند. این در حالی است که هر سال مراکز جدید با نظر نمایندگان مجلس، وزرا، استانداری ها و ... در حال گسترش بوده و سازمانی هستیم رو به توسعه ولی بودجه، تقریبا ثابت است. پیام ساختمان: گروه های هدف شما چه کسانی هستند؟ الان ما در پادگان ها، زندان ها، عشایر، روستاها، صنایع و صنوف مختلف و ... گروه هدف داریم ولی بزرگ ترین گروه هدف مان، به دلیل مشکل بیکاری که در جامعه وجود دارد کارجویان و متقاضیان شغل هستند. واقعیت این است که سال هاست عمده ترین گروه هدف آموزش سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور، کارجویان و متقاضیان شغل شده اند. شاید کار درست هم همین باشد، ولی ما قشر بزرگی از شاغلان را هم داریم که هیچ مهارتی ندارند و بدون مهارت کار می کنند. یکی از دلایل بهره وری پایین در کشور ما هم همین موضوع است که بسیاری از افراد شاغل، از مدیران کارگاه ها تا کارگران فنی هیچ آموزشی ندیده اند. این موضوع باعث شده که وضعیت صنایع ما به اینجا رسیده است. به هر حال اولویت اول سازمان ما کارجویان هستند تا مهارتی بیاموزند و در جایی شاغل شوند. به تازگی فارغ التحصیلان دانشگاهی هم که بدون مهارت هستند و از دانشگاه های مختلف بدون کیفیت آموزشی خارج می شوند به این گروه پیوسته اند! یعنی کاری که دانشگاه باید انجام دهد ما باید انجام دهیم. چرا که قاعدتا فارغ التحصیل دانشگاه باید مهارت ها را در دانشگاه آموخته باشد. اما همه ما می دانیم با توجه به گستردگی دانشگاه ها در این سال ها، که کیفیت آموزشی قابل قبول را ندارند، فارغ التحصیلانی وارد جامعه می شوند که نه استعداد و علاقه آن رشته را داشته و نه در دانشگاه به خوبی آموزش دیده اند. پیام ساختمان: آماری از آموزش های داده شده و کارت های مهارت صادر شده دارید؟ ما سالانه در مراکز ثابت بالغ بر 170 تا 180 میلیون «نفر – ساعت» و بیش از 300 میلیون «نفر – ساعت» هم در مراکز آزادمان آموزش می دهیم. سرجمع به طور متوسط حدودا 500 میلیون نفر ساعت در سازمان ما، آموزش اتفاق می افتد. اگر میانگین طول دوره ها را 250 ساعت هم در نظر بگیرید، سالانه دو میلیون نفر دوره می بینند که عدد بسیار بزرگی است ولی آن قدر مشکل انباشته شده از قبل داریم که این رقم هم جوابگوی نیازهای جامعه و صنایع ما نیست. آموزش هایی هم که انجام می شود با توجه به بودجه ماست. پیام ساختمان: در صنعت ساختمان چه؟ مطابق آمارهای ما، تا به حال در صنعت ساختمان حدود یک میلیون و 200 هزار نفر گواهی نامه مرتبط با صنعت ساختمان گرفته اند که الان حدود 800 هزار نفر آنها از بیمه صنعت ساختمان استفاده می کنند. بنابراین ما الان حدود 400 هزار نفر یا 50 درصد از آن چیزی که بیمه می کنند جلوتر هستیم. چون در کل کشور 800 هزار نفر بر اساس قانون مصوب مجلس بیمه شده اند در حالی که ما یک میلیون و 200 هزار نفر گواهی نامه مهارت در 15 رشته ای که قانون مشخص کرده صادر کرده ایم. پیام ساختمان: به نظر می رسد در صنعت ساختمان استقبال خوبی شده است؟ چون در صنعت ساختمان انگیزه های تشویقی قرار داده بودند مبنی بر اینکه کسانی که گواهی نامه مهارت بگیرند از بیمه برخوردار می شوند. این باعث شد که رغبت زیادی به آموزش های ما شد. البته این ارقام از سال 83 به بعد است که قانون حق بیمه آمد، چون تا قبل از آن اعداد و ارقام خیلی کم بود و مراجعه کننده نداشتیم. پیام ساختمان: هم آموزش و هم آزمون را خود شما انجام می دهید؟ قانون سازمان آموزش فنی و حرفه ای را مکلف به سنجش از افراد در 15 رشته و صدور گواهی نامه کرده است. یعنی افراد مراجعه میکنند و می گویند نیازی به آموزش نداریم و ما مطابق قانون باید از این افراد آزمون بگیریم. این باعث شده که تا حدی آموزش به کنار رفته و یکی از مشکلات ما همین است که داریم آزمون می گیریم. بعضا ایراد هم می گیرند و در مورد سختی و آسانی آزمون ها هم انتقاد می کنند. ولی مگر برای کارگر درجه سه ساختمان می توان سوالات مهندسی پرسید؟ یعنی افراد باید به سوالاتی در حد شغل شان پاسخ بدهند و این به معنای آسانی یا سختی آزمون نیست. البته آزمون یک میلیون و 200 هزار نفر هم کار آسانی نیست. پیام ساختمان: فکر می کنید کمبود بودجه آموزشی را چگونه می توان جبران کرد؟ ماده 17 قانون الحاقی تنظیم بخشی مقررات مالی دولت، بعضی از وزارتخانه ها از جمله وزارت مسکن و شهرسازی وقت را مجاز کرده تا با استفاده از اعتبارات مصوب شان جهت آموزش نیروهای شاغل مرتبط با خودشان در بخش خصوصی و تعاونی، با سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور قرارداد ببندند و دوره هایی را برگزار کنند. در مقطعی چنین اتفاقی افتاد ولی بعدا متوقف شد. پیام ساختمان: علت چه بود؟ در سال 83 تفاهم نامه ای بین وزارت مسکن وقت و سازمان فنی و حرفه ای منعقد و حدود چهار سال کار آموزش انجام شد. ولی چون ماده 17 قانون مذکور وزارتخانه ها را مجاز کرده و نگفته که مکلف و موظف هستند، لذا سال 83 وزیر وقت این موضوع را اجرایی کرد ولی متاسفانه بعد از تغییر کابینه و آمدن آقای مهندس علی نیکزاد کار متوقف شد. به نظر می رسد باید مجددا وزارت متولی امور ساخت و سازها و صنایع ساختمانی که وزارت راه و شهرسازی باشد از اعتبارات مصوبش بخشی از هزینه های آموزش را بدهد و ما به سمت آموزش کارگران برویم. به نظرم اگر قرار است در صنعت ساختان اتفاقی بیفتد باید در زمینه آموزش باشد؛ چون اگر به کارگر فاقد مهارت با شرایط فعلی اقتصادی بگوییم بیا پول بده و آموزش ببین، طبیعتا نمی آید. * (ادامه دارد)