دردسرهای آپارتمان نشینی

زندگی در چاردیواریهای اختیاری، یعنی خانه های یک یا دو طبقه با حیاط و بدون مستأجر، جای خود را به مکعب هایی داده است که گاه از چهار ضلع خود با آپارتمان های محل زندگی خانواده های دیگر مشترک هستند، اما آیا فرهنگ زندگی در «خانه های مستقل» با همان سرعت آپارتمان سازی در تهران و دیگر کلان شهرهای ایران به فرهنگ زندگی آپارتمان نشینی تغییریافته است؟ مردمی که مجبور به زندگی در این وضعیت هستند با چه مشکلاتی دست وپنجه نرم میکنند؟. دیوارها نازک است یک کابینت ساز که از شهر رشت به تهران مهاجرت کرده است با مقایسه زندگی در تهران با سایر شهرهای بزرگ ایران میگوید: «در حال حاضر قواعد کار بسازوبفروش یا به اصلاح مردم، بسازوبنداز، در همه جای ایران یکسان است، اما در خانه های بالای ده سال ساخت در تهران، وضع ازنظر مصالح ساختمانی از شهرهای دیگر بدتر است. قبلاً در شهرستان ها مردم علاقه داشتند خانه های بادوام و محکم درست کنند، اما در تهران خانه ها کاغذی و ارزان تر درست میشود. این شهروند ایرانی اعتقاد دارد که بیشتر مشکلات آپارتمان نشینی در تهران مربوط به استفاده نشدن از عایق های صوتی و دیوارهای با ضخامت مناسب بین آپارتمان های هم جوار است. اختلاف فرهنگی بین ساکنان یک خانم اهل اراک،که ساکن آپارتمان 7 طبقه در تهران است با بیان این مطلب که بزرگ ترین مشکل آپارتمان نشینی اختلاف فرهنگی بین ساکنان است، به پیام ساختمان گفت: یک زن و شوهر در ساختمان ما زندگی میکنند که 40 سال در خانه مستقل زندگی کرده اند و بچه هایشان به بهانه قدیمی شدن خانه قبلی برای آنها آپارتمان خریده اند و زمین خانه آنها را برای خودشان ساخته اند. این آقا عادت دارد غروب ها با زیرپوش جلوی در ساختمان میایستد و کلاً با زیرپوش در ساختمان رفت وآمد میکند که این رفتار وی درست نیست. خودش هم این احساس را ندارد که این کار بد است. تمرین موسیقی در آپارتمان یک آقای 32 ساله مجرد که در یک ساختمان شامل 28 واحد مسکونی زندگی میکند در این زمینه میگوید: فرهنگ عمومی ایران خیلی بهتر از چند سال قبل شده است. البته قبول دارم در هر شهر و محله فرق دارد، تنها مشکل من تمرین موسیقی است. همسایه ها همیشه از سروصدای بنده شکایت دارند. در جلسات ساختمان من سعی دارم به آنها توضیح بدهم که این حق من است در خانه ام موسیقی تمرین کنم. دخالت همسایه ها یک خانم 28 ساله که به تنهایی در یک ساختمان 12 واحدی در شهر تهران زندگی میکند از دخالت همسایه هایش در زندگی خود شکایت دارد. اما یک خانم 51 ساله برعکس کسانی که از دخالت همسایه ها در زندگی خصوصی خود شکایت دارند از بیتفاوتی همسایه ها نسبت به خودش شکایت دارد و میگوید: به خاطر شغل همسرم مجبور شدیم خانه خود را بفروشیم و در آپارتمان زندگی کنیم. در محل قبلی با چند نفر از همسایه ها رفت وآمد داشتیم، اما در این محل مردم دوست ندارند با هم رفت وآمد کنند. اگر یک ماه از خانه بیرون نرویم کسی نمیآید بپرسد زنده هستیم یا نه. عدم رعایت مسائل بهداشتی یک خانم اهل اصفهان در این زمینه میگوید: ساختمان ما چهار واحد دارد. همسایه ها قبول نمیکنند کسی برای تمیز کردن راه پله ها بیاید و میگویند هرکس جلوی خانه و راه پله خودش را تمیز کند. بعضی وقت ها آب یک کیسه زباله پاره روی پله ها میچکد و باعث تجمع پشه و مگس میشود . یک کارمند بانک که ساکن یک ساختمان 22 واحدی در تهران است، میگوید: در ساختمانی مثل ساختمان ما که تعداد واحدها زیاد است، اگر قرار باشد هر 22 واحد زباله های خود را جلوی در بگذارند، پیاده رو بسته میشود. با اینکه مدیریت ساختمان بارها در جلسات تذکر میدهد باز هم بعضی واحدها رعایت نمیکنند. این مسائل به شکلی است که اگر کسی نخواهد رعایت کند، دیگران کاری از دست شان ساخته نیست. یکی دیگر از شهروندان کشورمان رعایت نکردن مسائل بهداشتی در آپارتمان ها را مشکل همه ساکنان یک ساختمان میداند و در تأیید نظر خودش مثالی میآورد: «در ساختمان ما همسایه ها برای سمپاشی توافق کردند. ما دو سال سوسک نداشتیم تا اینکه یک مستأجر جدید به ساختمان اضافه شد و حالا از طریق اسباب هایش یا طریقی دیگر، دوباره در ساختمان سوسک پیدا شده. چندین بار همسایه ها مراجعه کردند و تذکر دادند که بهداشت را رعایت کند، اما گوشش بدهکار نیست و به خاطر همان تذکرها میگوید سهمش از سمپاشی جدید را نمیدهد. هزینه های مشترک قبض های برق، گاز و آب از دیگر مشکلات رایج زندگی آپارتمان نشینی هزینه های مشترک قبض های برق، گاز و آب در ساختمان هایی است که کنتورهای مجزا برای آپارتمان ها در نظر گرفته نشده است. یک شهروند گرگانی که طی مدت 20 سال آپارتمان نشینی در چند شهر، چهار مرتبه به عنوان مدیر ساختمان مسئولیت محاسبه هزینه ها را بر عهده داشته است، میگوید: یکی میگوید وقتی ساکنان یک آپارتمان مسافرت هستند باید هزینه ها به ازای تعداد روزهایی که نیستند کم شود. یکی میگوید وقتی همسایه ای مهمان زیاد دارد باید پول آب و برق بیشتر بدهد. یک نفر میگوید باید پول گاز تقسیم بر تعداد واحد ها شود، و دیگری میگوید باید تقسیم بر تعداد نفرات شود. هر شیوه ای انتخاب شود، چند نفر شاکی دارد. راهکار چیست؟ دکتر محمد دمرچیلی- وکیل پایه یک دادگستری و مشاور حقوقی- در پاسخ به این سوال که در صورت رعایت نکردن حقوق همسایگان و احترام نگذاشتن به مالکیت مشاع آنها در آپارتمان مانند صداکردن در راه روها و... آیا این موضوع جرم محسوب می شود و به چه مرجع قانونی می توان مراجعه کرد؟طبق ماده 30 قانون مدنی، هر مالکی نسبت به ملک خود حق هرگونه تصرف و انتفاع را دارد مگر مواردی که قانون ممنوع کرده باشد. البته به موجب ماده 132 همان قانون، تصرفات و استفاده ای که موجب ضرر همسایه بشود، جایز نیست مگر اینکه تصرفات و استفاده مزبور، اولاً به اندازه متعارف و دوم برای رفع حاجت و نیاز مادی یا معنوی یا رفع ضرر مادی یا معنوی مالک باشد .این وکیل دادگستری ادامه داد در مورد ساکنین یک آپارتمان نیز همین مقررات جاری است. بنابراین اگر سروصدا در حد عرف آپارتمان نشینی باشد، اشکالی ندارد و لازمه زندگی طبیعی است ولی اگر سروصدا به گونه ای است که نوعاً از دیدگاه و نظر یک شخص (آپارتمان نشین) متعارف (شخصی که نه پیر است نه جوان، نه مریض احوال است و نه خیلی سلامت، نه بداخلاق و خلق تنگ است نه بسیار خوش اخلاق و بلندطبع) قابل پذیرش نباشد، همسایه ای که مرتکب این فعل شده، مقررات قانونی را نقض کرده است و مدیر ساختمان یا هر یک از همسایه ها حق دارند به شخص خاطی تذکر دهند و اگر این رفتار را با سوء نیت انجام دهد(یعنی تعمداً و با علم به اینکه موجب آزار و اذیت همسایه ها می شود) این عمل، جرم و مستوجب تعقیب کیفری است و شخصی که از این رفتار متضرر شده، حق شکایت کیفری دارد. دمرچیلی در مورد همسایگانی که از پرداخت سهم خود در هزینه های مشترک امتناع می کنند نیزگفت: به موجب ماده 10 مکرر قانون تملک آپارتمان ها، در صورت امتناع مالک یا استفاده کننده از پرداخت سهم خود از هزینه های مشترک از طرف مدیر مبلغ بدهی از طریق اظهارنامه با ذکر مبلغ بدهی، از او مطالبه می شود و در صورتی که اشخاص مزبور ظرف 10 روز از تاریخ اظهارنامه، سهم بدهی خود را نپردازند مدیر می تواند به تشخیص خود و با توجه به امکانات، از دادن خدمات مشترک از قبیل شوفاژ، تهویه مطبوع، آب گرم، برق، گاز و غیره خودداری کند و اگر همچنان امتناع شود، مدیر می تواند از اداره ثبت محل وقوع آپارتمان برای وصول وجه مزبور طبق اظهارنامه ابلاغ شده، اجرائیه صادر کند. همچنین مدیر می تواند به مراجع قضایی(محاکم عمومی حقوقی) مراجعه کند تا دادگاه خارج از نوبت به موضوع رسیدگی کند و می تواند واحد بدهکار را از دریافت خدمات دولتی که به مجموعه ارائه می شود محروم نماید و تا دو برابر مبلغ بدهی به نفع مجموعه جریمه کند.