به داد مدرسه نوشیروان دادگر برسید

گروه معماری و دکوراسیون:شهر پر شده از بیلبوردهای «بوی ماه مهر» . از این ماه مهر برای قدیمیترین مدرسه دخترانه پایتخت اما بوی خوبی به مشام نمیرسد. مدیر مدرسه میگوید که اگر بیتوجهی به کالبد بیمار این مدرسه ادامه پیدا کند، به زودی فرو میریزد. هرچند «انوشیروان دادگر» یکی از قدیمیترین و به نام ترین مدارس دخترانه تهران به شمار میرود، اما به نظر میرسد این روزها هیچ مسئولی قرار نیست به داد آن برسد. بوی ماه مهر میآید، زنگ مدارس زده میشود؛ اما این زنگ برای مدارس تاریخی تهران بیشتر زنگ خطر است تا شروع کلاس های درس. مدرسه «نوشیروان جیتاتا» اکنون زنگ خطرش به صدا درآمده است. مدرسه ای که «اردشیر جیشاپوچی» برای اولین بار دم از ضرورت تأسیس آن برای دختران زد. این مرد در دورانی که برای احداث این مدرسه تلاش میکند، یک نامه خصوصی شخصاً از بمبئی دریافت میکند، مبنی بر اینکه خانم راتن بانجی بایی(تاتا) پیشنهاد داده است که مبلغ 100هزار روپیه هندوستان بابت احداث ، تهیه تجهیزات دبیرستان دخترانه اهدا کند، به شرط اینکه زمین آن را دولت ایران یا انجمن زرتشتیان تهران واگذار کند. انجمن زرتشتیان تهران در نشست 23 خرداد 1309 خورشیدی از این نامه آگاهی پیدا میکند و در هشتمین نشست دوره چهارم انجمن زرتشتیان تهران در 24 شهریور 1312 خورشیدی به آگاهی میرسد که 10هزار مترمربع از زمین های خیابان شاهپور بیرون دروازه یوسف آباد (جای کنونی دبیرستان) توسط ارباب گشتاسب فیروزگر و میرزا اردشیر خریده شد. جشن نهادن سنگ بنا در روز دوم شهریور 1313 خورشیدی با حضور رئیس الوزرا و عده ای از رجال ، محترمین، اعضای کمیته و اعضای انجمن زرتشتیان تهران برپا شد و نوشته سنگ بنا به دست محمدعلی فروغی رئیس الوزرا در زیر پی ساختمان دبیرستان دخترانه انوشیروان دادگر گذاشته میشود. بعدها دبیرستان نوشیروان جیتاتا در فهرست آثار ملی ایران به ثبت میرسد. مهر بیشگون دیوارها ترک خورده اند، در طبقه اول بخش هایی از سقف طبله کرده، کنار در ورودی چند کلاس درس در طبقه دوم چند حفره بزرگ ایجادشده، بخشی از سقف کتابخانه قدیمی که در گوشه ای از حیاط قرار دارد، فرو ریخته و مسئولان آن را مخروبه اعلام کرده اند، این کتابخانه پر از ورق پاره های کتاب های کتابخانه شده است. درهای مدرسه را موریانه خورده است مدیر این مدرسه تاریخی میگوید: بنای مدرسه شرایط خوبی ندارد، قصد داریم از سازمان میراث فرهنگی و انجمن زرتشتیان دعوت کنیم تا در جلسه ای، با بررسی وضعیت مدرسه و برنامه ریزی برای ساماندهی آن، اقدامات لازم برای نجات مدرسه انجام شود. سقف مدرسه نوشیروان فریبا آبادطلب، تاکنون نتوانسته است این هماهنگی میان مسئولان را انجام دهد، برای همین است که میگوید: «اگر برای مرمت و بازسازی مدرسه حمایتی نباشد ، بنای اصلی به زودی فرو میریزد. همان طور که ساختمان کتابخانه از حدود پنج سال پیش به دلیل ریزش سقف بدون استفاده مانده است.» به گفته او، تاکنون از شهرداری برای ساماندهی مدرسه کمک خواسته ایم اما نتیجه بخش نبود، ازآنجاییکه خانواده های این دانش آموزان هم از قشرهای ضعیف جامعه هستند ما نمیتوانیم از آنها کمک بخواهیم. مدیر از زمانی که مدرسه دچار آتش سوزی شد، یاد میکند: حدود سال های 1368 تا 1372 مدرسه دچار آتش سوزی گردید و بخش هایی از آن مانند ستون های سالن اجتماعات کاملاً تخریب و نابود شد. حالا آفت موریانه به در و پنجره های مدرسه هم زده و معلوم نیست که سم پاشی سال گذشته توانسته باشد برای همیشه این موریانه ها را از مدرسه بتاراند. آبادطلب میگوید: مهم ترین درخواست من از متولیان میراث فرهنگی کشور این است که کسی را به عنوان کارشناس برای بررسی آسیب ها انتخاب کنند که با آثار تاریخی آشنایی کاملی داشته و بتواند از هزینه تعمیرات و اقداماتی که باید برای این مدرسه تاریخی انجام شود، یک برآورد مناسب داشته باشد. او سال 1394 را فرصت مناسبی برای تعمیر مدرسه عنوان میکند و می گوید: با توجه به کم شدن تعداد دانش آموزان مدرسه در سال آینده میتوان این مدرسه را به حالت نیمه تعطیل درآورد و آن را برای حفاظت جان دانش آموزان تعمیر اساسی کرد. دبیرستان در احاطه بلندمرتبه سازیها دبیرستان انوشیروان دادگر با اینکه در فهرست میراث فرهنگی ایران به ثبت رسیده و قاعدتاً باید تعیین حریم شده و حریم آن از سوی ساختمان های اطراف رعایت شود، امروز در احاطه آسمان خراش هاست که از هر طرف بیرون زده اند.این ساخت وسازها دیگر جایی برای نمای بیرونی دبیرستان که از قضا معماری با ارزشی دارد، باقی نگذاشته است. امروز یکی از شاخص ترین معماری مدارس تاریخی در ایران روبه زوال میبرد. اسفندیار اختیاری، نماینده زرتشتیان در مجلس شورای اسلامی میگوید که هرروز بنای جدیدی بلندمرتبه سازی و نماهای مختلف مدرسه کور میشود، متأسفانه ما هم نمیتوانیم برای جلوگیری از این روند کاری کنیم. به گفته او، اعتباری هم برای مرمت و ساماندهی این بنای تاریخی نداریم و این کار را باید با کمک دیگر متولیان فرهنگی انجام دهیم. آیا این زنگ خطر برای مدرسه انوشیروان ادامه پیدا میکند؟ یا اینکه سرانجام شورایی تشکیل شده و مدرسه را از خطر ریزش نجات میدهد؟ نگرانی هنوز در چشم های مدیر مدرسه موج میزند. دبیرستان انوشیروان دادگر (تأسیس 1315 خورشیدی) یکی از دبیرستان های قدیمی و زرتشتی شهر تهران در خیابان انقلاب، بین خیابان های حافظ و ولیعصر، کوچه سعید واقع شده و در ضلع شرقی این مدرسه دبیرستان البرز جای گرفته است.هم اکنون در این دبیرستان، دانش آموزان مذاهب گوناگون آموزش میبینند.