درآمد کلان از جیب مردم

فرشته توکلی اولین نیروگاه برق کشور در زمان ناصرالدین شاه به ایران آمد . در آن زمان مردم نسبت به تکنولوژی بدبین بودند و تمایلی به استفاده از برق نداشتند ، پس دولت وقت مجبور شد برق را رایگان در اختیار مردم قرار دهد . تا قبل از جنگ جهانی دوم نیز اوضاع اینگونه بود اما با شروع جنگ و نیاز مردم به اخبار رادیو کم کم استفاده از برق در بین مردم رایج شد تا امروز که برق دیگر جزو لاینفک زندگی مردم به حساب میآیدکه البته دیگر نه به صورت رایگان بلکه با دادن هزینه قادر به استفاده از آن هستیم . بار ها پیش آمده با دیدن قبض ها و رقم های گاه نجومی آن خاطرمان مکدر شده و از خود پرسیده ایم این هزینه ها را برای چه میپردازیم ؟ اگرچه این ارقام خرد و کوچک به نظر میآیند و هیاهوی روزمره زندگی مجالی برای پیگیری و شکایت باقی نمیگذارد و مردم هم چاره ای جز پرداخت آن ندارند البته بار ها مسئولان آن را هزینه استفاده از خدمات عنوان کرده اند و الزام قانونی برای کمک به دولت جهت خدمات رسانی و بهبود و گسترش شبکه های خدماتی خود میدانند اما این بهانه ای شده تا به طرق مختلف و با حمایت دولت هرروز مبلغی جدید به آن هزینه ها اضافه شده و حتی دیگر این شرکت ها به همان مبلغ مصوب خود قانع نباشند و بیشتر از آن را در هر مرحله از مردم مطالبه کنند . مالیات قبوض به کجا میرود ؟ با اجرای طرح هدفمندی یارانه ها و پرداخت 44500 تومان یارانه ماهیانه به مردم مقرر شد تمام عوارض و مبالغ اضافی دیگر که البته تا آن موقع فقط عوارض گاز بود ، از قبوض حذف شود . همچنین به مردم قول داده شد که هزینه اضافی از آنها گرفته نشود اما بعد از مدتی نه تنها عوارض به تمامی قبوض برگشت بلکه مالیات بر ارزش افزوده و عوارض متنوع دیگر به بهانه های مختلف نیز جایی برای خود در قبوض باز کرد . در کشور های توسعه یافته ، دولتمردان به سبب کسب درآمد کلان از مالیات و مردم نیز به سبب پرداخت مالیات های مختلف به دولت نسبت به هم مسئول بوده و تمامی عملکرد دولت در هزینه کرد مالیات در اختیار مردم قرار میگیرد و مردم به آمار و اطلاعات شفاف دسترسی دارند اما متأسفانه ازآنجاکه بخش عمده درآمد دولت در کشور ما از فروش نفت حاصل میشود و مردم نقش اندکی در این مسئله دارند . این الزام قانونی چندان جدی گرفته نمیشود و دولت مجبور به پاسخگویی در مقابل عملکرد خود نیست . قبض برق شرکت برق همواره عنوان میکند که در حال ورشکستگی است و برق با قیمت تمام شده 68 تومانی را به قیمت 40 تومان به مردم میفروشد و نیاز به حمایت دولت و درآمد جانبی برای ادامه کار دارد . به همین دلیل با حمایت دولت به ازای هر کیلووات ساعت 3 تومان عوارض بر مصرف کننده گرفته میشود و عنوان میکنند که این عوارض صرف احداث انرژیهای خورشیدی و بهینه سازی خطوط و غیره میگردد . کف مصرف برق در کشور 100 کیلووات بوده که اکثریت مردم بسیار بیشتر از آن مصرف میکنند . با احتساب مصرف کف 100 کیلووات به طور مثال و تعداد مشترکین 30 میلیونی کل کشورحداقل درآمد ماهانه 9 میلیارد تومان نصیب این شرکت میکند که در سال به رقم حداقل 108 میلیارد تومان میرسد . علاوه بر آن مالیات بر ارزش افزوده ای که هرسال 1 درصد به آن افزوده میشود با همین مقدار مصرف ، رقمی بالغ بر 5 میلیارد تومان در سال میشود . یکی از بند هایی که در قبض برق از سال 90 به هزینه ها اضافه شد ، بیمه مشترکین بود که به صورت اجباری بدون اعلام به مشترکین و حتی اطلاع رسانی بابت حقوق مشترکین از سقف پرداخت بیمه ، افزوده شد و بعد از چند ماه اعلام گردید که تا سقف 500 هزار تومان در صورت مشکل در شبکه برق به مشترکین در صورت اعلام پرداخت میشود و بابت هر خانوار شهرشی 50 تومان و روستایی 25 تومان به حساب شرکت های بیمه از مشترکین گرفته میشود و نتیجه آن درآمد حداقل 9 میلیارد تومان در سال برای شرکت های بیمه است . این در حالی است که شرکت های توزیع برق به راحتی و با بهانه های مختلف از زیر پرداخت خسارت شانه خالی میکنند و در این میان این شرکت های بیمه به سود های کلان میرسند . قبض تلفن قبض تلفن نیز از قافله عقب نمانده و علاوه بر مالیات و آبونمان با درآمد 1700 میلیارد تومانی و به دنبال آن عوارض نیز همزمان با کدسازی مطرح شد . شرکت مخابرات در اجرای طرح هم کد سازی مدعی هزینه بالای 120 میلیارد تومان بابت آن بود و ازآنجاکه طبق قانون اگر دولت تکلیفی بر یک شرکت خصوصی گذاشت و آن شرکت از بابت آن دچار ضرر و زیان شود باید خسارت را جبران کند . مخابرات با این ادعا از دولت خواست که هزینه این هم کدسازی را تقبل کند ولی طبق برنامه پنجم توسعه ، اجازه این کار داده نشد و در عوض این اختیار به مخابرات داده شد که در ازای این هزینه با گرفتن عوارض از مردم خسارت خود را جبران کند . این در حالی است که هم کدسازی برای مخابرات با افزایش 17 درصدی تعرفه مکالمات درون شهری درآمد بالایی نیز به همراه داشته و از این بابت دچار ضرر و زیان نمیشد ولی مردم که هیچ نفعی از این هم کدسازی نبردند و فقط با رشد هزینه های مکالمات خود روبه رو شدند باید بابت این طرح دولت پول دیگری نیز پرداخت بکنند . عوارض 63 تومانی مخابرات فقط برای تعرفه شهر تهران که معادل 840 تومان تصویب شد با داشتن 7 میلیون و 500 هزار مشترک تلفن ثابت 6 میلیارد تومان نصیب مخابرات کرد که در سال به رقم 36 میلیارد تومان فقط در شهر تهران میرسد . قبض گاز این قبض که نسبت به قبوض دیگر حسابی پر و پیمان بوده ، بیشتر از دیگر قبوض اعتراض و شکایت مردم را در پی داشته که البته همیشه بینتیجه هم بوده است . بحث بدهیهای متفرقه همیشه مطرح است و درآمد آن شفاف نیست . اعمال بیمه که البته اتفاق خوبی است و با همان مبلغ بیمه برق ، از مشترکین گرفته میشود ، 9 میلیارد تومان نصیب شرکت های بیمه ای میکند . مالیات 8 درصدی در کنار آن و البته آبونمان که به تنهایی فقط در تهران و البرز سود 50 میلیارد تومانی به همراه دارد ، دائما هم در حال افزایش بیحساب وکتاب است صرف تعمیر و نگهداری خطوط و هزینه های دیگر میشود . در کنار آن عوارض گازرسانی نیز در جای خود جالب است چراکه از ابتدای سال 92 همزمان با افزایش 30 درصدی قیمت گاز طبق قانون بودجه عوارض 10 تومانی برای هر مترمکعب گاز تعریف شد که با توجه به مصرف اعمال میشود . طبق گفته خود مسئولان اداره گاز 500 میلیون مترمکعب گاز به طور روزانه در کشور مصرف شده و عوارض آن 3 هزار میلیارد تومان درآمد به همراه دارد . به نظر میرسد در این اوضاع که هیچ کس به فکر حمایت از مصرف کننده نیست هرکدام از این شرکت ها در فکر کسب درآمد بیشتر از جیب مردم هستند و بهانه آن را هم کمک به دولت در اجرای پروژه های عمرانی در کشور میدانند . درحالی که اجرای این پروژه ها در دو سال گذشته به دلیل کمبود اعتبار رشد خیلی کمی داشته است این حق مردم است که بدانند این مبالغ کلان عوارض چرا و چگونه به مصرف می رسد؟.