چگونه موزه سر میرداماد بانک شد

بنا چشم دارد؛ ده ها چشم؛ چشم هایی که در وسط ده ها حلقه مستطیلی جای گرفته اند. حالا میخ های تابلو بانک سینا فرو رفته است در چشم های بنا. بنایی که تا هشت سال پیش موزه دفینه بود. موزه ای که به دلیل معماری آن شهره خاص و عام بود و حالا دیگر معلوم نیست چه سرنوشتی در انتظارش است. «مگر میشود، به هم زد دفینه ها را؟» این سؤالی است که معمار موزه دفینه که زمانی سر میرداماد رو به روی اسکان قرار داشت، از مسئولان میپرسد. اتفاقات چند سال گذشته اما پاسخ محکمی به این سؤال میدهد؛ بله میشود به هم زد دفینه ها را و حتی آنها را تبدیل به بانک کرد. اتفاقی که برای این بنا افتاد. چنانچه امروز به نظر میرسد میخ های تابلو این بانک به چشم های طراحیشده در نمای این موزه فرورفته است. کسانی که حتی یک بار گذرشان به سر میرداماد افتاده، بیشک به نمای بتنی بنایی با حلقه دایره ای شکل در وسطش (شبیه چشم)، چشمشان خورده است. بنایی با معماری ارزشمند که زمانی موزه دفینه ایران بود اما حالا سال های سال است که تابلو بزرگ بانک سینا به نمای این ساختمان میخ شده و دیگر موزه نیست. موزه ای که در سال های اول انقلاب شکل گرفت، درست در سال هایی که بنیاد مستضعفان و جانبازان برای حفاظت از آثار و اشیای تاریخی و هنری مصادره شده از اماکن مختلف، نیاز به احداث یک موزه بزرگ داشت. در این موزه آثاری همچون سفالینه های ایرانی از هزاره پنجم پیش از میلاد، مجموعه های چینی و بلور و تندیس های گوناگون کنار هم قرار گرفتند. بعدها یعنی در اردیبهشت ماه 1378 بخش جدیدی در سالن اصلی نمایش با موضوع سکه و اسکناس کشورهای مختلف با اطلاع رسانی عمومی شامل پرچم، نقشه، اطلاعات پولی و ارزشی و واحد پول آن کشور به این مجموعه اضافه شد. کتابخانه تخصصی، بانک اطلاعات نگارخانه تماشاگه پول، نمایشگاه های متفرقه تماشاگه پول، بخش کتاب فروشی هم بخش های دیگری بودند که کم کم به این مجموعه پیوستند. این مجموعه اما در سال 85 به پارک ارم منتقل شد و بنای موزه در اختیار بانک سینا قرار گرفت و این بانک تابلوی خود را بر سر در آن زد. برای موزه دفینه اشک ریختم معماران و کارشناسان درباره بنای موزه دفینه میگویند که این بنا به دلیل طرح خاص و اجرای بتن یک تکه آن اثری ارزشمند است و باید در فهرست آثار ملی ایران جای بگیرد. هرچند معمار این بنا را کمتر کسی میشناسد، سرانجام پیگیریها به نتیجه رسید و با «کمال کمونه»، معمار این بنا موفق به صحبت شدیم. این معمار گلایه بسیار داشت: «بارها و بارها برای نجات این بنا به سازمان ها و نهادهای مختلف مراجعه کردم اما همه تلاش هایم عقیم ماند یک روز که تمام تیرهایم به سنگ خورده بود به خانه آمدم و ساعت ها اشک ریختم.» این معمار، جزو معدود معماران برجسته ایران است که مهاجرت را برای ادامه زندگی انتخاب نکرد اما متأسفانه نتوانست از بنایی که بر پا کرده بود، دفاع کند، خودش میگوید: «وقتی دیدم موزه دفینه تبدیل به بانک شد و روی نمای آن تابلو زدند تمام تلاش خودم را کردم که مانع این کار شوم اما چند سال دویدم همه بیحاصل و نتیجه.» این معمار میگوید : ما یک گروه معماری بودیم، چندین بنای متفاوت را طراحی کردیم. این بنا نیز با بتن اکسپز که اجرای آن نیاز به تخصص دارد اجرا شد. سبک کار ما برگرفته از فرانک لوید رایت آمریکایی است با این وجود امروز این بنا شرایط خوبی ندارد و از هرگونه حمایتی بیبهره است. چرا این اتفاق افتاد؟ چرا این اتفاق افتاد؟ « محمدرضا کارگر»، مدیر اداره موزه ها میگوید که این موزه زیر نظر سازمان میراث فرهنگی نیست و توسط اداره موزه های بنیاد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامی اداره میشود و ما اطلاعاتی از تغییراتی که در این بنا داده شده است و روند انتقال آن نداریم. جستجو برای پیدا کردن مسئولان این موزه ها ما را رساند به شکوفی، مدیر موزه پول که اکنون در پارک ارم قرار دارد. او در گفت وگو با خبرنگار ما اعلام کرد که بنیاد برنامه ای برای احداث مجتمع موزه ای بزرگی در پارک ارم دارد. اولین موزه ای هم که به اینجا منتقل شد، موزه پول بوده است. در حال حاضر این موزه های زمان، پول ایران، کاخ رامسر، اداره خزانه ها و موزه خودر زیر نظر اداره موزه های بنیاد مستضعفان فعالیت میکند.