مقایسه معماری ایران با معماری غرب

چندی است در جامعه معماران ایرانی از عقب ماندگی معماری معاصر نسبت به معماری غرب سخن گفـتـه میشود و عـنـوان میکـنند که این عقب ماندگی ما را مجبور به کپیبرداری از معماری غرب نموده است . در این مقاله سیری در معماری معاصر ایران جهت مقایسه با معماری غرب خواهیم داشت. سبک های معماری غرب در مورد ساخت یکی به قبل از انقلاب صنعتی و یکی به بعدازآن مربوط میشود. هنر معماری قبل از قرن 18 و بعد از قرن 18 که مقارن است با انقلاب صنعتی تفاوت های بسیاری با هم داشته و همین تفاوت هاست که موجب تحولی بزرگ در معماری دنیا مخصوصاً نوع معماری غرب گردید؛یعنی معماری به مفهوم اخص آن به مهندسی معماری تبدیل شد و تیرآهن و سایر فرآورده های فلزی در ساختمان به کار گرفته شدند. کاربرد آهن در اسکلت ساختمان به معماران اجازه داد پوشش سقف ها از تیر چوبی یا سقف گنبدی آجری و سایر مصالح سنتی به سقف هایی با پوشش تیرآهن و سایر تیرهای فلزی تغییر کند و این کاربرد در ساخت برج ها و ساختمان های بسیار بلند مخصوصاً در آمریکا باعث به وجود آمدن سبک شیکاگو گردید. قالب این معما ری مدرن به سرعت باعث اعتلای معماری در ساخت وساز گردید و در این راستا پل های فلزی یا سقف ایستگاه های راه آهن و سایر سالن های بزرگ با استفاده از اسکلت آهنی احداث گردید و این روند در ساختمان های مسکونی به شدت رواج پیدا نمود.سرمایه گذاری جهت سود بیشتر به سرعت رشد کرد که حرفه بسازوبفروشی یکی از نتایج آن بود . آسمان خراش ها یکی پس از دیگری ساخته شدند و معماری مدرن و پست مدرن و ارگانیک و نیومدرن و معماری (های تک) و (اکو تک)و فولدینگ و سایر شیوه های معماری که از انقلاب صنعتی به بعد پا به عرصه نهادند، فراگیر شد.آمریکا و اروپا سردمداران این نهضت بودند و اکنون خود را در جـایگاه رفیع هنر معماری میبینند. کاخ ها و فروشگاه های مهم شهری نیز از این رهاورد بیبهره نبودند و معماری غرب اینگونه از مدرن اولیه به معماری نئو مدرن و پست مدرن و سایر شیوه ها ارتقا پیدا نمود. قابل ذکر است که غرب در حال حاضر سردمدار این هنر است.شیوه هنر معماری معاصر در ایرانقبل از اینکه به این بحث بپردازیم نکته قابل ذکر اینکه در ایران قدیم حمل مصالح و مواد ساختمانی مخصوصاً سنگ و آجر بسیار مشکل و در برخی موارد غیرممکن بود. وسیله نقلیه موتوری حتی برای سفر بسیار کم بود و از طرفی وسیله مکانیکی همچون کامیون به ندرت یافت میشد،ضمن اینکه کشور دارای جاده های ارتباطی شوسه و آسفالت نبود . با توجه به مطالب فوق نمیتوان انتظار داشت انقلاب صنعتی که در غـرب رخ داد کشور ایران را تـحت تـأثیر قرار ندهد و کـشور را در زمینه های فـرهنگی و اقتصادی و ازجملـه هـنر و مخصوصاً هنر معماری دچار تحول نکند. بنابراین برنامه های تدوین شده جهت ارتقای یک کشور بسیار سنتی با تغییرات بنیادی الزامی گردید که در این راستا اقدامات اساسی با توجه به تأثیر از معماری غرب در زمان پهلوی آغاز شد.احداث بناهای الهام گرفته از معماری غرب و ادغام آن با معماری ایران توسط معماران فرانسوی ، آلمانی و روسی در بناها وپارک ها و میادین انجام گرفت . از جمله نمای ورودی بانک ملی ، موزه ایران باستان و ساختمان های ارزشمند دیگر که هنوز پابرجا هستند، ساخته شد.یکی دیگر از این نمونه معماریها، دانشگاه تهران است که توسط معماران خارجی طراحی و ساخته شد. هنر معماری در زمان پهلوی اول و دوم توسط وارطان اوانسیان (معمار ارمنی ایرانی ) با طراحی ساختمان ها به سبک نو به اجرا درآمد و این روند در زمان های بعدی باعث گردید معماران و دانش آموختگان داخلی و خارجی معماری و شهرسازی ایران را دچار تحول کنند و در دنیا حرفی برای گفتن داشته باشند. از دهه 70 به بعد تا 1390 متأسفانه معماری ما دچار فترت شد و اما این روند هم پایدار نماند و از سال 1390 تغییرات چشمگیری در اعتلای هنر معماری در ایران به وجود آمده است.معماران بزرگ معاصر با آموزش به معماران جوان توانسته اند معماری ایرانی را به پیش ببرند اما ارتقای سطح معماری جاری کشور نیازمند کمک و همراهی وزارت راه و شهرسازی و سایر متولیان شهری است و باید فرهنگ تغییر کاربری بعد از برنامه شهری و فروش تراکم خارج از ضوابط طرح های جامع از بین برود .بنابراین لازم است نظم حجمی شهری و توزیع جمعیت مراکز در چارچوب طرح هایی انجام گیرد و در هر منطقه رعایت شرایط اقلیمی سرلوحه کار معماران باشد ؛ به عنوان مثال نباید در یزد اجازه احداث ساختمان هایی با سقف شیب دار داد یا در جنوب کشور و سواحل خلیج فارس معماری سازگار با محیط را طراحی کرد و از تهویه توسط وزش باد و نسیم و نورگیری غیرمستقیم استفاده نمائیم نه آنکه همان طراحی را برای مناطق دیگر اجرا کنیم . اگر چنین شود معماری ایران دارای سبک میگردد و به تعالی خواهد رسید.