نشستی برای نوسازی بافت فرسوده

گروه گزارش : دومین نشست تخصصی راهبر مهندسان ساختمان با موضوع نوسازی بافت فرسوده با حضور اعضای جامعه مشاوران راهبر مهندسان ساختمان ، اعضای نظام مهندسی ساختمان استان تهران ، برخی از اعضای هیئت مدیره نظام مهندسی ساختمان استان های تهران و قزوین و نمایندگانی از شرکت عمران و بهسازی شهر تهران ، با ارائه شش مقاله ، دو کارگاه آموزشی و نیز دو پنل پرسش و پاسخ برگزار شد . نوسازی مردمی علیرضا جعفری، مدیرعامل سابق سازمان نوسازی شهر تهران ، اولین مقاله نشست را در خصوص رویکرد نوسازی مردمی در بافت های فرسوده شهری بر اساس تجربیات سازمان نوسازی، ارائه کرد . وی گفت : یکی از مهم ترین اهداف مدیریت شهر تهران ، نوسازی بافت فرسوده با حفظ هویت محلات است . بنابراین شهرداری با تشویق شهروندان به تجمیع پلاک های فرسوده قصد دارد این چشم انداز کالبدی و اجتماعی را در شهر به تصویر بکشد که در این میان فرهنگ سازی و جلب مشارکت شهروندان و سرمایه گذاران بهترین فاکتور های نوسازی بافت فرسوده هستند . مهندس جعفری افزود : نوسازی شهر تهران فقط بر عهده یک سازمان یا نهاد نیست بلکه شهرداری به عنوان متولی شهر ، مجلس شورای اسلامی با استفاده از ابزار های قانونی که در اختیار دارد و در کنار آنها سازمان های نظام مهندسی ساختمان در قالب یک زنجیره میتوانند این طرح بزرگ را در مدت زمان کوتاه به اجرا دربیاورند و تا زمانی که حلقه مفقوده محرک نوسازی بافت فرسوده پیدا و تقویت نشود ، طرح ها با سرعت خوبی پیش نخواهد رفت . جایگاه شهروندان «جایگاه شهروندان در فرایند نوسازی بافت های فرسوده» دومین مقاله ای بود که در این نشست و از سوی حسین ایمان جاجرمی؛ دانشیار جامعه شناسی توسعه و رئیس موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران ، ارائه شد . وی ضمن اشاره به مسئله زاغه نشینی به عنوان یک چالش جهانی گفت : باید مسئله بافت های فرسوده شهری در چارچوب بزرگ تر فقر شهری و بیعدالتی دیده شود . در وضعیت فعلی اقدام مؤثری در زمینه مشارکت مردم در بافت های فرسوده مشاهده نمیشود و بیشتر طرح ها بدون کوچک ترین مشارکتی از جانب مردم تهیه و اجرا میشوند . دکتر جاجرمی در جمع بندی بحث ، بر ضرورت مشارکت مردم در بهسازی بافت های فرسوده و اجرای تمرکززدایی با محوریت اصل تفکیک امور ملی از امور محلی تأکید نمود . راهکار های تأمین مالی سومین مقاله با عنوان «ارائه راهکار هایی برای تأمین مالی نوسازی بافت فرسوده از طریق مشارکت های مردمی» توسط سلمان خادم المله؛ استاد دانشگاه و کارشناس بازار سرمایه ، ارائه شد . دکتر خادم المله راه حل هایی برای رفع مشکل تأمین مالی ساخت وساز در بافت های فرسوده با لحاظ کردن رعایت حقوق مالکان این بافت ها با محوریت بازار سرمایه ( بازار بورس ) ارائه نمود و تأکید کرد : بازار سرمایه کشور بستر مناسبی برای رفع مشکل تأمین مالی این فرآیند میتواند ارائه کند به نحوی که هم فشار روی سیستم بانکی کاهش یابد و هم حقوق مالکان این بافت ها رعایت شود . وی در ادامه به تشریح صندوق سرمایه گذاری زمین و ساختمان پرداخت . نقش نظام مهندسی حجت الله عزیزی، عضو هیئت مدیره سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران چندین راهکار را در قالب مقاله خود با عنوان «نقش نظام مهندسی ساختمان در توسعه نوسازی بافت های فرسوده» ارائه کرد . مهندس عزیزی گفت : گرچه اکنون نوسازی بافت فرسوده شهر تهران در اولویت برنامه های مدیریت شهری قرار دارد اما قرار نیست در پی تخریب بافت قدیمی با استفاده از مصالح غیراستاندارد و نامرغوب و عدم استفاده از نیرو های غیرمتخصص دوباره فرسوده سازی کنیم؛ بنابراین باید کمیته ارزیابی بر کیفیت ساخت وساز تشکیل شود که مهندسان عمران و کارشناسان مربوطه بتوانند بر همه ساخت وساز ها نظارت مناسب داشته باشند تا اصول ایمنی، کیفیت و کمیت در تخریب و نوسازی موردتوجه سازندگان قرار بگیرد و با توجه به پیگیریهای انجام شده در گذشته این موضوع در دستور کار ما در سازمان نظام مهندسی ساختمان قرار گرفت و پس از شناسایی مهندسان نخبه سازمان ، نظارت و ارزیابی کیفیت به آنها واگذار شد که این موضوع تأثیر مطلوبی در روند کیفیت ساخت وساز داشت اما متأسفانه به دلیل برخی مسائل و تنگ نظریها این مجموعه منحل شد . عضو هیئت مدیره سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران مهم ترین رکن موفقیت این طرح ها را افزایش فعالیت ها و کار های گروهی دانست و خاطرنشان کرد : در کنار کمیت نوسازی بافت فرسوده از کیفیسازی در شهر نباید غافل باشیم چرا که با اجرای نوسازی قرار است باری از دوش شهر برداشته شود نه اینکه باری سنگین تر به کالبد شهر تحمیل شود . بررسی 500 پروژه نوسازی محمدحسین مسعودی، عضو هیئت رئیسه گروه تخصصی عمران سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران به عنوان سخنران بعدی با اشاره به ارزیابی بیش از 500 پروژه در حال نوسازی در 12 منطقه شهر تهران ، مقاله ای را در قالب دستاورد های این ارزیابی ارائه کرد و گفت : در طول پروژه ، کنترل و ارزیابی خدمات مهندسی در نوسازی بافت فرسوده به دستاورد های کاربردی خوبی نظیر پیاده سازی مدلی با معیار های شایستگی برای جلب مشارکت اعضا و مستندسازی جامع واقعیات ساخت وساز در بافت های فرسوده جهت برنامه ریزی صحیح دست یافتیم که به شرط تأمین پشتوانه های مالی و تسری این تجربیات به همه فعالان نوسازی میتوان میزان آزمون وخطا را در بین آنها کاهش و ضریب کیفیت را افزایش داد . وی این تجربه را فرصت مناسبی جهت برآورد میزان بلوغ هر دو سازمان نوسازی شهر تهران و نظام مهندسی ساختمان استان تهران در مواجهه با چالش های پیش رو دانسته و فقدان مدلی کارآمد برای نوسازی بافت های فرسوده در سیر مراحل کنترل مضاعف را مورد تصدیق قرار داد . کیفیت ساخت و کنترل مضاعف قاسم دهقانی اشکذری، عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی مالک اشتر نیز مقاله ای را با عنوان «کیفیت ساخت وساز و کنترل مضاعف در نوسازی بافت های فرسوده» ارائه داد . دکتر دهقانی با اشاره به اینکه بررسی موضوع نوسازی بافت فرسوده در دو سطح نوسازی شهری و نوسازی ساختمان ها مطرح است ، یادآور شد : نتیجه اقدامات واحد کنترل مضاعف در سازمان های نظام مهندسی ساختمان میتواند منجر به پشتیبانی از شأن و منزلت اعضای سازمان و درعین حال حمایت از حقوق مصرف کنندگان خدمات مهندسی و همچنین مراقبت بیشتر از منابع و سرمایه های ملی گردد که این امر تحت مراقبت مستمر اعضا و ارکان سازمان و با اعمال کنترل های مقتضی در امور طراحی ، نظارت و اجرا فراهم می شود.