ایمن سازی در گودبرداری

ساختمانی دوباره فرو ریخت و کارگری زیر آوار مدفون شد! اینها قصه تکراری ریزش های پی در پی ساختمان هایی است که بر اثر گودبرداری غیراصولی ادامه دارد. در هفته های اخیر باز هم خبرهای متعددی از ریزش ساختمان در تهران در پی گودبرداری غیراصولی شنیدیم که باعث آسیب به شهروندان شده است. معمولا هم عدم رعایت اصول ایمنی و نبود سازه نگهبان، مهاربند و متأسفانه حضور نداشتن مهندس ناظر عوامل دست اندرکار آن هستند، اما برای جلوگیری از تکرار این نوع حوادث یادآوری برخی نکات در فرایندگودبرداری ضروری به نظر می رسد: عملیات خاکی منظور اجرای خاکبرداری، خاکریزی، تسطیح زمین، گودبرداری، پیکنی، حفر شیارها، کانال ها، مجاری آب و فاضلاب و حفر چاه های آب و فاضلاب، با وسایل دستی یا مکانیکی است. 1. قبل از دست زدن به هرگونه عملیات خاکی، باید زمین موردنظر، از نظر استحکام و جنس خاک و پایداری ابنیه های مجاور مورد بررسی دقیق قرار گیرد. 2. جهت تشخیص جنس خاک، باید چاه های گمانه که لایه های موجود خاک را نشان میدهد به تعداد کافی و عمق مشخص زده شود. 3. موقعیت تأسیسات زیرزمینی از قبیل فاضلاب، قنوات قدیمی، لوله کشی آب و گاز، کابل های برق، تلفن و آنچه که در حین عملیات موجب خطر و حادثه و یا دچار خسارت میشوند مورد بررسی دقیق قرار گیرد. حفر طبقات زیرزمین و پیکنی اگر در عملیات گودبرداری و خاک برداری، با عمق بیشتر از 120 سانتیمتر، احتمال خطر برای پایداری جداره های گود، دیوارها و ساختمان های مجاور و یا مهارها وجود داشته باشد،روش های نصب شمع، سپر، مهارهای مناسب یا سازه نگهبان توصیه میشود. عملیات گودبرداری در مجاورت بزرگراه ها، خطوط راه آهن، یا مراکز و تأسیسات دارای ارتعاش حتماً باید اقدامات جلوگیری از لغزش یا ریزش دیوارها صورت گیرد. مواد حاصل از گودبرداری از لبه گود نباید کمتر از یک متر باشد. عرض معابر و راه های شیب دار (رمپ) جهت گودبرداری حداقل باید 4 متر باشد و حتماً یک نفر نگهبان مسئولیت نظارت به ورود و خروج ماشین آلات را به عهده گیرد. همچنین برای حفاری چاه ها و مجاری آب و فاضلاب، تمامی موارد بالا جهت ایمنی کار باید انجام و حتماً افراد باید به وسایل ایمنی فردی مجهز شوند. بر اثر گودبرداری در خاک وضعیت تنش در آن تغییر میکند، بنابراین تغییر مکان جانبی دیوارهای گود یا ناپایداری دیوارها، نشت زمین در نواحی مجاور گودتر از سطح آب زیرزمینی و تغییر آن، میتواند تعیین کننده باشد. گفتنی است، نظارت بر گودبرداری هم مانند سایر عملیات ساختمانی باید توسط مهندس ناظر انجام شود. *بهروز کاویانیپور