ضوابط نمایشی در نمای ساختمان

گروه ساخت وساز : ضوابط طراحی و اجرای «نما» در ساختمان های جدید با هدف جلوگیری از ادامه آشفتگی سیمای پایتخت ، ابلاغ شد . مقررات «نما» که برای اولین بار ، صورت ساختمان ها را همانند قسمت های پنهان سازه ، مشمول رعایت اصول واحد میکند ، دارای 30 ضابطه است که از ابتدای نما کاری ( خرید مصالح ) تا انتهای آن را شامل میشود . احکام ضوابط نما در سه سطح «الزام» ، «توصیه» و «پرهیز» تنظیم شده؛ به طوری که استفاده از مصالح مقاوم در برابر فرسایش و آلودگی، «ضروری» و به کارگیری مجسمه و نماد های ضد فرهنگی و رنگ های تند ، «ممنوع» عنوان شده است . ضوابط جدید از ابتداییترین مرحله نماکاری که همان «خرید مصالح مخصوص نما» است ، فرمان عملیات نما را تحت کنترل میگیرد و سپس بر مراحل میانی همچون «طراحی نما» و مرحله اصلی یعنی «اجرای نما» نظارت میکند . در قالب«ساماندهی و ارتقای کیفیت سیما و منظر شهری در جهت احیای معماری و شهرسازی ایرانی اسلامی» و مقرراتی که شهرداری تهران برای نحوه طراحی و اجرای نمای ساختمان های جدید وضع کرده ، مالکان پروژه های ساختمانی باید از به کارگیری رنگ های تند و غیر هماهنگ با نمای غالب ساختمان های محله ، پرهیز کنند و همه تأسیسات فنی نصب شده در بیرون و بام ساختمان را در برابر «دید عمومی» استتار کنند . همچنین استفاده از مصالح مقاوم در برابر فرسایش و آلودگی، یک الزام است و در مقابل ، باید از نصب علائم ، نماد و مجسمه های اشاعه دهنده تفکرات ضد دینی و ضد فرهنگی پرهیز شود . مدیریت شهری، برای تضمین اجرای ضوابط نما ، عدول از حداقل های پیش بینی شده در ضوابط را جزو خطوط قرمز مربوط به پایان کار قرار داده است به این معنی که اگر «نما» با دستورالعمل ها تناسب نداشته باشد ، پایان کار ساختمانی صادر نخواهد شد . همچنین در این فرآیند اگر سازنده ای به اجرای ضوابط نما اقدام کند در پرداخت عوارض ساختمانی برای او تخفیف هایی در نظر گرفته میشود ولی هنوز در دست رسیدگی است و نهایی نشده است . در مورد طراحی نمای بنا های بلندمرتبه هنوز ضابطه مشخصی تدوین نشده ولی معیار هایی در دست تهیه قرار دارد که بر اساس آن معیار ها طرح ها ارزیابی شوند . اما مهم ترین موضوعی که در مورد تک بنا های بلندمرتبه باید رعایت شود ، توجه به هم جواریهای آن است . یعنی غیر از موضوعاتی همچون ظرفیت خیابان های همجوار و جمعیت پذیری باید به هم جواریها و همسایه این ساختمان ها توجه شود تا از نور ، هوا و دید مناسب محروم نشوند که فعلا توسط شهرداری این نظارت انجام میشود . پیام ساختمان به منظور بررسی برخی از بند های این ضوابط که محل بحث است ، سراغ کارشناسان و متخصصان ساخت وساز رفته است : افزایش هزینه و پروسه کار جابر نصیری، عضو هیئت مدیره سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران در مورد برخی از ضوابط پیش بینی شده نما برای شهر تهران گفت : حرکت خوبی از طرف شهرداری تهران صورت گرفته اما معتقدم در عمل به نتایج مطلوبی منتهی نمیشود چرا که باعث بیشتر شدن هزینه ها و طولانیتر شدن پروسه کاری میشود . به نظر من میتوانستند برای سهولت در اجرا ، این کار را بر عهده مهندس معمار بگذارند چون این کار طبق قانون بر عهده مهندس ناظر معمار است . وی درباره ممنوعیت به کارگیری رنگ های تند در نمای ساختمان اظهار داشت : نمای بیرونی جزو حریم خصوصی نیست و متعلق به مردم است و شهرداری باید دخالت کند . اما باید دقیقا ذکر شود که از چه رنگ هایی نباید استفاده شود . هرچقدر قانون را ساده در اختیار مردم قرار دهیم ، راحت تر اجرا میشود . نصیری در مورد ممنوعیت استفاده از نما های تمام فلزی هم گفت : ممنوعیت نمای شیشه ای در کشور ما تا حدود زیادی توجیه دارد چون به هرحال شیشه در زلزله عملکرد خوبی ندارد اما به عنوان یک شهرساز اعتقاد دارم نباید نمای فلزی را ممنوع کرد . ممکن است گاهی اوقات برای برخی از ساختمان ها بهترین نما فلزی باشد . به طور مثال ساختمانی نمای کامپوزیتی برای ساختمانی که در حوزه فناوری و تکنولوژی فعالیت می کند هویت آن را بیش از نما های دیگر در اختیار مردم قرار میدهد . این کار به معنای ممنوعیت استفاده از تکنولوژی روز است . عضو هیئت مدیره سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران در ادامه به یکی از ضوابط نما که حداکثر استفاده از چهار نوع مصالح در نما بدون اشکال است ، گفت : این بند هم ایجاد ممنوعیت در خلاقیت معماران و خدمات مهندسی است و توجیه علمی ندارد . وی در پاسخ به این سؤال که گفته میشود این اقدام شهرداری در راستای معماری ایرانی اسلامی است ، خاطرنشان کرد : ما الگویی برای معماری ایرانی اسلامی نداریم . ما معماری اسلامی کاشانی، اصفهانی و داریم که بر اساس دیدگاه حاکمان و فرهنگ همان مکان و شهر نسبت به اسلام شکل گرفته است . تناقضات ضوابط با قانون سلطانی، حقوقدان و وکیل پایه یک دادگستری نیز به پیام ساختمان گفت : تدوین ضوابط از طرف شهرداری کاملا قانونی است اما اینکه گفته شود اختیار تام دارد ، صحیح نیست . شهرداری میتواند عنوان کند که شما از فلان مصالح به فلان دلیل نمیتوانید استفاده کنید اما نمیتواند شما را مجبور به استفاده از نوعی مصالح کند . به عبارتی شهرداری باید بگوید از کدام مصالح استفاده نکن . وی در رابطه با استفاده از حداکثر چهار نوع مصالح در نمای ساختمان گفت : شهرداری نمیتواند تعداد مصالح مورد استفاده را در نمای ساختمان تعیین کند و مالک اختیار ذاتی دارد که از هرگونه مصالحی استفاده کرده و قانون گذار حق دارد عنوان کند که از کدام مصالح مشخصا استفاده نکنید . سلطانی در مورد پیش آمدگی لبه پنجره ها و قرنیز ها نسبت به ساختمان های همجوار هم گفت : این موضوع در مورد مجتمع های مسکونی صدق نمیکند . چون این مجتمع ها دارای محوطه هستند و از طرفی محوطه اختصاصی داخلی هم دارند اما به طور مثال در سایر ساختمان های شهر استفاده از آب چکان با طول مثلا 20 سانتی متر تجاوز به پیاده رو ، کوچه و . . محسوب میشود . دکانی جدید برای شهرداری میرزایی، بسازوبفروش در این مورد به پیام ساختمان گفت : حدود 30 سال است که در تهران ساخت وساز میکنم . عنصر ثابت تمام طرح هایی که از طرف شهرداری و سایر نهاد ها تدوین میشود ، فشار هر چه بیشتر بر مالک و سازنده و در نهایت ایجاد منبع درآمدی تازه برای نهاد هاست . وی با بیان اینکه این طرح باعث باز شدن دکانی دیگر در شهرداری میشود ، اظهار داشت : روز به روز پروسه ساخت وساز طولانیتر میشود و هیچ گرهی از کار مردم باز نمیشود . تجربه میگوید این طر ح ها فقط استخوان لای زخم است . مسئولان شهری آنقدر که نگران کیفیت نما هستند ، نگران سازه ساختمان نیستند . شهرداری دنبال کار هایی است که در ظاهر زیبا باشد و این طرح هم در ادامه همان ظاهرسازی است . میرزایی در پایان گفت : الآن کل این طرح با هدف احیای معماری و شهرسازی ایرانی اسلامی آمده است اما هیچ نشانی از این مبحث نمیبینیم . در یکی از بند های توصیه ای این ضوابط آمده که مالکان حتی الامکان به دنبال بهره گیری از ارزش های ایرانی اسلامی باشند . عزیزان شهرداری تهران شما ارزش های ایرانی اسلامی را تعریف کن و در مرحله بعد از مردم نظرخواهی کنید که چقدر خواهان ایده های موردنظر هستند و بعد از ما بخواهید که این کار را انجام دهیم . این طرح ساز ناکوک و ناسازگار است.