توپ بودجه در زمین مجلس

آذر یکی از پر مناسبت ترین ماه های سال است که بیش از 20 مناسبت رسمی؛ مذهبی ( از ولادت تا شهادت امامان ( علیهم السلام ) ، فرهنگی ( روز دانشجو ، روز پژوهش ، تشکیل شورای عالی انقلاب فرهنگی و وحدت حوزه و دانشگاه ) ، تاریخی ( روز مجلس و تصویب قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در سال 1358 ) و دیگر مناسبت ها در این ماه و در تقویم رسمی کشور به ثبت رسیده است ، اما به غیراز اینها مناسبت های مهم دیگری نیز در این ماه وجود دارد که علیرغم درج نشدن در تقویم رسمی، نقش حائز اهمیتی در سرنوشت کشور ایفا میکنند . یکی از روز های سرنوشت ساز ماه آتشین فصل برگ ریزان سال 15آذر یعنی موعد ارائه لایحه بودجه سالانه کشور از طرف دولت محترم به مجلس محترم شورای اسلامی برای به تصویب رساندن برنامه های مطمح نظر هیئت دولت جهت اداره کشور در یک سال توسط نمایندگان مردم در خانه ملت است . انتخاب نیمه آذر ماه برای ارائه لایحه بودجه سال بعد توسط قوه مجریه به قوه مقننه از آن روی اهمیت دارد که در فاصله سه و نیم ماه مانده تا آغاز سال جدیدی که بودجه برای آن ارائه می شود ، نمایندگان محترم در فرصت مناسب بتوانند با فراغ خاطر و مطالعه و بررسی کارشناسانه و اخذ دیدگاه متخصصان و صاحب نظران بودجه بندی و برنامه ریزی، برنامه و بودجه ای مطمئن و واقع بینانه برای اداره یک سال کشور به تصویب برسانند . هرچند در سال های گذشته بنا به دلایلی این فرصت با به تأخیر افتادن ارائه لایحه بودجه توسط دولت های وقت ، از نمایندگان مجلس گرفته شد و حتی در برخی سال ها بررسی و تصویب بودجه به بعد از پایان سال یعنی سالی که بودجه برایش ارائه شده بود ، موکول گردید و دولت مجبور به استفاده از یک دوازدهم و گاهی دو دوازدهم بودجه شد و این بیانضباطی به بیانضباطی کل بودجه هم تسری یافت که حتی موجب دست اندازی دولت به بودجه عمرانی برای رفع ورجوع احتیاجات جاری شد و این رفتار آثارش را در سایر بخش های اقتصادی هم نشان داد اما خوشبختانه دولت یازدهم در سال اول آغاز به کار خود علیرغم اینکه فرصت کافی و وافی برای مطالعه نیازمندیهای کشور نداشت ، موفق شد در موعد مقرر قانونی یعنی نیمه آذر سال 92 لایحه بودجه سال 93 را به مجلس ارائه دهد که این خود جای تقدیر دارد . امسال هم لایحه بودجه سال 94 از قرار معلوم فردا (یکشنبه 16 آذر ) با یک روز تأخیر از موعد مقرر ( 15 آذر ) به علت نبودن نمایندگان به پانزدهم ماه در مجلس ارائه میشود . رئیس جمهور محترم رقم بودجه مشخص شده در جلسه هیئت وزیران برای سال آینده را 6/219 هزار میلیارد تومان اعلام کرده که بنا به گفته ایشان بدون کسری و با رشد نسبت به سال گذشته همراه است . دکتر روحانی همچنین به نکته مهمی در حین اعلام رقم بودجه 94 اشاره کرده و آن پرداخت تمامی بودجه عمرانی استان ها در آذرماه است . رئیس جمهور محترم ضمن اینکه خبر داده : تا امروز بیش از 20 هزار میلیارد تومان برای بودجه عمرانی پرداخت کرده ایم و تا پایان سال بودجه عمرانی بیش از 30 هزار میلیارد تومان را پرداخت خواهیم کرد ، رقم بودجه عمرانی سال آینده را 1/46 هزار میلیارد تومان اعلام کرده است . فارغ از نوسان ارقام بودجه های کل کشور در سال های گذشته مخصوصا دو سه سال اخیر که تفاوت ماهوی بود بین آنچه به عنوان لایحه به مجلس ارائه و به شکل قانون در مجلس تصویب میشد ، وجود داشت و در این اثنا بر سر بودجه عمرانی میآمد آنچه که نباید بیاید اکنون توپ لایحه بودجه سال 94 توسط دولت به زمین مجلس انداخته شده است؛ آن هم با عنوان رشد بودجه نسبت به سال های گذشته . اینکه در مقایسه با تورم موجود رشد رقم بودجه چه میزان واقعی و چقدر غیرواقعی است نیاز به بررسی دقیق دارد که هم کارشناسان اقتصادی و هم نمایندگان مجلس باید به آن توجه مضاعف نمایند اما برای این دو گروه که در فاصله سه ونیم ماهه میباید نسبت به واقعی کردن بودجه با نیاز های کشور مطالعه و اظهارنظر کرده و نهایتا تصمیم بگیرند ، تامل بر نکات زیر خالی از فایده نخواهد بود . یکی از نکاتی که دقت نظر بررسی کنندگان لایحه بودجه را میطلبد تمایز قائل شدن است بین بودجه های عمومی و عمرانی ازلحاظ کاربست آنها و نقشی که در رونق اشتغال و اقتصاد کشور میتواند داشته باشند . مسلما سهم عمران با توجه به ارتباطی که با بیش از 400حرفه دارد و موجبات اشتغال زایی و رونق اقتصادی را فراهم میآورد ، خیلی بیشتر از سایر بخش هایی است که صرفا جنبه مصرفی و هزینه ای دارند . بر اساس اتفاق نظر اغلب کارشناسان اقتصادی- بودجه که به فراخور شرایط کشور به اشکال انبساطی و انقباضی بسته میشود و در زیر بخش ها گاهی ناگزیر به اختصاص بودجه عمرانی به جای بودجه جاری میشوند - میباید با درک جایگاه هرکدام از این دو نسبت به اختصاص رقم های واقعی اقدام نمود . در بخش عمران که شامل همه امور زیربنایی کشور اعم از راه ، ریل ، سد ، پروژه های ساختمانی و ساخت وساز برای مسکن و . . . میشود؛ هم ظرفیت های مرحله تولید و تولیدکنندگان مصالح ساختمانی مرتبط با عمران و ساختمان وجود دارد و هم پتانسیل های مرحله مصرف که تنها بخش کوچکی از آن شامل150هزار مهندس ساختمانی مازاد ، کاردان های پشیمان از کاردانی و روانه به سوی مهندسی، انبوه سازان و پیمانکاران طلبکار بیکار میشود را در خود نهفته است . اگر به این بخش از بودجه ( عمرانی) با نگاه انبساطی نگریسته شود نه تنها در حق سایر بخش ها اجحاف نخواهد شد بلکه بستر مناسبی را برای رونق آنها فراهم خواهد ساخت . البته با تأسف باید گفت تاکنون و عمدتا قضیه برعکس بوده و غالبا هر جا دولت کم آورده تا توانسته از سهم عمران کاسته و بر سهم هزینه های جاری که ثمری برای چرخه تولید و گردش کار اقتصادی نداشته ، افزوده است اما انتظار میرود همانطور که دولت تدبیر و امید در به موقع تقدیم کردن لایحه بودجه به مجلس پیشقدم بوده و باز در پرداخت مبلغ 20 هزار میلیارد تومانی بودجه عمرانی تا آذر ماه و قول پرداخت 30 هزار میلیارد تومان تا پایان سال 93 با سنت شکنی بر امیدواریهای جامعه افزوده است ، اکنون که توپ لایحه بودجه94 در زمین مجلس است ، نمایندگان محترم هم با دغدغه و دلواپسی بیشتر نسبت به پروژه های ناتمام به انبساطی بسته شدن بودجه عمرانی در مقایسه با بودجه عمومی اهتمام ورزند تا بلکه از این طریق به کاهش بخشی از نگرانیهای پیمانکاران در جابه جایی بودجه پروژه ها و کاهش بخشی از دغدغه های جامعه مهندسی نسبت به 150هزار مهندس ساختمانی مازاد کمکی کرده باشند تا ان شاءالله با برطرف شدن این مشکلات ، مسیر هم برای رفع نیازمندی 50درصد مدارس تهران به مقاوم سازی و حتی مدارس کل کشور هموار شود و هم در سطحی جامع تر با صنعتی و مقاوم سازی همه ساختمان های کشور ، اطمینان خاطر عمومی از ایمن بودن سرپناه درکنار امیدبخشی اقدامات دولتی به وجود بیاید . آن وقت اگر سفارتخانه ای هم تعطیل شد حداقل به بهانه ترس از زلزله و عدم امنیت ساختمان ها نباشد . قادر نصیری