علی رغم تاکیدمسئولان در بهینه سازی مصرف انر ژی مهندسان مکانیک را جدی نمی گیرند

درحالیکه استفاده از توان متخصصان و مهندسان رشته هایی همچون تأسیسات مکانیکی ساختمان، در طراحی، محاسبه، اجرا، بهره برداری، نگهداری ساختمان ها موجب بالا رفتن اطمینان از ایمنی ساختمان برای ساکنان آن میشود، اما هم اکنون یکی از عمده ترین معضلات تأسیسات مکانیکی ساختمان اجباری نشدن طراحی، محاسبه و نظارت بر اجرای تأسیسات مکانیکی ساختمان است. به همین دلیل ساکنان ساختمان های تولیدشده از رفاه، ایمنی و آسایش کمتری برخوردارند. کارشناسان میگویند؛ عمده ترین معضلات تأسیسات مکانیکی ساختمان اجباری نشدن طراحی، محاسبه و نظارت بر اجرای تأسیسات مکانیکی ساختمان است. حال پرسش اینجاست که مدیران اجرایی و مردم برای اجرای واقعی این قوانین چقدر بها میدهند؟. یک مهندس ناظر میگوید: کار مهندسان ناظر تأسیسات مکانیک ساختمان بسیار سخت است، بدترین حالت ممکن برای ما این است که نظرات کارشناسی ما نه از سوی سازمان هایی چون شهرداری و نه از سوی مردم جدی گرفته نمیشود. درحالیکه در هر پروژه با ده ها نفر؛ از معمار و پیمانکار گرفته تا لوله کش و کانال ساز و برق کار در تنش و چالش هستیم . مهندس دیگری میگوید: متأسفانه فرهنگ رعایت اصول ایمنی و کار در تأسیساتی در ساختمان ها به هیچ عنوان اهمیت ندارد، به طوریکه میتوانم بگویم ما در اجرای هرگونه تأسیسات حتی با مالکان دچار تنش و جنجال میشویم، جالب آنکه مالکان تجهیزات اصولی مکانیک را کاملاً زائد و تحمیلی دانسته و تصور میکنند رعایت آنها فقط بهانه ای برای هزینه تراشی است مهندس دیگری میگوید: دغدغه ما این است که تعرفه های فعلی مکانیک از جمله برق با توجه به مسئولیت آنها اسفناک است و باید واقعی شود، نکته ای که تصور میکنم حتی برای خود نظام مهندسی هم مهم نیست که مهندسان ناظر مکانیک با چه تعرفه ای کار میکنند.وی اضافه میکند: در پروژه ای که مالک فقط 100 هزار تومان بابت نظارت داده و تقریباً 9 تا 10 بار برای نظارت رفته ام برخلاف نظر من، پیمانکار هر کاری که صلاح دانسته انجام داده و هر بار نیز به شهرداری برای توقف پروژه گزارش دادم اما نه تنها هیچ اتفاقی نیفتاد بلکه با کلی منت بابت پرداخت مبلغ، مجبورم کردند تا تأییدیه را ارائه کنم. دیگری با بیان اینکه متأسفانه اجرای مباحث 16،17،14 قانون مقررات ملی ساختمان سخت و حتی غیرممکن شده است، میگوید: ناظر تأسیسات مکانیک به خاطر مبلغی ناچیز ده ها بار به پروژه سرکشی میکند و مدام به شهرداری گزارش تخلف میدهد و دست آخر با مجری و مالک و ... درگیر میشود بدون آنکه قانون را درست اجرا کرده باشند به راحتی با پرداخت جریمه تخلف تأییدیه دریافت میکند. مالکان پروژه تمکین نمیکنند یک کارشناس سازه و مهندس ناظر دراین باره میگوید: اغلب ساختمان هایی که بعد از چند سال دچار نقص میشوند بیشتر در بخش تأسیسات دچار مشکل بوده و نیازمند بازسازی هستند تا در بخش های سازه ای و این موضوع نشان دهنده ضعف مهندسان تأسیسات یا عدم طراحی و نظارت صحیح آنها نیست بلکه عدم تمکین صاحبان پروژه به رعایت اجرای اصولی مقررات است. مهرداد نیک کار میافزاید: اگرچه دستمزدی که برای یکی از پرزحمت ترین رشته های فنی مهندسی تعیین شده غیرمنطقی است، اما باید گفت در مباحث مقررات ملی ساختمان، قانون گذاری برای ناظران تکالیفی مشخص کرده که مهندسان ناظر تأسیسات مکانیکی موظف به اجرای دقیق این قوانین هستند. به گفته وی تأسیسات مکانیکی ساختمان که باید طراحی، محاسبه، نظارت و اجرای آن بر اساس مباحث 2- 3- 12- 14- 15- 16- 17- 19 مقررات ملی ساختمان انجام شود شامل تأسیسات گرمایشی و سرمایشی، آسانسور، پله برقی، پیاده روهای برقی، تأسیسات بهداشتی (آب رسانی و دفع فاضلاب) و گازرسانی میشود. بخش های دیگر تأسیسات مکانیکی شامل سونا، جکوزی، استخر، تجهیزات شهرهای بازی و... هستند. در کل کارکرد اصلی این بخش ها تأمین رفاه و بهداشت ساکنان ساختمان است که توجه به این بخش ها در طراحی و ساخت ساختمان ها از اهمیت بالایی برخوردار است. این مهندس فعال ساختمانی میگوید: علاوه بر آنچه که در مقررات ملی ساختمان آمده و در روند ساخت وساز باید به صورت کامل اجرا شود، مبحث مربوط به تجهیزات تأسیسات مکانیکی است و مهندسان ناظر موظف به اجرای دستورالعمل های وزارت راه و شهرسازی و نیز شورای مرکزی هستند. به گفته نیک کار، در بحث نظارت بر تأسیسات ساختمان ها خیلی خوب عمل نمیشود و به باور من این رشته از مهندسی و روند نظارت بر تأسیسات برقی ساختمان ها تقریباً مغفول مانده است. مهندسان وادار به تأیید میشوند این کارشناس سازه میافزاید: نمونه آن الزامات قانونی مهندسان ناظر مکانیک است .مادامیکه تجهیزات طبق قوانین در ساختمان نصب نشده باشد آنها نمیتوانند گزارش پایان کار دهند و تنها میتوانند نواقص موجود را برای اصلاح گزارش کنند، این در حالی است که شهرداری، مالکان و کارفرمایان و بعضاً مهندسان به راحتی از آن عبور میکنند. وی با بیان اینکه این معضل نیاز به فرهنگ سازی جدی دارد و همکاری تمامی نهادهای مسئول را میطلبد، میافزاید: در این زمینه شهرداری، سازمان نظام مهندسی ساختمان و وزارت راه و شهرسازی باید با هم جدیت به خرج دهند و شرایطی فراهم کنند که نظارت بر تأسیسات مکانیکی ساختمان ها به نقطه مطلوب برسد. این فعال ساختمانی عدم صدور پروانه ساختمانی از سوی شهرداریها را یک راهکار مناسب دانسته و میگوید: شهروندان و مالکان هم باید به مسئولیت های قانونی ناظران توجه کامل داشته باشند تا مهندسان هم بتوانند با نظارت دقیق به مسئولیت خود مطابق با قانون عمل کنند. وی در ادامه تأکید میکند: بخش تأسیسات مکانیکی یک ساختمان باید پس از عملیات نصب و مطابقت با مشخصات فنی و عملکرد این تأسیسات با الزامات مقررشده در مبحث 14 به تأیید برسد، درحالیکه از مهندسان ناظر مکانیک خواسته میشود وقتی هنوز پروژه به اتمام نرسیده و موارد قانونی آن به طور کامل رعایت نشده، کار را تأیید کند. نیک کار همچنین درباره اهمیت بهینه سازی مصرف انرژی و به روز شدن مهندسان تأسیسات مکانیک دراین باره توضیح میدهد: با توجه به ضرورت اصلاح فرهنگ مصرف انرژی در ساختمان ها، فعالان رشته مکانیک باید به عرصه بیایند و در این زمینه توانمندیهای خود را هر چه بیشتر نشان دهند. وی با بیان اینکه رشته مکانیک باید در ساختمان سازی بیش از گذشته موردتوجه قرار گرفته و نحوه استفاده از تأسیسات در ساختمان ها مورد بازبینی قرار گیرد، میافزاید: برگزاری دوره های آموزشی به منظور به روز کردن اطلاعات گروه تخصصی مهندسان تأسیسات باید در دستور کار سازمان ها و مهندسان قرار گیرد. بر اساس این گزارش، در حالی بیتوجهی به مقوله کیفیت در تأسیسات مکانیکی ساختمانی به منزله از بین رفتن منابع و زمان های صرف شده در ساخت وساز تلقی میشود، که این روزها حمایت از اجرای راهکارهای بهینه سازی مصرف و ارتقای کارایی انرژی بیشتر با تلاش و همت مهندسان این رشته امکان پذیر است.