آرامگاه آبش خاتون

آرامگاه اَبش خاتون در جنوب شرقی شهرستان شیراز، نزدیک میدان دفاع مقدس و جنب آتش نشانی قرار دارد. اَبش خاتون دختر سعد بن ابیبکر بن سعد زنگی و ترکان خاتون و آخرین اتابک از خاندان سلغریان و تنها فرمانروای زن استان فارس است که در سال های 662- 672 ق جمعاً به مدت 11 سال از سوی ایلخانان مغول، اتابک شیراز بوده است. آرامگاه اَبش خاتون که به نام رباط اَبش نیز شهرت دارد، بنایی سه طبقه است که گنبدی روی آن وجود داشت اما بعدها این گنبد و قسمتی از طبقه سوم مقبره فرو ریخت. اطراف مقبره با کاشیهای معرق نفیسی تزیین شده بود که هم اینک بخش زیادی از آن کاشیها از بین رفته و فقط کاشیهای یک جبهه آن که در پشت آن آتش نشانی بود، باقیمانده است. بنای فعلی مقبره ساختمان آجری قدیمی مربع شکلی است که هر ضلع آن 16.75 متر و ارتفاعی در حدود 10 متر دارد. قسمت هایی از کاشیکاری از راه داخل بنا در موزه پارس نگهداری میشود. در بالای بنا کتیبه هایی مشتمل بر آیات قرآنی به خط ثلث و روی کاشی نصب شده است. آرامگاه اَبش خاتون در حیاط بنا و در اتاقی با میله های سبزرنگ قرارگرفته است. اَبش خاتون در زمان حکومتش خدمات ارزنده ای را به مردم شیراز ارائه داد و ازاین رو نزد مردم استان فارس و شهر شیراز بسیار قابل احترام است.وی در زمان حکومتش با استفاده از روابطی که داشت توانست شیراز را از حمله مغول در امان نگه دارد و با آبادانی این شهر توانست بسیاری از هنرمندان را به شیراز جلب کند که بعدها مکتب شیراز شکل و رونق گرفت. مقبره اَبش خاتون در دی ماه سال 1310 توسط وزارت فرهنگ و هنر با شماره 76 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.