آینده انرژی

گروه تأسیسات: از آغاز انقلاب صنعتی 200 سال پیش تاکنون بشر به سوخت فسیلی وابسته بوده و این نظریه که میتوان این وابستگی را انکار کرد، بسیار دور از ذهن است. انرژیهای سبز ممکن است تنها یک ادعای بزرگ باشد، اما سؤال اساسی اینجاست که آیا استفاده از ابزارهایی که به آسایش انسان یاری میرسانند امکان پذیر است؟ آیا جایگزینی جدی برای انرژی فسیلی وجود دارد؟! مهم ترین مباحث پیرامون مسئله تغییر آب وهوا شکل میگیرد. پیام دوستداران محیط زیست استفاده کمتر از انرژی، لزوماً به سمت حل این مسئله نمیرود و حتی باعث توقف رشد اقتصادی میشود. آنها میگویند اگر این اتفاق نمیافتد (که نخواهد افتاد) صرفه جویی و افزایش بهره وری صورت گرفته با افزایش مداوم مصرف انرژی به ازای هر نفر، لوث خواهد شد. حتی گزینه های کوتاه مدت تنها تسکین موقتی را به همراه خواهند آورد. اگر این پیشگویی طرفداران محیط زیست به واقعیت بپیوندد، قیمت سوخت بیشک افزایش خواهد یافت؛ ضمن اینکه آینده ای در انتظار خواهد بود که بیشتر به پایان جهان میماند. به هرروی هم اکنون انگاره های امیدوارکننده ای وجود دارد. برای گروهی از فیزیک دانان، زیست شناسان و مهندسان دنیای جایگزینی در حال شکل گرفتن است. بر اساس گزارش ها طرح های جدیدی برای پایان دادن به اقتصاد نفت محور آغاز شده است، طرح هایی که چندان ریاضت بخش نیز نیستند. طرح هایی که به جای هراساندن مردم پیام آور انرژیهای نوین هستند که مردم را شگفت زده خواهد کرد. وعده آنها در مرحله اول تغییر همه چیز است اما درعین حال سطح رفاه در همان حد باقی خواهد ماند و حتی شاید بهتر هم بشود. این بار جدی است انرژی بادی و خورشیدی به نظر نمیرسد راه هایی مطمئن برای تولید مقدار کافی الکتریسیته باشد تا دنیای شلوغ و خودخواه ما را روشن کنند؛ همچنان که توربین های بخار و کوره های امروزی آن را روشن میکنند. ماشین های برقی در این میان تقریباً خنده دار هستند: بیشتر شبیه ورق های شناوری هستند تا مثلاً اتومبیلی مثل مازراتی. اما طرفداران انرژی جایگزین به نظر جدی میآیند، گرچه به نظر میآید بسیاری از آنها طرفدار محیط زیست باشند و انگیزه اصلی آنها پول است. مقدار زیادی پول بر روی ایده هایی که فکر میکنند ممکن است در آینده برای آنها سودآوری داشته باشد و این گروه سرمایه گذاری کرده اند و اهکارهایی که به دنبال آن میگردند باید ارزان ترین و آسان ترین جایگزین باشد. حساسیت قیمت روی جایگزین های نفت به نظر مشکل کمتری میآید. سوخت گیاهی و باتریها که نیروی جایگزین اتومبیل ها را در آینده تأمین میکنند با قیمت امروزی نفت قابل مقایسه نیستند. البته مسلم است که قیمت امروز قیمت فردا نیست و قیمت نفت نیز ممکن است سقوط کند اما قیمت سوخت های گیاهی هم از همین حکم پیروی میکند؛ مخصوصاً که نوآوریهای جدید کیفیت سوخت و پروسه تولید را تحت تأثیر قرار میدهد. به هر تحلیلی انرژی برق در آینده قابل پیش بینی از انرژی فسیلی ارزان تر باقی خواهد ماند. در آینده اتومبیل ها به سادگی با برق شارژ خواهند شد همان طور که امروز با سوخت در جایگاه ها پر میشوند. بر خلاف اتومبیل هایی که با سوخت هیدروژنی کار میکنند، که نمونه ای از آن هم به تازگی توسط شرکت هوندا به بازار آمده است، باتریهای اتومبیل به جایگاه سوخت و لوله ای برای سوخت رسانی نیازی ندارند. قیمت مناسب است هر چه زمان میگذرد این نوع انرژیها بیشتر و بیشتر مقبول میشوند. انرژی بادی به تدریج جای گاز طبیعی را میگیرد که قیمت آن در رابطه تنگاتنگی که با نفت دارد در حال بالا رفتن است. قیمت نفت تقریباً نزدیک به قیمت زغال سنگ است. انرژی خورشیدی نیز گرچه چند سال عقب تر است اما در تکنولوژیهای جدیدتر وعده رسیدن به قیمت انرژی باد داده شده است. در واقع در دو صنعت چنان موفق هستند که تولیدکنندگان نمیتوانند از این دو منبع دست بکشند. البته موانعی وجود داردکه باعث میشود قیمت انرژی باد و خورشید بیش ازحد بالا برود. دهه 1970 زمانی بود که توسعه انرژیهای جایگزین موردبحث قرار گرفت. افزایش یک باره قیمت نفت در آن دوره همزمان شده بود با محدودیت قریب الوقوع منابع طبیعی. روزنامه ها پر از مقالاتی در مورد انرژی خورشیدی، جوش هسته ای، و تغییر اقتصاد به سلول های سوختی و سوخت هیدروژنی بود. البته در آن زمان مشکل محدودیت منابع نفتی نبود و بیشتر مباحث سیاسی موردنظر بود. حتی در دوره حاضر نیز کمبود منابع زیرزمینی عنوان نشده است .تفاوت این دو دوره تنها در دو چیز است؛ نخست اینکه قیمت سوخت امروز با تقاضای بیشتر بالاتر رفته و در سراسر جهان درخواست بیشتری برای انرژی وجود دارد و این موضوع به ایجاد راهکارهایی برای انرژی جایگزین اهمیت فراوانی بخشیده است. دیگر اینکه اکنون 35 سال است که از پاشیدن تخم تکنولوژیهای سوخت جایگزین میگذرد. عده ای به جوش هسته ای معتقدند و فکر میکنند قدرت راکتور شکافت هسته ای دوباره مد روز شود. برخلاف نظر شرکت هوندا ، تکنولوژی هیدروژنی به سرعت در حال محو شدن بوده و بعد از 35 سال بهسازی، انرژی باد و انرژی خورشیدی و باتریهای با تکنولوژی بالا بسیار جذاب تر هستند. این انرژیهای جایگزین به صورت اساسی افزایش یافته اند و امیدهایی را ایجاد کرده اند تا در آینده درمقیاس های اقتصادی توسعه پیدا کنند و مهندسان تجهیزات ارزان تر و بهتری خلق کنند. بعضیها حتی گمان میکنند انرژیهای جایگزین حادثه ای بزرگ تر از انفجار تکنولوژی اطلاعات در اواخر قرن بیستم بود. ترجمه از نشریه الکترونیکی اکونومیست