معمار باید باستان شناس باشد

گروه معماری و دکوراسیون : با آنکه هنرمندان، معماران و شهرسازان در سراسر جهان برای مدرن کردن فضاهای شهری تلاش میکنند، هنوز هم نمیتوانند بدون توجه به سبک معماری اسلامی- ایرانی قدم از قدم بردارند. به اعتراف بسیاری از معماران و هنرمندان برجسته جهان، سبک معماری اسلامی-ایرانی یکی از الهام بخش ترین منابعی است که این افراد برای ارائه آثار هنری خود در گوشه و کنار جهان همواره به آن مراجعه کرده اند. نفوذ نقش ها، طرح ها و معماری اسلامی، شرقی، اسلامی _ ایرانی در بناها و عمارت های غربی در یکی دو دهه گذشته چندان زیاد است که توجه بسیاری از صاحب نظران این حوزه را به خود جلب کرده.است حال این نوع معماری در کشور ما با اما و اگر به کار گرفته میشود . برای واکاوی بیشتر چرایی این موضوع با چند کارشناس صحبت هایی داشتیم که در ادامه میخوانید: کرباسی استاد دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی، مفهوم اسلامی بودن در معماری را متضاد با معماری امروز جامعه دانست و گفت: ما از ظاهر معماری برای اسلامی کردن بهره میبریم، درحالیکه از باطنش غافل هستیم. وی افزود: اسلامی بودن در معماری یعنی معماری اخلاقی، معماری که ناقض عدالت نباشد و از همه مهم تر آنکه تأکید دارد به ارزش نهادن به طبیعت . تمامی این موارد در کنار به روز بودن در اسلام نکاتی است که در معماری اسلامی باید به آن توجه شود؛ درصورتیکه امروز معماری ما تمامی این موارد را زیر پا گذاشته است. وی ادامه داد: به عنوان مثال در ضوابط معماری امروز جامعه ما نور در نقطه و فضای خاص محدودشده است، حال اگر معماری با خلاقیت قصد داشته باشد نور را وارد بنا کند با قوانین خاصی روبه رو میشود که مانع خلاقیت در معماری و رشد معماری بومی میشود که زاییده افکار همین سرزمین است. این استاد دانشگاه، ضعف رسانه ها در معماری را قابل توجه دانست و گفت: رشد سلایق عمومی مردم جامعه در درجه اول بر عهده رسانه هاست که متأسفانه با کمی دقت میتوان پی برد در اغلب برنامه های تلویزیونی و حتی فیلم های سینمایی از توجه به معماری غافل هستیم درحالیکه این غفلت یعنی ساخت معماری آشفته در اذهان عمومی. کرباسی ساخت بناها به شمایل میراث فرهنگی را تنها از سوی نهاد میراث فرهنگی کافی ندانست و مشارکت تمامی ارگان ها را در حفظ و مرمت این آثار خواستار شد. ارگان ها دندان طمع را بکشند دکتر ساناز افتخار زاده در مورد معماری اسلامی گفت: معماری باید نمایانگر هویت باشد؛ اگر به آن مانند شاخص هایی که در کوچه و بازار میبینیم ،نگاه کنیم و هویت را از میان کوچه بازار پیدا کنیم، همین میشود که امروز در معماری میبینیم چراکه هویت، فرهنگ کوچه و بازار نیست بلکه فرهنگ متعالی است که باید برای یک جامعه تعریف شود.وی افزود: فرهنگ را باید در شاهنامه و شاخص های هنری و ادبیات برجایمانده که در تمام دنیا به انواع مختلف از آنها بهره میبرند جویا شد و در این مسیر از بایدها و نبایدها در تولید آثار هنری کمتر کرد تا بتوان فرهنگی مختص به ایران را ساخت اما امروز اتفاقی که در جامعه فرهنگی ما افتاده درست مقابل این بحث است چراکه گروه هایی موردحمایت قرار میگیرند که نمیتوانند تولیدکننده علم و فرهنگ باشند و در راستای آن نمیتوان معماری شایسته مردم جامعه را عرضه کرد. افتخار زاده ادامه داد: این گروه ها با واردکردن قوس ها که قسمتی از معماری گذشته است، ادعا میکنند معماری را اسلامی کردند درحالیکه یک معمار باید باستان شناس باشد و بافت تاریخی را بشناسد و مفهوم و معنا را از معماری گذشته با ظاهری امروزیتر در جامعه رواج دهد. از سوی دیگر نباید فراموش کرد که ارگان های اداره کننده شهر و معماری باید دندان طمع را بکشند تا بتوان در مسیر اصلاح معماری پیش رفت. معماران مسئول آشفتگی معماری هستند پریسا علیمحمدی، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی نیز نقش معماران را در بروز آشفتگی معماری امروز بسیار مهم دانست و گفت: نباید از یاد برد که مسئولیت قسمتی از این آشفتگی بر عهده خود ما معمارهاست که بسیار جای نقد دارد چراکه معماری از لحاظ تئوری و عملی دچار آسیب های فراوان شده است لذا باید در این حوزه به بررسی بیشتر پرداخت.وی خاطرنشان کرد: بهتر است در مفاهیم معماری، به معماری خوب و شایسته که به گذشته وابسته نیست و به دنبال رشد و تعالی هویت امروز است، نگاه کنیم. وی افزود: این فقدان را میتوان در کتاب های معماری به وضوح دید چون کتاب های امروز معماری هیچ گونه نگاه عمیقی به معماری ندارند به گونه ای که یا ترجمه هستند یا بسیار سطحی به مقوله معماری بومی پرداخته اند. علی محمدی همچنین داشتن آزادی در معماری را، راز رسیدن به معماری وابسته به افکار ایرانی دانست و گفت: معمار گذشته با آزادی به معماری رسیده بود که آن آزادی با اندیشه و فلسفه آمیخته بود؛ درنتیجه نوعی معماری ظهور کرد که امروز افتخاری برای هر ایرانی است. وی خاطرنشان کرد: متأسفانه ضعف معماری امروز به دلیل فقدان اندیشه و فلسفه و ضعف زیرساخت هایی همانند انسان شناسی و روانشناسی هنر و فلسفه است. نباید کیفیت را فراموش کنیم کوروش رفیعی، کارشناس ارشد معماری ، کیفیت و مقاوم سازی در ساخت وساز را امری مهم در سیاست گذاریهای مربوطه دانست و گفت: در همه جای دنیا شاید یک درصد از بناها ارزش معماری دارند و مابقی کاربردی هستند. وی افزود: در این مسیر نباید فراموش کرد که در فضاهای کاربردی نگاه به مقاومت ساختمان ها بخصوص در شهری مانند تهران که هرروز خطر زلزله آن را تهدید میکند بسیار مهم تر از بحث معماری بناها است؛ از سوی دیگر ما نباید کیفیت را فراموش کنیم زیرا کیفیت ،کمیت را میسازد، بنابراین ساخت سازه های مقاوم باید در رأس هر سیاستی در ساخت وساز قرار گیرد. تولید علم نداریم شهرام گل امینی، سردبیر یک نشریه معماری نیز عدم تولید علم به ویژه علوم انسانی را مهم ترین دلیل عقب ماندگی معماری در ایران دانست و گفت: در جامعه امروز معماری، در حوزه های مختلف باید به تولید علم پرداخت زیرا تا زمانی که جامعه شناس ما از اصول جامعه شناسی غرب بهره ببرد، معماریمان نیز به جایی نمیرسد. نگاه آزادانه در معماری جای تأمل دارد امیرمحمد خانی، رئیس بنیاد معماری انقلاب اسلامی نیز در این مورد گفت: نگاه آزادانه در معماری جای تأمل دارد ولی نباید فراموش کرد در دوره هایی از تاریخ معماری که بسیاری از آثار به جامانده از آن دوره موردقبول خاص و عام است محدودیت وجود داشته است؛ همانند ممنوع کردن استفاده از سنگ مرمر در نما که بعدها میبینیم روانشناسان آن را مصلحتی عنوان میکنند.