ارمغانی ماندگار در معماری وشهرسازی

آنچه امروز در سیمای شهرها به چشم میخورد حکایت از تصمیمات موضعی و مقطعی و فقدان یکپارچگی و انتظام بصری دارد که نشان از خودنماییهای غیرحرفهای طراحان و سازندگان و حتی صاحبان و مالکان بناهاست. ابزار این خودنماییها عمدتاً از جنس نور،رنگ و صوت است.بهعبارتیدیگر هر یک از طراحان، سازندگان، مدیران یا ارائه دهندگان پروژههای ساختمانی در فضاهای شهری با یکی از ابزارهای فوقالذکر حضور خود را در شهر علنی میکنند. در میان نظرسنجیهای اجتماعی صورت گرفته از اقشار مختلف، پیداست تأثیرات ادوات فوق در اذهان عمومی آنچنان ماندگار و باقی است که گویی این ابزارها رسالت خود را درست انجام دادهاند.همایش نور، رنگ و صدا در تاریخهای 23، 24 و 25 مهرماه سال جاری با اهداف بازآفرینی هنر در معماری و شهرسازی کشور و ایجاد تعامل میان گروههای علمی، هنری و حرفهای پروژههای عمرانی ، چهرهای هنری و مسئولان مشفق دولتی در مرکز همایشهای بینالمللی رایزن برگزار خواهد شد. با دکتر محمدمهدی محمودی ، دبیر کنفرانس مصاحبهای دراینباره انجام دادهایم که میخوانید.شعار کنفرانس چیست؟نور، رنگ و صدا ارمغانی ماندگار در هنر و معماری و شهرسازی پایدار است.لزوم برگزاری این کنفرانس چیست؟استفاده از رنگهای بیسنخیت، نورهای شدید و ناهنجار در نمای ساختمانها و درنتیجه در سیمای کلانشهرها علاوه بر تأثیرات روانی بر روی شهروندان، تأثیر تحریککنندگی بر سایر سازندگان نیز دارد. گویی همگان در تخریب و مخدوش کردن سیمای شهرها با یکدیگر به رقابت پرداختهاند.در جستجوی دلیل این رقابت بیانتها در شهرها موضوعاتی چون فقدان تکنولوژیهای نوین و کمبود مصالح کارآمد از سوی طراحان و سازندگان مطرح میگردد. حالآنکه بر اساس ادعای سازندگان و عرضهکنندگان دلیل عقبماندگی ساختوسازها در کشور، ناآگاهی دستاندرکاران امور عمرانی کشور از آخرین دستاوردهای حرفهای و صنعتی در سطوح بینالمللی است. لیکن آنچه در واقعیت رخ میدهد جدایی و بیخبری متخصصین، طراحان و سازندگان ساختمانی از گروههای وارد کننده، تولید و عرضهکننده محصولات خارجی و حتی طراحان صنایع داخلی است. از آنجائی که در محیطهای علمی و دانشگاهی فرصت رویارویی و تعامل میان، هنرمندان متخصصان و حرفهمندان مهیا نمیگردد، بر آن شدیم تا با برگزاری کنفرانس نور، رنگ و صدا در هنر معماری و شهرسازی زمینهساز بستری مناسب برای گفتگوی طراحان، سازندگان و مدیران پروژههای معماری و شهرسازی با صاحبان صنایع و تولید و عرضهکنندگان محصولات، تجهیزات و اجزای ساختمان باشیم.چه گروههایی به این کنفرانس دعوت شدهاند؟جامعه مهندسان، مدیران شهری و تصمیم سازان پروژههای عظیم دولتی و غیردولتی و اجتماع هنرمندان به این همایش دعوت شدهاند.به نظر شما دستاورد این همایش چیست؟واکاوی نقطهنظرات کارشناسی چهرههای شناختهشده علمی و حرفهای در هنر، معماری و شهرسازی که عصاره سالها تجربه و علماندوزی ایشان در داخل و خارج کشور است ازجمله دستاوردهایی است که میتواند در تصحیح خط فکری شهروندان و ارتقای سطح سلیقه عمومی جامعه مؤثر باشد.همچنین این کنفرانس که با حضور صاحبنظران برجسته علمی، هنری و حرفهای کشور برگزار خواهد شد، فرصت مغتنمی است برای پویا ساختن ذهن شهروندان نسبت به استانداردهای بالای کیفیت فضایی در شهرها و ارتقای دانش زیبایی شناسانه عموم مردم . همچنین کمک به ایجاد انسجام بصری و پیرایش منظر شهری بهعنوان تعلقات مشترک شهروندان از نتایج مورد انتظار این کنفرانس خواهد بود.درواقع میتوان گفت ثمره چنین نشستهایی دمیدن روح هنرمندانه در کالبد بیروح شهرهای امروزی است که میتواند نجات بخشی در حفظ یا احیای هویت آنها باشد.نور و رنگ و صدا چه تأثیری بر فضای شهر و اجتماع دارند؟مقولاتی همچون نور، رنگ و صدا در داخل و خارج فضاهای شهری واکنشهای اثربخشی را بر کالبد و روان اجتماع دارند. تأثیرات روانشناختی این مؤلفهها در انواع فضاهای آموزشی، فرهنگی، ورزشی، تفریحی و حتی فضاهای مسکونی کوچک و خرد مقیاس آنچنان بر روحیات کاربران خود مؤثر است که گویی منشأ انرژیهای مثبت یا منفی متافیزیکی آحاد جامعه همان مؤلفههای فیزیکی محیط پیرامون آنهاست.میتوان گفت در سیمای شهرها رنگ نماها و جدارههای شهری، میزان و نوع نورهای منتشرشده در فضاهای شهری و آلودگیهای ناشی از اصوات ناموزون میتواند بر اعصاب و روان و آستانه تحمل افراد مؤثر باشد. بهطوریکه این مهم همواره در تقلیل یا افزایش هنجارها یا ناهنجاریهای اجتماعی تأثیرات مستقیم و ملموسی را بهجای گذاشته است.درواقع استفاده صحیح و اصولی از امکانات نور،رنگ و صدا در سیمای روزانه و شبانه شهرها و تلفیق تخصص، هنر و علم در نورپردازی و رنگآمیزی ابنیه و فضاها ضمن تأثیر بر جلوههای بصری، میزان خاطرهانگیزی و خوانایی شهرها بر یکپارچگی سیمای شهری مؤثر بوده و در نهایت به تعالی هویتی شهر منجر خواهد شد.آیا بحث اقتصادی نیز بر روی کم اهمیتی نسبت به این مسئله تأثیر گذاشته است؟متأسفانه امروزه مباحث فوق در معماری و شهرسازی کشور بهعنوان مسائل ثانویه و تشریفات و تجملات شهری تلقی میگردد. حالآنکه پرداختن به این مقولهها ضمن تأمین امکانات اولیه شهروندان، به ایجاد جامعهای سالم، شاداب و پویا منجر خواهد شد و در عین سودآوری اقتصادی و ارتقای مطلوبیت فضایی ، ماندگاری محیط شهری برای نسل آتی را به دنبال خواهد داشت . همچنین از ایجاد دلزدگی در فضاهای شهری و میل به نو شدن در شهر و درنتیجه اضمحلال هویتی ممانعت به عمل خواهد آورد.