6 برابر متوسط جهانی انرژی مصرف می کنیم

«نقش نهاد های متولی در توسعه فناوریهای نفت ، گاز و پتروشیمی» موضوع پنلی بود که همزمان با «چهارمین کنفرانس بین المللی و هشتمین کنفرانس ملی مدیریت فناوری» برگزار شد . دکتر«جعفر توفیقی» عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس و دبیر ستاد توسعه فناوری نفت و گاز در معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در این رابطه مطالبی مطرح کرده که خواندن آن خالی از لطف نیست : توسعه فناوری در صنایع توفیقی توسعه فناوری در صنعت نفت ، گاز و پتروشیمی را ضرورتی غیرقابل انکار دانست و گفت : در ضرورت توسعه تکنولوژی دو دیدگاه وجود دارد؛ نگاه اول این است که ضرورتی ندارد وزارت نفت ازنظر تکنولوژی توانمند شود ، بلکه کافی است تکنولوژی را دریافت کرده و با کمک آن نسبت به افزایش تولید اقدام کند . دسته دوم که نظریات خود را نیز در این پنل مطرح کردند ، مدافعان توانمندسازی تکنولوژیک وزارت نفت هستند و اعتقاد دارند ضروری است صنعت نفت به توانمندیهای تکنولوژیک مجهز شده در این راه سرمایه گذاری کند . توفیقی افزود : استدلال این گروه هم ، بحث وابستگی شدید صنعت نفت به تکنولوژی و صدمه خوردن آن در شرایط خاص مانند تحریم است زیرا در شرایط تحریم ، به دلیل آنکه تکنولوژی صنعت نفت در اختیار کشور های دیگر بود ، صدماتی به این صنعت وارد شد . در واقع یکی از دلایلی که تحریم ها باعث کاهش تولید نفت شد ، ضعف تکنولوژی بود که این موضوع با امنیت ملی هم در ارتباط است . وی در بخش دیگر از سخنانش در مورد حوزه مشترک ایران با قطر ( پارس جنوبی) گفت : به دلیل ضعف تکنولوژی، میزان برداشت ما به مراتب کمتر از قطر است . تکنولوژی امکان میدهد از همان ظرفیت نفت و گاز بتوانیم ارزش افزوده بیشتری داشته باشیم اما اگر تکنولوژی نداشته باشیم ، ناگزیر به خام فروشی هستیم . دولت باید دخالت کند دبیر ستاد توسعه فناوری نفت و گاز در موردنظر کارشناسان مبنی بر دخالت دولت گفت : نظر اکثریت بر این بود که دولت درهرحال باید مداخله کند زیرا انجام برخی زمینه ها از توان بخش خصوصی خارج است . برای مثال ، سیاست خارجی که به تحریم ها یا رفع آن منجر میشود ، در حیطه کاری دولت است . چون همان طور که میدانیم تحریم ها مانع ورود تکنولوژی به کشور و رفع آن سبب تسهیل واردات تکنولوژی میشود که این مسئله نیز در حیطه اختیارات دولت قرار دارد . وی افزود : مسئله دیگر مربوط به زیرساخت های آموزش وپرورش و مراکز دانشگاهی است؛ یعنی جا هایی که مایه های فرهنگی بحث تکنولوژی از آنجا آغاز میشود . دولت موظف به فراهم آوردن زمینه های خلاقیت و نوآوری در کشور است و ضرورت دارد دانش آموزان ، جوانان و دانشجویان از همان ابتدا با تکنولوژی و کارآفرینی آشنا باشند تا وقتی که به مرز کسب وکار میرسند ، به عنوان افرادی فن آور شناخته شوند . یکی دیگر از وظایف مهم دولت به کارگیری سیستم های مشوق های مالیاتی، سیستم های حمایتی، گمرکی و تسهیل محیط کسب وکار است که باید در این زمینه نقش آفرینی کند . مداخله باید تسهیل کننده باشد توفیقی با بیان اینکه مداخله باید تسهیل کننده و نه ممانعت کننده باشد ، گفت : درمجموع ، در مورد مداخله دولت اتفاق نظر وجود دارد ، اما آنچه محل اختلاف نظر است ، نحوه این مداخله است؛ یعنی در کجا ها دولت باید مداخله کند و به چه میزان . برخی به نقش حداقلی دولت در توسعه تکنولوژی اعتقاد دارند و برخی میگویند نقش دولت باید در این زمینه حداکثری باشد . وی افزود : به نظر من هرچند دولت درجا هایی باید مداخله کند ، اما به تدریج که مسائل حل وفصل میشود و تکنولوژی توسعه پیدا میکند ، دولت میتواند نقش خود را کم رنگ تر کند . دبیر ستاد توسعه فناوری نفت و گاز ادامه داد : من جزو کسانی هستم که به شدت اعتقاد به ظرفیت سازی تکنولوژی در صنعت نفت و گاز دارم و معتقدم کشور باید از تمام ظرفیت هایش استفاده کند و دانشگاه ها ، مراکز پژوهشی، شرکت های دانش بنیان ، پارک های علم و فناوری نیز یادگیری تکنولوژی را باید در کشور گسترش دهیم زیرا صنعتی که تکنولوژی را توسعه ندهد و آن را به کار نگیرد ، صنعت دانش بنیان نیست و نمیتواند در اقتصاد دانش بنیان نقش آفرینی کند و قادر به رقابت هم نیست . وی افزود : صنعتی که توانمندیهای تکنولوژیک نداشته باشد ، اساسا قادر به رقابت نیست ، مثلا در صنایع بالادستی نفت ایران برداشت از مخازن نفتی متوسط بین 20 تا25درصد است . این یعنی میلیارد ها بشکه نفت و در حقیقت میلیارد ها دلار نفت در زیرزمین مدفون میماند و ما هیچ گاه نمیتوانیم به آن دسترسی پیدا کنیم . این در حالی است که کشور های صاحب تکنولوژی، ضریب برداشت شان را 60 الی 70درصد افزایش داده اند . در شرایطی که بحث بهینه سازی مصرف انرژی در کشور مطرح است ، با به کارگیری تکنولوژیهای جدید میتوانیم در بحث انرژی، صرفه جوییهای عظیمی داشته باشیم . شدت انرژی 6 برابر متوسط جهان توفیقی در مورد بهره وری صنایع گفت : مطابق آمار «شدت انرژی» در ایران شش برابر متوسط جهان است . شدت انرژی به مفهوم میزان انرژی مصرف شده برای تولید یک واحد GDP است . این به مفهوم این است که ما داریم شش برابرمتوسط دنیا انرژی مصرف می کنیم.