توپ بحران آب در زمین های کش اورزی

92 درصد آب کشور در بخش کشاورزی صرف میشود. با توجه به میزان بسیار پایین بازدهی زمین های زراعی ، مصرف بالای آب در زمین های کشاورزی آن هم برای کشوری که در بحران کم آبی به سر میبر د،د بسیار هشداردهنده است. این در حالی است که متوسط مصرف آب بخش کشاورزی در جهان 70 درصد است و این نشان از اختلافی 22 درصدی با متوسط جهانی دارد. ضمن اینکه مصرف آب در بخش شهری و آب شرب کشور نیز بهینه نیست و سرانه مصرف آب شرب در کشور حتی نسبت به بسیاری از کشورهای اروپایی بسیار بالاتر است. مصرف سرانه آب شرب در کشور 220 لیتر است یعنی 3 برابر متوسط جهانی. نصف شدن سهم آب کشاورزی وضعیت بحرانی آب وزارت نیرو را بر آن داشت تا برای پرمصرف ترین بخش آب یعنی کشاورزی تمهیداتی بیندیشد. مشاور عالی وزیر جهاد کشاورزی 15 شهریور سال جاری از نصف شدن آب این بخش توسط وزارت نیرو خبر داد. این تدبیر از مهرماه یعنی ابتدای سال زراعی جدید آغاز خواهد شد. محمدحسین شریعتمدار در مورد این اقدام وزارت نیرو گفت : قبلاً از سوی وزارت نیرو اعلام میشد سالانه 85 تا 90 میلیارد مترمکعب آب در بخش کشاورزی مصرف میشود ولی مسئولان این وزارتخانه اعلام کردند که سال زراعی آینده نهایتاً باید روی حدود 50 میلیارد مترمکعب برای تولید محصول حساب کنیم. وی همچنین با بیان آمارهای ارائه شده از طرف وزارت نیرو گفت : این آمار ها چندان مورد تائید نیست چرا که این میزان آب مصرفی در بخش کشاورزی در سال هایی که خشکسالی وجود داشته و آب رودخانه ها به شدت کاهشیافته است نیز اعلام میشد؛ بنابراین میتوان گفت این آمار مورد مناقشه است. وی همچنین به تغییر الگوی کشت بر اساس بهره وری بیشتر آب اشاره کرد و گفت: باید از تکنولوژیهای امکان پذیر استفاده کنیم تا راندمان بیشتری در زمینه مصرف آب داشته باشیم. همچنین تغذیه مناسب، کنترل به موقع آفات و بیماریها، استفاده از مکانیزاسیون مناسب و غیره از دیگر راهکارها برای رسیدن به این هدف است. شریعتمدار به روش آب مجازی برای کاهش مصرف آب اشاره کرد و گفت: بر اساس این استراتژی باید منابع آبی در هر کشوری صرف تولید محصولی شود که از نظر اقتصادی درآمد بیشتری به همراه دارد و کمبود محصولات دیگر باید از طریق واردات تأمین شود. شریعتمدار اظهار کرد: در ایران سالانه بین 18 تا 20 میلیارد مترمکعب آب از طریق واردات محصولاتی مانند گندم، برنج، دانه های روغنی، ذرت و غیره صرفه جویی میشود و این بدین معنی است که اگر بخواهیم این محصولات را در کشور تولید کنیم باید به همین میزان آب مصرف کنیم.وی همچنین به امنیت غذایی اشاره کرد و گفت: نمیتوان به هر قیمتی از منابع پایه برای تولید کشور استفاده کنیم بلکه باید میزان نیاز کشور را که در توان منابع کشور نیست از طریق واردات تأمین کنیم. مجلس مخالف است شکرخدا موسوی، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی کاهش آب بخش کشاورزی را به صلاح نمیداند و میگوید: ما برای کم شدن بحران آب شرب با مقداری کاهش در سهم آب کشاورزی موافقیم ولی این میزان کاهش به صلاح نیست. وی ادامه میدهد: ما باید بتوانیم مصرف آب کشاورزی را کنترل کنیم و چون بیشتر کشت کشاورزان ما در فصل پاییز است میتوانیم از آب باران هم استفاده کنیم؛ در نتیجه کاهش مقداری از سهم آب کشاورزی برای تأمین آب شرب خللی به کار کشاورزان وارد نمیکند اما اگر این کاهش بخواهد از 90 میلیارد به 50 میلیارد مترمکعب باشد، به صلاح نخواهد بود. ناصر صالحینسب ،عضو دیگر کمیسیون کشاورزی مجلس، این کار وزارت نیرو را خلاف اقتصاد مقاومتی میداند و میگوید: اقتصاد مقاومتی یعنی از کشاورزی حمایت شود اما در صورت کم شدن سهم آب بخش کشاورزی مطمئناً تولید کم میشود.وی ادامه میدهد: اگر میخواهیم برای کم شدن مصرف زمینه سازی کنیم باید از روش های نوین بهره وری از آب استفاده کنیم و صرفاً شعار دادن مشکلی را حل نمیکند و باعث ناهنجاری میشود. کشاورزی در مظان اتهام در این میان گروهی که بیش از همه در مظان اتهام استفاده از این عنصر حیانی در جهت منافع خود هستند ،کشاورزان و صاحبان باغ ها میباشند. همان ها که با زدن چاه های عمیق غیرمجاز سبب پایین آمدن سطح آب های زیرزمینی شدند. سیستم قدیمی و سنتی آبیاری با راندمان بسیار پایین و مصرف بسیار بالا سبب انتقاد بسیاری از کارشناسان بوده است؛ بااین همه در 4 دهه اخیر با چندین برابر شدن سطح زیرکشت زمین های کشور تلاش مؤثری برای آموزش و همگانی کردن سیستم های آبیاری با راندمان بهتر صورت نگرفته است. این در حالی است که کشاورزان نیز مصر به استفاده از کودهای شیمیایی هستند که در مقایسه با کودهای ارگانیک، مستلزم استفاده بیشتر از آب است. آمارهای دولتی نشان میدهد که فقط یک سوم آب کشاورزی در ایران به طور مؤثر مورداستفاده قرار میگیرد. راه حل درکشاورزی است دولت به این نتیجه رسیده است که مناسب ترین و منطقیترین راه مبارزه با کم آبی اصلاح الگوی مصرف در بخش کشاورزی است. صرفه جویی در مصرف آب با استفاده از روش های نوین برای آبیاری مانند: قطره ای، بارانی، کوزه ای، تراوا، زیرزمینی، تانکر و ... میتواند بسیار تأثیرگذار باشد. بر اساس تعریف کمیسیون جهانی محیط زیست ،توسعه پایدار توسعه ای است که «بدون مخاطره انداختن توان نسل های آینده برای رفع نیازهای خود، پاسخگوی نیازهای حال حاضر باشد» چنین توسعه ای در بخش های کشاورزی با حفاظت زمین، آب و ذخایر ژنتیکی گیاهی و جانوری همراه است و تخریب زیست محیطی به همراه ندارد، از نظر اقتصادی بالنده و پایدار و از نظر اجتماعی موردقبول است.»