بقعه شیخ حیدر

بقعه شیخ حیدر منصوب به شیخ حیدر پدر شاه اسماعیل اول، در مشکین شهر اردبیل واقع است. این مقبره در باغ سبز و با صفایی که قبرستان قدیمی مشکین شهر بوده و در مرکز شهر قرار دارد، واقع شده است. نمای خارجی این بنا به صورت برج بلندی به ارتفاع تقریبی 18 متر و به قطر 5/10 متر به صورت استوانه ای است.این بقعه از بیرون به شکل برج مدور و از داخل به شکل 12 ضلعی و در دوطبقه قسمت زیرین سردابه و قسمت فوقانی به صورت برج مدور با ارتفاع 5/18 متر و قطر 5/10 متر است. بقعه شیخ حیدر از خارج با کاشیهای فیروزه ایرنگ به آیات سوره فتح و همچنین لفظ جلال الهت در اشکال مختلف و با خطوط کوفی مزین شده است.داخل مقبره از دوطبقه تحتانی و فوقانی تشکیل شده است و در ورودی سردابه در شمال برج قرار دارد که به وسیله یک راه پله بلند به راه باریک منتهی به سردابه راه یافته است. قبر شیخ حیدر در منتهیالیه سردابه قرار گرفته است. پلان برج یا اتاق فوقانی به شکل دوازده ضلعی منظمی است که هر ضلع آن 20/2 متر میباشد و به علت احداث شیارهای سراسری در سطح داخلی برج، بنا بلندتر ساخته شده و ارتفاع بیش تری دارد. در ورودی و سه پنجره آن با مقرنس کاری گچی و کاشی تزیین شده و قاب محرابی شکل بر همه جای بنا دیده میشود. در مورد قدمت بنا و تاریخ احداث آن اظهارات گوناگونی ابرازشده است که دونالد ویلبر پژوهشگر تاریخ معماری ایرانی اسلامی معتقد است این بنا از آثار قرن 7 و 8 هجری قمری است و در دوره صفویه تکمیل و کاشیکاری شده است. در سال 1380 طرح ساماندهی حریم بقعه شیخ حیدر در جلسه هیئت دولت تصویب شد که این طرح شامل سه مرحله کلی تملک، مرمت و اجرا بود.بقعه شیخ حیدر در سال 1311 ه.ش با شماره 184 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.