پروانه کار ندارم، تجربه دارم

گروه ساخت وساز: اینکه در ادبیات محاوره ای از عبارت«صنعت ساختمان» استفاده می کنیم، قابل تأمل است. قابل تأمل از این لحاظ که اصولاً ساختمان سازی ما هنوز صنعتی نشده و نمی توان کلمه صنعت را به آن اتلاق کرد. تا آنجایی که ما اطلاع داریم سنتی سازی ما هم به شیوه اصولی انجام نمی شود. بنابراین عنوان «ساختمان» هم شاید دور از واقعیت بوده و مناسب ترین کلمه سرپناه سازی باشد. در ادامه سلسله گزارش های پیام ساختمان از پروژه های در حال ساخت سطح شهر تهران پای صحبت های یک بنای سنتی و پیمانکار نشسته ایم تا از ضعف ها و چالش های ساخت وساز در این دو حوزه آگاه شویم. مزیت ها و معایب سفال بنّای ساختمان مشغول دیوارچینی با استفاده از بلوک سفالی بود و علیرغم اینکه کسی به کارش نظارت نمی کرد، با سرعت هرچه بیشتر دیوار را بالا می برد. از او خواستم که در مورد مزایای دیوارچینی با سفال توضیح دهد. وی گفت: بنده به طور اختصاصی فقط با آجر سنتی و سفال دیوارچینی کرده ام و اطلاعی از مصالح مدرن ندارم اما به طور کلی می توانم بگویم که مزایای سفال بیشتر از آجر سنتی است. نخست اینکه ابعاد سفال بزرگ تر از آجر است، بنابراین سرعت انجام کار بیشتر است. این سرعت بیشتر، هم برای کارفرما و هم برای کارگران بسیار حائز اهمیت است؛ چرا که پروژه زودتر به اتمام می رسد و بنّا هم می تواند متراژ بیشتری کار کند و پول بیشتری دریافت نماید. وی با بیان اینکه سفال از وزن کمتری نسبت به آجر برخوردار است و هر متر سفال 50 درصد وزن هر مترمربع آجر است، گفت: اگرچه سفال از مزیت هایی نسبت به آجر برخوردار است اما نباید فراموش کرد که آجر استحکام بیشتری دارد ضمن اینکه در زمان خالی کردن مصالح تلفات کمتری را شاهد هستیم. نکته دیگر اینکه، از آنجایی که ما ایرانی ها عادت به ساخت وساز داریم و همیشه ایده ساختن و خراب کردن ساختمان ها را در ذهن می پرورانیم، باید به این نکته واقف باشیم که برخلاف آجرهای سنتی که بعد از تخریب می توان آنها را مجدد مورد استفاده قرارداد، بلوک های سفالی می شکنند و قابل استفاده نیستند. علاوه بر این درحالی که مقاومت آجرها تقریباً یکسان است، اما در تولید سفال مقاومت ها بسیار متغیر است و تفاوت های کیفی زیادی را شاهد هستیم. تجربه گران بنّای ساختمان پس از چیدن چند ردیف بلوک، میلگردی به طول 50 سانتی متر می برید؛ یک سر میلگرد را در داخل ستون فلزی قرار می داد و یک سر دیگر آن را روی دیوار سفالی می گذاشت و روی آن را با ملات ماسه و سیمان می پوشاند. وقتی چرایی انجام این کار را از او جویا شدم، گفت: این میلگرد باعث می شود در صورت وقوع زلزله، دیوار کمترین تکان ها را متحمل شود. البته بسیاری از کارفرماها و پیمانکارانی که می خواهند ساختمان را بفروشند، راضی به این کار نیستند و مانع این کار می شوند. آجرها باید خیس باشند بنّای حرفه ای با بیان اینکه رعایت نکات اجرایی کوچک باعث استحکام بسیار زیاد ساختمان می شود، گفت: ساختمان سازی کار بسیار حساسی است. به طور مثال اگر قرار است سقف ساختمان با استفاده از آجر اجرا شود، باید قبل از اجرا، آجرها خیس شده باشند. متأسفانه برخی زحمت این کار را به خودشان نمی دهند. هدر رفت ثروت های ملی وی در پایان یک توصیه هم برای دست اندرکاران صنعت ساختمان کشور داشت و گفت: در حال حاضر قیمت مصالح ساختمانی سر به فلک کشیده و قیمت ها کمرشکن است، از طرفی ما پرت مصالح زیادی در ساخت و سازها داریم. در بیشتر ساخت و سازها از یک لایه گچ و خاک برای پوشاندن دیوارها استفاده می کنیم و بعد با گچ، رنگ ، کاغذدیواری و ... نمای اتاق را می سازیم. توصیه من به مسئولان این است که اگر ملات گچ و خاک صرفاً برای ایجاد یک دیوار یکدست و صاف برای مراحل بعدی کار استفاده می شود، از مصالح جدید و ارزان تر استفاده شود و اگر این مصالح را در کشور نداریم، مسئولان تدابیری برای اختراع آن بیندیشند. پیمانکار پیمانکاران صحبت هایمان با بنّای ساختمان تقریباً به اتمام رسید که پیمانکار هم وارد شد. سر صحبت را با او هم باز کردیم و فهمیدیم که ایشان پیمانکار پیمانکاران است و آن طور که خودش می گفت: از طرف یک پیمانکار دیگر به عنوان پیمانکار انتخاب شده است. دلالی پیمانکاری وی به خبرنگار ما گفت: دوست من به صورت پیمانکاری کار می کند و پروژه هایی را که به دلیل مشغله کاری نمی تواند انجام دهد، به بنده واگذار می کند. قرارداد پروژه حاضر به صورت مشارکتی است و طبق قرارداد 40 درصد طبقات به پیمانکار می رسد و 60 درصد آن به مالک ساختمان که البته در برخی مناطق که املاک آن از کیفیت کمتری برخوردار است، این عدد به 50، 50 هم می رسد. قرار گذاشته ایم به خاطر کاری که به بنده واگذار کرده، 10 درصد از 40 درصد سهم خودم را به ایشان بدهم. دود گرانی مصالح به چشم پیمانکار می رود وی در رابطه با وضعیت مصالح ساختمانی گفت: پیمانکاری که در حوزه شهرها ساخت وساز می کند، بیشترین خسارت را از گرانی مصالح می بیند چرا که درهرصورت مالک ساختمان سهم خود از طبقات را می خواهد. مصالح ارزان یا گران شود مالک همان تعداد طبقات و مساحت را می خواهد و پیمانکار باید مصالح ساخت این طبقات را تأمین کند. وی ادامه داد: بر این اساس معمولاً با گران شدن مصالح، مردم ترجیح می دهند که خودشان نسازند و اگر به دنبال تأمین مسکن برای خودشان باشند و نگاه مصرفی داشته باشند، ترجیح می دهند کار را به پیمانکار واگذار کنند و هزینه ای نپردازند. اما چنانچه بخواهند برای به دست آوردن سرمایه و طبقات بیشتر ساخت وساز کنند، خودشان می سازند تا از تراکم های بیشتر نهایت استفاده را ببرند. مردم ما در ساختمان سازی تبحر دارند. نگویید مجری ذی صلاح وی در پایان همچون بنّای باتجربه نکته ای را برای صنعت ساختمان متذکر شد: از نکات حائز اهمیت این است که رسانه ها مرتب نگویند مجری ذی صلاح. زیرا بنده که پروانه ندارم، از تجربه و تخصص لازم برخوردار هستم و موهایم را در این راه سفید کرده ام. مسئولان نظام مهندسی زحمت بکشند و اعلام کنند که تمام سازندگان به صورت اجباری مشخصاتشان را به نظام مهندسی اعلام کنند. در مرحله بعد کار هر کدام از سازندگان مورد بررسی قرار بگیرد و واقعاً آنهایی که کارشان را خوب انجام داده اند و بی عیب و نقص کار می کنند، پروانه کار از نظام مهندسی بگیرند. سؤال من این است که الآن شما که به ساختمان ها سر می زنید از ساختمان سازی اطلاع دارید یا خبرنگارانی که فقط با مسئولان و تحصیل کرده ها مصاحبه می کنند؟! خواهرزاده بنده به تازگی مهندس ناظر شده است خدا را گواه می گیرم که تمام سؤالاتش را از من می پرسد. حالا شما فرض کنید که اصلاً خواهرزاده بنده به جای پروانه نظارت، هلیکوپتر دارد، وقتی از اصل کار اطلاع نداشته باشد چه فایده ای دارد؟!