شاهکار منبت کاری ضریح مولانا

شهر قونیه به واسطه مقبره مولانا از شهرت خاصی در جهان برخوردار است.این مکان همه ساله زیارتگاه عاشقان طریقت میباشد و این شهر را همچنان زنده نگاه داشته است.هرساله دوستداران مولانا در 17 دسامبر(26 آذر) مصادف با سالگرد وفات مولانا که شب اُروس (Arus) نامیده میشود از اطراف واکناف ترکیه و جهان بر مرقد او حاضر میشوند تا شاهد مراسم ویژه بزرگداشت مولانا باشند. پس از رحلت مولانا، حسام الدین چلبی مقبره ای برای مولانا ساخت که به گنبد الخضراء مشهور است. این آرامگاه به صورت مدرسه و مرکز تعلیمات صوفیان درآمده و زیارتگاه اهل معرفت از ترک و عرب و عجم است. در سال1927 این بارگاه تبدیل به موزه شد و موزه مولانا نام گرفت. مقبره مولانا متشکل ازچندعمارت است که بعضی از آنها درعصرسلجوقی و برخی در زمان سلاطین عثمانی بنا گردیده است. در این موزه تزییناتی از چوب و فلز و خطاطیهای زیبا و قالیها و پارچه های قیمتی دیده میشود. حجرات دراویش و مطبخ مولانا و کتابخانه نیز ملحق به این بناست و مجموع آن به چند رواق تقسیم میشود که سبک همه رواق ها گنبدی و شبیه یکدیگر است.موزه مولانا نسبتاً غنی است و مملو از اشیاء و آثار عصر سلجوقی و عثمانی میباشد. مساحت بارگاه 6500 مترمربع است. مدخل موزه بزرگ یا باب درویشان از طرف مغرب به سوی حیاط موزه باز میشود. در دیگر به سوی حدیقه الارواح گشاده میشود که سابقاً گورستان بوده و امروز دروازه خاموشان نام دارد. مدخل بارگاه مولانا از حیاطی میگذرد که با مرمر فرش شده و دارای حوض و فواره و وضو گاهی است که دور آن را نرده کشیده و در وسط آن فواره ای از زمان پادشاهان سلاجقه روم مانده است که از اطراف آن آب میریزد. در آن طرف صحن حیاط مولانا درست مقابل بارگاه او حجره هایی وجود داشته که با برداشتن دیوارهای بین آن، آنها را تبدیل به تالارهای طولانی کرده و موزه ای زیبا ترتیب داده اند که در آنها کتاب های خطی بسیار و آلات و ابزار درویشان و جامه هایشان موجود است. در بالای مدخل حرم مولانا به خط خوش نستعلیق برروی تابلویی نوشته شده یا حضرت مولانا سپس بر بالای مدخل رواقی که به حرم وارد میشود این بیت پارسی از ملاعبدالرحمن جامی نوشته شده است : کعبه العشاق آمد این مقام هر که ناقص آمد اینجا شد تمام قبه الخضراء یا گنبد سبز بر بالای رواق مقبره مولانا قرارگرفته است. ساخت این بارگاه بعد از وفات مولانا آغاز شد و در سال 1274 میلادی مطابق با 673 هجری به پایان رسید. امروز این بارگاه بنایی مربع و دارای 25 متر ارتفاع است. گنبد اصلی این بارگاه پوشیده از کاشیهای لاجوردی است و ازآن جهت آن را گنبد سبز یا قبه الخضراء مینامند. این گنبد در پائین به صورت استوانه و در بالا مخروطی کثیرالاضلاع است که بر عرشه آن میله ای از طلا و جقه ای هلالی نصب کرده اند. این گنبد به تعداد ائمه اثنی عشر دارای دوازده ترک است و شباهت بسیاری به کلاه صوفیان قزلباش دارد، و ظاهراً معمار آن مردی شیعیمذهب بوده است. سه مناره در طرفین این گنبد قرارگرفته که مناره های چپ متعلق به مسجد سلیمیه و مناره طرف راست به مسجد کوچک تربت مولانا است. قبر مولانا پوشیده از اطلس سیاهی است که توسط سلطان عبدالحمید دوم در1894هدیه شده است. بر این اطلس آیاتی از قرآن با مهر پادشاهی نقش گردیده و خطاط آن حسن سری بوده است. ضریح اصلی مولانا از چوب بود و در قرن شانزدهم آن را از آنجا برداشته و بر قبر پدرش بهاءالدین ولد قرار دادند. ضریح بلند مولانا شاهکاری از منبت کاری دوران سلجوقیان روم است در پیشانی و پهلو و عقب ضریح آیاتی قرآنی و اشعاری عرفانی از مولانا آمده است.