سندی برای رونق بازار سرمایه

محمد سعید ایزدی* سند ملی راهبردی بازآفرینی پایدار محدوده ها و محله های هدف برنامه های احیا ، بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده و ناکارآمد شهری با هدف جلب همکاری و مشارکت کلیه دستگاه های ذی ربط در فرآیند بازآفرینی بافت های هدف شهری به منظور حفظ حقوق شهروندی، ارتقای کیفیت زندگی بازیابی هویت شهری و اعمال حکمروایی محلی و در جهت راهبری مدیریت یکپارچه و ایجاد وحدت رویه بین کلیه عوامل مرتبط در سطح ملی و محلی با رویکرد ضوابط شهرسازی، معماری ایرانی اسلامی توسط وزارت راه و شهرسازی ( شرکت عمران و بهسازی شهری ایران ) و با هماهنگی وزارت کشور سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و شورای عالی استان ها تهیه و به استناد اصل 138 قانون اساسی، به تصویب هیئت محترم دولت رسیده است . محدوده های هدف این سند شامل محدوده تاریخی شهر ها ، پهنه های نابسامان میانی شهر ها که حاصل ساخت وساز دهه های اخیر هستند ، پهنه های شهری با پیشینه روستایی که در اثر گسترش بیرویه شهر ها در عرصه کنونی شهر ادغام شده اند و سکونت گاه های غیررسمی که در محدوده شهر ها واقع اند میباشد . روند کنونی نشانگر آن است که چنانچه تدابیر پیشگیرانه به کار بسته نشود و سیاست ها و برنامه ها و اقدامات دولت و شهرداریها در زمینه احیا ، بهسازی و نوسازی شهری در مقیاس محدود ، مقطعی و بدون توجه به ابعاد اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی مسئله صورت پذیرد ، در بلندمدت شاهد رشد این نواحی و بغرنج شدن مسائل آن خواهیم بود . اهداف کلان * پیشگیری و پیش نگری از گسترش محدوده ها و محله های نابسامان شهری از جنبه های اقتصادی- اجتماعی؛ محیط زیستی و کالبدی * ارتقای فرهنگ شهروندی، مشارکت و همکاری نهاد های محلی * ارتقای کیفیت ، ایمنی و پایداری و برخورداری ساکنان از زیر ساخت ها و خدمات مطلوب شهری * بهبود وضعیت اجتماعی ساکنان و ایجاد فرصت های اشتغال و درآمد برای آنان؛ با توجه به ظرفیت های توسعه ای محدوده ها و محله های هدف * حفاظت پایدار و احیای میراث فرهنگی، تاریخی و هویت فرهنگی شهر ها * تحقق سبک زندگی پایدار در اقدامات احیا ، بهسازی و نوسازی شهری. اصول هادی ( راهنما ) : *تأکید بر سیاست های پیشگیرانه توزیع متوازن جمعیت و فعالیت با رویکرد آمایشی و توسعه سرزمین ، توجه به ظرفیت های توسعه پایدار درون شهر ها ، رویکرد مشارکتی و تقاضامحور الگوسازی، حضور حداکثری مردم جذب سرمایه بخش خصوصی، ساکنان و شاغلان محلی، شناسایی، حفاظت و پاسداری از ارزش های موجود ، اجرای پروژه های محرک توسعه ، رفع موانع سرمایه گذاری ساخت مسکن اجتماعی متناسب با هویت شهری؛ محله ای و کالبدی، اجتناب از رویکرد های یک سویه بالا به پایین ، نقش محوری مدیریت شهری، اعطای کمک های فنی و اعتباری، برقراری نظام های انگیزشی مالی، مشارکت مؤثر دولت و شهرداریها ، حفظ هویت شهر ها و تأکید بر توسعه درونی و پایدار اجتماعات ساکن ، تهیه طرح های احیا ، بهسازی و نوسازی و برنامه های توسعه اجتماع محلی، بهبود معیشت ساکنان و حل مسائل اجتماعی. سیاست ها : * انجام اقدامات مربوط به حوزه احیا بهسازی و نوسازی در چارچوب نظام هماهنگ در سیاست گذاری توسعه شهر ها با اولویت بخشی به سیاست توسعه درونی * رفع شکست بازار زمین و مستغلات شهری و بازار سرمایه در پاسخ به تقاضای اسکان اقشار کم درآمد شهری * تهیه طرح ها و برنامه های احیا ، بهسازی و نوسازی بر اساس تقاضای واقعی ساکنان و به فراخور ویژگی اقتصادی، اجتماعی و کالبدی به منظور بهبود کیفیت زندگی، تقویت و ارتقای هویت محدوده ها و محله های هدف * جلب مشارکت ساکنان و شاغلان محدوده ها و محله های هدف در زمینه احیا ، بهسازی و نوسازی شهری * تسهیل سرمایه گذاری و ایجاد نظام انگیزشی مناسب به منظور تشویق سرمایه گذاری بخش خصوصی ازجمله ساکنان و مالکان مستغلات در محدوده ها و محلات هدف * بهبود وضعیت اقتصادی، اجتماعی و شرایط محیطی ساکنان محدوده ها و محله های هدف * شناسایی، حفظ ، تقویت و بهره گیری از ظرفیت و قابلیت های کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و محیطی اماکن و محدوده های تاریخی، فرهنگی شهر ها در احیا بهسازی و نوسازی محدوده ها و محله های هدف *تنظیم نظام تأمین مالی مناسب برای تحقق طرح ها و برنامه های احیا ، بهسازی و نوسازی شهری محدوده ها و محله های هدف . به منظور اجرایی شدن مفاد این سند ستاد ملی بازآفرینی پایدار محدوده ها و محله های هدف برنامه های احیا ، بهسازی و نوسازی که به اختصار ستاد ملی نامیده میشود به ریاست رئیس جمهور و در غیاب ایشان وزیر راه و شهرسازی تشکیل میشود . از نکات بارز در این ستاد میتوان به عضویت وزرای کشور نیرو ، صنعت ، معدن و تجارت ، نفت اطلاعات ، دادگستری، تعاون ، کار و رفاه اجتماعی امور اقتصاد و دارایی بهداشت درمان و آموزش پزشکی، معاون برنامه ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور روسای سازمان های حفاظت محیط زیست میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران ، ثبت اسناد و املاک کشور ، رئیس کل بانک مرکزی رئیس شورای عالی استان ها ، فرمانده نیروی انتظامی و شهردار تهران به نمایندگی از شهرداران کلان شهر ها در آن اشاره داشت . البته دبیرخانه آن نیز بر عهده وزارت راه و شهرسازی ( شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران ) گذاشته شده است . البته متناظر با ستاد ملی، ستاد های استانی است که وظایف آنها درراستای تدوین ، اولویت بندی، و تائید طرح و برنامه های احیا ، بهسازی، نوسازی ایجاد هماهنگیهای بین بخشی، نظارت بر اجرای مصوبات و وظایف بخش های مرتبط ، به ریاست استاندار و با عضویت شهرداری مرکز استان و دبیری مدیرکل راه و شهرسازی تشکیل میشود . چشم انداز این سند تا افق 1404 دستیابی به بهبود وضعیت اقتصادی، اجتماعی و شرایط محیطی ساکنان محدوده ها و محله های هدف میباشد به نحوی که : * استاندارد های مسکن ، سرانه فضا های عمومی، خدمات شهری و زیرساخت های شهری در سطح میانگین شهر محیط برآنها محقق شده باشد * سمت و سوی تحول کالبدی و کارکردی در جهت بهبود و بهسازی و توسعه پایدار باشد * احساس امید و آسایش در خانواده ها به منظور بسیج توان های مادی و معنوی آنان و تلاش و پیشرفت به سوی آینده بهتر مشهود باشد این سند با توجه به اینکه قرار است به عنوان مرجع و مبنا و در واقع سند مشترک بین همه دستگاه های مرتبط قرارگیرد به طور خلاصه دنبال کننده محور های ذیل میباشد : * ایجاد شبکه های همکاری در موضوع بهسازی و نوسازی و ساماندهی و توانمندســــازی سکونتگاه های غیررسمی *ساماندهی وضعیت دست اندرکاران دخیل در امر بافت با بازتعریف مجدد نقش ها در ستاد ها و کمیته های موردنظر *توجه به نقش محوری شهرداریها در امر بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده و تلاش در جهت حمایت دولت از شهرداریها در امر بهسازی و نوسازی به عنوان یکی از کلیدیترین بخش های سند * بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده و مناطق نابسامان شهری فرصتی ذی قیمت است که میبایست از آن نهایت بهره برداری را نمود و میباید در رأس برنامه های دولت قرار گیرد *توجه به موضوع پیشگیری و پیش نگری از گسترش بافت های فرسوده با پیش بینی موضوع در سیاست گذاریها و برنامه ریزیهای موردنظر *توانمندسازی در همه ابعاد نیز یکی از اصلیترین محور های سند خواهد بود و با توانمندسازی ساکنین گام هایی مؤثر در مسیر بهسازی و نوسازی و ارتقای کیفیت برداشته خواهد شد *خروج از ابعاد صرفا فیزیکی کالبدی به سمت ابعاد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی از محور های مهم دیگر میباشد *توجه به تفاوت شیوه های مواجهه با عرصه ها و پهنه های مختلف محله های هدف در بازآفرینی شهری * توجه به موضوع رفع فقر شهری و تاب آوری شهری در بافت های فرسوده و بافت های تاریخی و توجه به شیوه های متفاوت بهسازی و نوسازی در بافت های تاریخی، فرسوده و سکونتگاه های غیررسمی از سایر محور های مهم سند میباشد سند تنظیم شده پیرو تشکیل 21 جلسه کمیته راهبردی بازنگری سند و طرح و بررسی در 7 جلسه کارگروه تخصصی و4 جلسه کمیته فرعی کمیسیون زیربنایی صنعت و محیط زیست هیئت دولت بررسی و تصویب و در نهایت در جلسه مورخ 16/6/1393 هیئت محترم دولت تصویب و بنا به ابلاغیه شماره 74900/48601هه مورخ 2/7/1393 معاون محترم اول ریاست جمهوری به دستگاه های ذی ربط ابلاغ گردید. *معاون وزیر و مدیرعامل شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران