سهم ماشین آلات در پروژه های ساختمانی

پیمانکاران پروژه های عمرانی، راه سازی و ساختمانی برای انجام عملیات تخریب، خاک برداری و تسطیح و به طورکلی انجام هرگونه پروژه عمرانی از ساختمان سازی گرفته تا راه سازی، پل سازی و سد سازی نیازمند به کارگیری ماشین آلاتی چون کمپرسی، لودر، بیل مکانیکی، گریدر، جرثقیل و غلتک هستند. به گزارش «پیام ساختمان» اهمیت به کارگیری ماشین آلات جدید ساختمانی در روند پیشرفت پروژه، افزایش بهره وری ماشین آلات در پروژه های عمرانی، معدنی، ساختمانی موضوعی است که دغدغه بسیاری از فعالان این حوزه ها بوده است. دراین باره فقر موجود در سازماندهی ماشین آلات عمرانی در کارگاه های ساختمانی به عنوان یکی از شاخص های بارز عدم وجود رویکرد علمی و کارشناسی در کنترل و مدیریت پروژه های عمرانی همواره مطرح است. با توجه به چالش های بزرگ و کوچک در زمینه اجرای پروژه های بزرگ عمرانی کشور،کاهش هزینه های ناشی از ماشین آلات به عنوان یک راه حل مناسب جهت افزایش بهره وری و درنتیجه سوددهی محسوب میشود، در این شماره از نشریه به معرفی طبقه بندی ماشین آلات راه سازی و ساختمانی میپردازیم. اصولاً ماشین آلاتی که در کارگاه مورداستفاده قرار میگیرند عبارتند از: ماشین آلات سنگین: مانند لودر، بولدوزر، گریدر، اسکریپر – غلتک، غلتک های استاتیکی و دینامیکی، بیل مکانیکی. ماشین آلات نیمه سنگین: مانندکمپرسی، آبپاش، جرثقیل کامیونی، تراک میکسر، پمپ بتن فینیشر. ماشین آلات سبک: مانند لندرور، پیکان و غیره سایر ماشین آلات کارگاهی (ماشین های متفرقه): مانند ویبراتور ، دستگاه بتن بتونیر ، موتور جوش ، تسمه نقاله ، سنگ شکن ، ماسه شور و شن شور ، ماسه ساز و غیره. بولدوزر یا تراکتور اصولاً تراکتور وسیله ای است برای هل دادن و کشیدن اسکریپرها ، واگن ها و غلتک ها. اگر به ابتدای این وسیله یک تیغه نسبتاً بزرگ هم برای حمل مواد وصل شود و این تیغه ثابت باشد ماشین حاصله بولدوزر نامیده میشود. یک تیغه متحرک باشد به آن آنگل دوزر گویند.تراکتور از مهم ترین ماشین آلات راه سازی و ساختمان سازی است که دارای کاربردهای متعددی است. تراکتورها بر دو نوع کلی چرخ زنجیری و چرخ لاستیکی هستند. لودر اصولاً لودر یا بیل بارکن یکی از مهم ترین ماشین آلات ساختمانی میباشد که در انواع مختلف طراحی و ساخته میشود. این ماشین ازنظر شکل ظاهری به لودر معمولی، لودر معدن، آرم لودر (Arm liader) و اورهد لودر (overhead liader) تقسیم بندی میشود که به طورکلی در دو نوع چرخ لاستیکی و چرخ زنجیری که هر دو آنها به صورت هیدرولیکی کار میکنند ساخته شده است. بدون اغراق لودر،کاربردیترین ماشین در انجام کارهای ساختمانی و عمرانی است. این ماشین که در اندازه های مختلف ساخته میشود به دلیل عملکرد و انعطاف پذیری زیادی که دارد و نیز با تغییر جام میتواند بسیاری از کارها را انجام دهد. انواع لودر عبارتند از: لودرچرخ لاستیکی، لودرهای چرخ زنجیری، بکهولودر بیل های مکانیکی بیل های مکانیکی از اولین ماشین آلات مدرن ساختمانی است که در عملیات خاکی به کاررفته است. بیل های مکانیکی عمدتاً برای گودبرداری درخاک و بارکردن آن با کامیون یا تریلی و یا تسمه نقاله ها به کار میرود انواع پرقدرت آن قادر به گودبرداری درتمام انواع خاک ها به جز صخره سنگ ها بدون تخریب اولیه میباشد. انواع بیل های مکانیکی: بیل مکانیکی با جام معکوس، بیل کششی (دراگلاین) جرثقیل جرثقیل ها هم به مکانیکی و هیدرولیکی تقسیم میشوند که امروزه بیشتر هیدرولیکی هستند. کامیون معمول ترین وسیله برای حمل ونقل مواد خاکی کامیون ها هستند. این ماشین های حمل کننده به خاطر سرعت زیاد بر روی راه های هموار همچنین ظرفیت زیاد هزینه حمل ونقل مواد را نسبتاً پایین میآورند، کامیون ها به دو نوع معمولی (MING TRUCK) و کمرشکن (ARTICULATED TRUCK)تقسیم میشوند. گریدر مهم ترین وسیله برای عملیات تنظیم شیب و تسطیح خاکریزها و خاک برداریها و رساندن سطح خاک به سطح موردنظر ( خط پروژه ) است. گریدر برای تنظیم شیب، شکل دادن شیب ها تسطیح دامنه خاکریزها و خاک برداریها کندن جوی و مخلوط کردن و پراکندن مخلوط خاک و مواد قیری به کارمی رود. غلتک ها اصولاً غلتک ها وسیله ای برای متراکم کردن مصالح خاکی و سنگی هستند که از چهار پارامتر وزن استاتیکی ، ضربه ، ارتعاش و کنترل برای کوبیدن خاک استفاده میکنند که وجود این پارامترها بستگی به نوع غلتک دارد. انواع غلتک ها عبارتند از: غلتک های پاچه بزی (زائده دار) TAMPING FOOT ROLLERS- SHEEPS FOOT ROLLERS غلتک های شبکه ای GRID MESH ROLLERS غلتک های ارتعاشی (لرزنده) VIBRATORY MESH ROLLERS غلتک های فولادی صاف SMOOTH STEEL DRUM غلتک های پنوماتیک PNEUMATIC ROLLERS غلتک های کفشک دار SEGMENTED PAD ROLLERS بولدوزرهای متراکم کننده SOIL COMPACTORS ماشین آلات آسفالت کاری رویه های آسفالتی یک سطح غیرقابل نفوذ ایجاد میکنند که مانع از نفوذ آب و فرسایش زیرسازی جاده میگردد. این گونه روکش ها را رویه های انعطاف پذیر مینامند زیرا قادرند تغییر شکل های تحت تأثیر بارهای وارده یا نشت های لایه های زیرین را تا حدی تحمل کنند. رویه های آسفالتی قابل انعطاف وقتی درست طرح ریزی و اجراشده باشند تغییر شکل های ناشی از تغییرات درجه حرارت را بهتر از رویه های انعطاف پذیر بتنی تحمل مینمایند. اسکریپر اسکریپر ماشینی است که عمل بارگیری و حمل و تخلیه مواد خاکی در مسافت های متوسط و زیاد را به تنهایی انجام میدهد و دارای انواع مختلفی است که عبارتند از: تک موتوره دو محوره سه محوری دو دیفرانسیل اسکریپرهای دوموتوره ( TANDEM-POWERED) اسکریپرهای دارای بالابر فشاری کششی (PUSH – PULL) ایمنی ماشین آلات راه سازی و ساختمانی نکات عمومی (بر اساس آئین نامه حفاظتی کارگاه های ساختمانی و مقررات ملی ساختمان) *کلیه رانندگان و اپراتورها باید آموزش های لازم را فرا گرفته باشد و دارای گواهینامه ویژه باشند *ماشین آلات باید با نوع عملیات تطابق داشته و محدوده عملیات برای رانندگان مشخص گردد * برای ماشین آلات هر 3 ماه یک بار معاینه فنی توسط متخصص انجام و گواهینامه اجازه کار صادر شود *هنگام کار کردن ماشین آلات در نزدیکی خطوط انتقال برق (فشار ضعیف) باید حریم این خطوط در نظر گرفته شود و فا صله بالاترین نقطه ماشین آلات تا کابل های برق کمتر از 5/1 متر نباشد * کلیه قسمت های متحرک و انتقال دهنده نیرو از قبیل تسمه فلکه ، زنجیر، چرخ دنده باید داری پوشش یا حفاظ مناسب و مقاوم باشد * در مواردی که میدان دید راننده محدود باشد وجود یک نفر کمک یا علامت دهنده الزامی است * راننده قبل از ترک ماشین باید دستگاه را ترمز و تیغه و یا باکت را روی زمین قرار داده و دستگاه را خاموش کند *در زمانی که به سبب سستی بستر و یا شیب زیاد تعادل دستگاه به خطر میافتد نباید آن را به کار انداخت * ماشین آلات را نباید شب ها در حاشیه جاده های عمومی متوقف نمود و در صورت ناممکن بودن این امر باید علائم خطر نصب شود *در زمان کار ماشین آلات ورود افراد به داخل شعاع عمل آنها ممنوع گردد * ماشین آلات چرخ لاستیکی سنگین که اجباراً روی لبه های تیز حرکت میکنند جهت جلوگیری از ترکیدگی لاستیک باید مجهز به زنجیر حفاظتی گردند *هنگام حرکت بیل مکانیکی، باکت آن باید خالی بوده و بوم در جهت حرکت قرار گیرد * در زمان تعمیر باکت و تعویض ناخن باید از حرکت ناگهانی دستگاه جلوگیری شود * از تیغه بولدوزر نباید به عنوان ترمز مگر در شرایط اضطراری استفاده کرد * ورود به کابین ماشین آلات در زمان کار فقط برای مکانیک، مسئول ایمنی و مسئول فنی کارگاه مجاز است * جلو و عقب چرخ های ماشین آلات در حال توقف باید به دقت مسدود گردد تا از حرکت احتمالی خصوصاً در شیب جلوگیری شود * سوارشدن افراد غیرمجاز بر لودر ، گریدر ، بولدوزر و … ممنوع بوده و هیچ کس حق ندارد بر روی جامو تیغ های لودر ، گریدر و … سوار شود. *در هوای تاریک گریدر زنی نزدیک لبه ها و کنار دیوارهای بلند ممنوع است * جابجایی باکت با بار از روی افراد و تأسیسات ممنوع است *در حفر با بیل مکانیکی هیچ گاه نباید از زیر محل ماشین خاک برداری انجام شود *رانندگان لودر باید از عملی به نام (گم کردن لودر) خودداری کنند * هل دادن خاک با بولدوزر در لبه پرتگاه باید به گونه ای باشد تا در لبه پرتگاه با ایجاد یک مانع شیب دار به سمت بالا از سقوط بولدوزر جلوگیری شود *کلیه ماشین آلات باید مجهز به بوق دنده عقب باشند * روشنایی مناسب جهت کار در شب تأمین شود و در نزدیکی معابر عمومی و جاده ها چراغ چشمک زن نصب شود جهت جلوگیری از سقوط افراد دهانه های سیلوهای مصالح و قیف های تغذیه تراک میکسر و پمپ بتن باید به وسیله چند میله عمود برهم حفاظ گذاری شود.