غلبه اقتصاد بر معماری

اگرچه معماری در ایران بیش از 6 هزار سال تاریخ پیوسته دارد و این معماری نه تنها فراتر از مرز جغرافیایی ایران امروزی نمودی بارز دارد بلکه ازنظر تنوع، پهنه وسیعی را در بر میگیرد و عناصر طراحی نیز در معماری ایرانی از قدمتی 3 هزارساله برخوردار است. این عناصر از تالار گور دخمه ها گرفته تا سقف چهار تاقیها و چهار ایوانیها همواره در دوران های مختلف حضورداشته و تأثیرگذاری خود را در زندگی امروز نیز حفظ کرده اند. درواقع معماری ایرانی دارای استمراری بوده که هرچند بارها بر اثر کشمکش های داخلی و هجوم های خارجی دستخوش فترت یا انحراف موقتی شده، بااین همه به سبکی دست یافت که با هیچ سبک دیگری اشتباه نمیشود. در ایران معماری آثار تاریخی در عین اینکه دارای مفهوم و هدف دینی و آیینی است، مانند سایر نقاط جهان وابسته به عواملی چون اقلیم، مصالح موجود، فرهنگ منطقه، فرهنگ همسایه، دین و آیین و باور و بانی بناست. در حال حاضر مهم ترین اصول معماری ایرانی مانند «درون گرایی»، «پرهیز از بیهودگی» ، «مردم محوری» ، «خود بسندگی» و «نیارش» مورد اغماض قرار گرفته و معماری شهرهای ما در وضعیت نامناسبی قرار دارد. در مورد وضعیت کنونی معماری کشور پای صحبت های بهروز کاویانی پور، کارشناس ارشد معماری نشستیم: آیا از وضعیت کنونی معماری ایران راضی هستید ؟ ما فرهنگ خود را کنار گذاشته ایم و معمارانی که ادعای نخبه بودن دارند به کارهای عجیب و تقلید از خارجیها میپردازند. ‏اتفاق دیگری که طی سال های اخیر رخ داده این است که مسئولان نمای رومی را رواج داده اند که امری التقاطی بوده و تناسبات رایج در معماری جهان را رعایت نکرده است. درحالیکه کشورهای دیگر به دنبال هویت سازی در معماری هستند. ‏نبود چشم انداز، وجود هرج ومرج در ساخت وساز، نبود فرهنگ و فضای سبز در شهرهای ما و سلیقه ای عمل کردن معماران، چهره شهرها را نازیبا کرده است.درحالیکه اگر ما هویت خود را از دست بدهیم چیزی برای عرضه در جهان نخواهیم داشت. شاید علت این است که فقط اقتصاد اهمیت دارد و پول و بازار حرف اول را میزند. ‏ به نظر شما حفظ بافت قدیم و تداوم فرهنگ چه اهمیتی دارد؟ راهکارهای عملی چیست و ما به عنوان معمار چه کاری میتوانیم در این زمینه انجام دهیم؟ بافت های قدیمی نشان از هویت یک کشور دارند. کشوری که تمام نشانه های هویتی خود را از دست دهد در معرض خطر هجوم تقلیدهای نامتعارف قرار میگیرد . این در حالی است که الگوهای فوق العاده ای در ایران وجود دارد که میتواند برای ساخت خانه ها و شهرهای ایران راهنمای ما باشد. معماری خوب ازنظر شما چه تعریفی دارد؟ آن نوع معماری قابل پسند و خوب محسوب میشود که در آن توجه کاملی به نور ،ارتفاع ،زوایای دید داشته و البته حاوی مسائل مهمی چون ‏انطباق با محیط اقلیمی،‏عملکرد مناسب و برگرفته از تکنولوژی پیشرفته باشد. ورود مقوله اقتصاد به معماری کنونی شهرها را چگونه ارزیابی میکنید ؟ چند سالی است در سطح شهر نماهای جدید ساختمان به چشم میآید که هیچ گونه تناسبی با وضعیت هویت و فرهنگ ایران ندارد از طرفی دیگر نوع معماری درون ساختمان ها نیز به گونه هایی متفاوت شده و حتی آرامش در برخی از مجتمع های چندین واحدی احساس نمیشود.البته نوع خاص نما و ساخت وساز در سطح شهرها بیشتر مربوط به دلالان و بسازبفروش هایی است که به واسطه دارایی خود وارد این بحث شدند و هیچگونه تجربه علمی در نوع کار ندارد. بااین حال باید به این نکته نیز توجه داشت که برخی مهندسان جوان به دلیل نداشتن تجربه کاری، ضربه هایی به معماری وارد میکنند که چنانچه هر چه سریع تر با اینگونه موارد برخورد نشود، نمیتوان خسارت ناشی از این بیتوجهی را جبران کرد.این جوانان به نظر نه تنها چیزهای متناسب یاد نگرفته اند بلکه اندوخته های دانشگاهی آنها در بعضی از موارد معماری و شهرسازی پر از اشتباه و غلط است .