پیمانکاران رو به اضمحلال می روند

واقعاً جای تأسف است که پیمانکاران ما، به عنوان بازوی توانمند اجرای پروژه های عمرانی و زیربنایی کشور، به جای اینکه به دنبال صنعتی سازی، استفاده از فناوری های روز دنیا، صدور خدمات فنی و مهندسی، بومی سازی ساخت ، تأمین تجهیزات و توسعه فناوری ها باشند، همچنان پیگیر وصول مطالبات و معوقات چندین و چندساله گذشته خود هستند. از قرار معلوم، حتی در خصوص میزان و مبلغ این مطالبات نیز بین مسئولان توافق نظر وجود ندارد؛ به نحوی که چند روز پیش معاون بودجه معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور مقدار بدهی های دولت به پیمانکاران عمرانی کشور را، بر اساس محاسبه انجام شده مورد تأیید ذی حساب، کمتر از 10 هزار میلیارد تومان اعلام کرد و در پاسخ به این پرسش که پیمانکاران مدعی طلب حدود 40 هزار میلیارد تومانی هستند، گفت: مبنای کار دولت این است که دستگاه های اجرایی اسناد را باید با تأیید ذی حساب برای دولت ارسال کنند و اگر ذی حساب آن را تأیید نکند برای دولت قابل اعتماد نیست. فرهاد دژپسند در خصوص بازپرداخت مطالبات پیمانکاران اعلام کرد امسال کارگروهی برای این موضوع فعال شده و بخشی از بدهی های دولت از طریق فروش اوراق مشارکت، بخشی از واگذاری سهام و بخش دیگری (3000 میلیارد تومان) نیز از سال آینده در قالب اوراق اسناد خزانه اسلامی پرداخت خواهد شد. اما موضوع مهم تر در سخنان معاون بودجه معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری، انجام فاینانس برای پروژه های عمرانی دو برابر منابع مالی بلوکه شده و متوقف ما در سایر کشورهاست. دژپسند اعلام کرده که دولت در تلاش است تا 35 میلیارد دلار پروژه های عمرانی را فاینانس کند و در حال حاضر نیز در معاونت برنامه ریزی کارگروهی برای این موضوع تشکیل شده که در حال ارزیابی پروژه های عمرانی برای استفاده از فاینانس است.به منظور کسب اطلاع از نظرات پیمانکاران کشورمان در خصوص موضوعات مطرح شده در سخنان فرهاد دژپسند با مهندس حسن سعادتمند، رئیس هیئت مدیره کانون سراسری پیمانکاران عمرانی ایران گفتگو کرده ایم:پیام ساختمان: آیا حضور متخصصان خارجی در پروژه های عمرانی موجب نوعی رقابت با پیمانکاران ایرانی خواهد شد که در نهایت کیفیت اجرای پروژه های عمرانی ما بالاتر رود؟قطعاً حضور پیمانکاران و مهندسان کشورهایی که در زمینه پروژه های عمرانی تکنولوژی های خیلی پیشرفته ای دارند در کنار پیمانکاران ایرانی موجب ایجاد رقابت در سطح کشور شده و سطح کیفی پروژه های عمرانی ما را ارتقا می دهد. اگر کار به این شکل و در شرایط عادی و متعارف باشد خوب است و ما هم مشکلی نداریم که با کشورهایی که از نظر تکنولوژی از ما جلوتر هستند رقابت داشته باشیم، چون نهایتاً باعث می شود تلاش بیشتری کنیم و سطح کیفی کارهایمان را ارتقا دهیم؛ ولی متأسفانه در شرایط نبود پروژه های عمرانی و منابع مالی در کشور و در حالتی که پیمانکاران ما ازیک طرف از دولت طلبکار و از طرف دیگر به تأمین کنندگان مصالح و مواد و عوامل انسانی پروژه هایشان بدهکار و به سیستم بانکی مقروض اند و مدام هم سررسید وام هایشان می رسد و جریمه می شوند، چنین کاری برای وصول مطالبات معوقه ما از کشوری نظیر چین شکل مطلوبی نیست. مخصوصاً این که چین هم در کالا و هم در خدمات اجرایی پروژه ها، شناخته شده است و همه مطلع هستند که کار کیفی انجام نمی دهد و حضورشان پروژه های ما را هم کیفی نمی کند. حتی به نظر من سطح کیفی کارها را پایین هم می آورد. بنابراین هر طوری که حساب کنیم حضور پیمانکاران چینی در بازار پروژه های عمرانی ما راهکار مناسبی نیست.پیام ساختمان: خود پیمانکاران ایرانی نمی توانند در پروژه های عمرانی سرمایه گذاری کنند؟این پیشنهاد را ما حدود دو سال پیش مطرح کردیم. در دولت قبل به آن خیلی توجه نشد ولی خوشبختانه دولت فعلی توجه نشان داده است. پیشنهاد ما این است که خود پیمانکاران پروژه های عمرانی را تأمین مالی کنند. مهم این است که وقتی سرمایه گذاری می کنند و قرار است بعد از یکی دو سال این پول به آنها برگردد، به هرحال باید سود متعارفی به این سرمایه گذاری تعلق گیرد و اصل قضیه اینجاست، الآن بهترین منبع مالی قابل استفاده منابع بانکی است ولی بانک ها با توجه به سوابقی که در تعامل با دولت داشته اند خیلی تمایل به طرف حساب شدن با دولت ندارند. ما پیشنهاد داده ایم پیمانکاران به اعتبار خودشان طرف حساب بانک شوند و برای پروژه های عمرانی از بانک ها وام بگیرند. یعنی صورت وضعیت تائید شده و پرداخت نشده را به عنوان وثیقه به بانک ارائه می کنیم و 80 درصد آن مبلغ را وام می گیریم و در پروژه ها مصرف می کنیم. صورت وضعیت بعدی هم به همین شکل به بانک ارائه می شود و این قضیه می تواند تا چندین بار تکرار شود. بعد هم نهایتاً پروژه تمام می شود و یکی دو سال دیگر که موقع بازپرداخت می رسد پیمانکاران با بانک تسویه حساب می کنند و اصل پول و کارمزد و سود آن را می پردازند. پیام ساختمان: دولت برای شما چه کار می کند؟ما همین که بتوانیم وام بگیریم و پروژه هایمان را تمام کنیم برایمان کافی است چون سود ما در تمام شدن پروژه هاست. درخواست ما از دولت این است که بپذیرد هزینه های وام و سود بانکی را در قالب قرارداد به ما پرداخت کند. دقت کنید که این سود پولی هم که به ما داده می شود سود ما نیست، سودی است که وام گرفته ایم و باید آن را به بانک پرداخت کنیم. دولت بهره بانکی را از بانک استعلام و همان مقدار و مبلغ را به ما پرداخت کند. هنوز دولت این را از ما قبول نکرده است.پیام ساختمان: ممکن است گفته شود منابع بانکی محدود است؟این حرف درست است، ولی می تواند بخشی از پروژه را پوشش دهد. بقیه آن را می توان از طریق دولت، اوراق مشارکت، سرمایه گذاری خود انبوه ساز و ... تأمین کرد. به هرحال باید همه راه هایی که می تواند این مشکل را حل کند بررسی و عملیاتی شود تا به سلامت از این مرحله بحرانی عبور کنیم. الآن به لحاظ نبود منابع مالی دولتی در حوزه پروژه های عمرانی، پیمانکاران ما عمدتا بیکار هستند و از ظرفیت های پیمانکاری کشور در خوش بینانه ترین حالت حدود 10 تا 15 درصد در سطح کشور فعال و بقیه ظرفیت پیمانکاری کشور خالی است. این امر شرایط بدی برای جامعه پیمانکاری کشور به وجود آورده است و این گروه به سمت اضمحلال و از بین رفتن پیش می رود. همه تلاش ما این است که بتوانیم با تمهیداتی پیمانکاران را سرپا نگه داریم تا از این بحران عبور کنیم. پیام ساختمان: پیشنهاد سرمایه گذاری توسط انبوه سازان را به کجا ارائه کرده اید؟ازآنجاکه طبق قانون بهبود مستمر فضای کسب وکار، اتاق بازرگانی به عنوان متولی بخش خصوصی کشور، دست به کار شده و قرار است در این فضا فعالیت کند، از ما برای مشکلات موجود راهکار خواستند و ما هم پیشنهادهایمان را در جلساتی، هم به شکل شفاهی و هم به صورت مکتوب ارائه کرده ایم. اخیراً هم آقای غلامحسین شافعی، رئیس اتاق بازرگانی ایران به آقای دکتر نوبخت، معاون محترم رئیس جمهور نامه ای نوشته و این پیشنهاد را مطرح کرده اند که اجازه دهید پیمانکاران پروژه ها را از منابع خودشان یا منابع بانکی که خودشان تهیه می کنند انجام دهند تا پروژه ها متوقف نشوند ولی شما سود آن را پرداخت کنید.پیام ساختمان: نتیجه چه شده است؟ظاهراً بر سر این موضوع به توافق نرسیده اند و هنوز به این نامه جواب خاصی داده نشده است. ما در همه محافل و مجامع و هر جایی که تریبونی پیداکرده ایم راهکارهای خودمان را ارائه داده ایم و اگرچه متأسفانه هنوز نتیجه خاصی نگرفته ایم ولی امیدواریم همه روش ها امتحان شود تا به سلامت از این بحران عبور کنیم.