تاریخچه اکسپوها (Expo)

تاریخچه اکسپوها (Expo) نه تنها نشانگر دستاوردهای بارور انسان قرن بیستم و بیست و یکم در دوره های متفاوت است، بلکه درک عمیق انسان زمانه خود را از هنر، صنعت، علم و فرهنگ بازتاب میدهد. همزمان با تاریخ تغییرات کمی وکیفی اکسپو، سیر تحول و پیشرفت مردمانی که در روند تطور تمدنی خلق میکنند، ویران میکنند و بازمیآفرینند، نیز نمودار می شود. هدیه ای به نام اکسپو انقلاب صنعتی تولد اکسپو های نوین جهانی را به ما هدیه داد، چراکه خواسته اولیه و اساسی اکسپوهای جهانی نمایش دستاوردهای کشورهای صنعتی بود که از انقلاب صنعتی برخواسته بودند. اکسپو لندن اکسپو بین المللی لندن (The London World Expo) که در سال 1851 برگزار شد، نخستین اکسپو مدرن شناخته میشود و در ادبیات نمایشگاهی با نام نمایشگاه بزرگ کارهای صنعتی همه ملل از آن یاد میشود. ده کشور مختلف دعوت شده بودند تا در رویدادی 160 روزه شرکت کنند؛ رویدادی که بیش از 3/6 میلیون بازدیدکننده داشت. اکسپو شیکاگو اکسپو شیکاگو در سال 1933 رویداد مهم دیگری در تاریخ نمایشگاه ها بود که تأثیر زیادی در توسعه آن داشت. این اکسپو در برهه ای تاریخی برگزار شد؛ در آن هنگام ایالات متحده آمریکا در حال ترمیم اقتصادی خود از رکود بزرگ دهه 1930 بود و شهر شیکاگو صدمین سال بنیان گذاری خود را جشن میگرفت. 47 کشور مختلف در اکسپوی بزرگ شیکاگو شرکت کردند و 30/38میلیون نفر آن را از نزدیک دیدند. در این سال دو نوآوری در عرصه اکسپو شکل گرفت و در اکسپو های بعد به یادگار ماند. نخست آنکه برای نخستین بار اکسپو با مضمونی ویژه برگزار شد؛ مضمونی با عنوان قرن پیشرفت؛ پس ازآن بود که همه اکسپو های معتبر با تمرکز بر یک مضمون مرکزی برگزار میشدند. دوم اینکه برای نخستین بار سایت ها و پاویون هایی با ابعاد بزرگ ساخته شد. مسئولان اکسپو با ساخت غرفه ها و سایت های بزرگ که خرج بسیاری هم داشت موافقت کردند و شرکت های بزرگی مانند جنرال موتورز، فورد و کرایسلر، سازه هایی را بنا کردند که مورد استقبال کارآفرینان، بازدیدکنندگان و شرکت های دیگر قرار گرفت. اکسپو بروکسل اکسپو بروکسل در سال 1958 نخستین اکسپویی بود که بعد از جنگ جهانی دوم برگزار میشد؛ زمانی که مردم سرگرم بازسازی خانه های خود از ویرانه ناشی از جنگ بودند و در زمانی که مردم اروپا به دنبال بهانه ای برای باز پرداختن به اعتقادات خود در مورد پیشرفت بودند، اکسپو بروکسل با مضمون منظر جهانی- انسان گرایی جدید برگزار شد. رویکردی که تغییر جهتی نمادین، از تأکید بر ایده های تکنولوژی محور بر ایده های انسان گرایی را به نمایش میگذارد. این تغییر جهت، در سمبل اکسپو به خوبی نمایان بود:سازه ای بزرگ که در آن گویهایی به شکل اتم، متصل شده بودند؛ این سازه برمینمود که انسان ها میتوانند مانند اتم ها در کنار هم با صلح زندگی کنند. اکسپو ژاپن ژاپن کشور شکست خورده جنگ جهانی دوم بود و بعد از جنگ به اقتصاد و پیشرفت صنعتی توجه بیشتری کرد. دولت ژاپن در سال 1964 پیشنهاد میزبانی شهر اوزاکا برای اکسپو 1970 را ارائه داد و در سال 1965 این پیشنهاد پذیرفته شد. در اکسپو اوزاکا 76 کشور و 4 سازمان بین المللی شرکت کردند و 64 میلیون نفر از این رویداد بزرگ بازدید کردند، بیشترین رکورد بازدیدکننده از اکسپوها تا حال حاضر! اکسپو اوزاکا تأثیر بسزایی در توسعه حمل ونقل، شهرک های اقماری، تسهیلات تجاری، گردشگری و تعامل فرهنگی در شهر اوزاکا برجای گذاشت. این اکسپو موجب رونق شهر اوزاکا به عنوان مرکز منطقه کاناسی شد و نقش مهمی در توسعه و رونق اقتصادی ژاپن بازی کرد. اکسپو اوزاکا نخستین اکسپو جهانی بود که در آسیا برگزار میشد. تغییر نگرش اکسپو/ احترام به طبیعت از قرن بیستم تا قرن بیست و یکم، تجربه جهانی انسان نسبت به طبیعت تغییر کرد؛ از تحت انقیاد درآوردن تا احترام به طبیعت. جدا از توسعه شهرها که این منظور را لحاظ میکنند، اکسپوها نیز توجه روزافزونی به زمین و مسائل جهانی مانند بوم شناسی و حمایت از طبیعت دارند. جنگ های متعدد قرن گذشته انسان مدرن را به سوی توسعه صلح کشانده است؛ در نتیجه مردم جهان اکسپوها را به مثابه پلی برای از میان برداشتن سوءتفاهم ها و ترمیم روابط و حل تناقض ها میبینند. بار دیگر ژاپن/حکمت طبیعت هنگامیکه به بُعد عمیق مضامین اکسپوهای جدید مانند اکسپوی هانوفر در سال 2000 مینگریم که حمایت از منابع را به عنوان موضوعی با اهمیت میبینند، همراهی این اکسپوها را با زمان احساس خواهیم کرد. اکسپو ایچی در ژاپن به سال 2005 موضوع محوری خود را حکمت طبیعت قرار دارد. مضمونی که بازگوکننده رویکرد جهانی به طبیعت، جامعه و آینده است. اکسپوی ساراگوسا اکسپوی ساراگوسا در سال 2008 یک رویداد جهانی بزرگ بود با مضمونی پویا حاکی از رابطه آب و جامعه انسانی. این اکسپو برنامه ای حمایتی با تأثیری شگرف بود که بر مفهومی اساسی تکیه داشت: آب و پایداری. قرن بیست ویکم/بازاندیشی روابط انسان باطبیعت برگزارکنندگان اکسپوها در قرن بیست و یکم میکوشند با استفاده از معانی عمیق در اکسپو های خود، به بازاندیشی پیرامون رابطه انسان و فن آوری کمک کنند، و اینکه چگونه با توجه به طبیعت، این دو به هم متصل خواهند شد. اکسپوها سرشار از زندگی همچنان اکسپوهای جدیدی که برگزار میشود سرشار از زندگی هستند و نقش مهمی در توسعه و صلح جهانی بازی میکنند. به موازات توسعه جهانی، اکسپوی شانگهای چین با مضمون شهر بهتر، زندگی بهتر شکوه و جلالی را به تاریخ اکسپوهای جهان اضافه کرد.