مهندسی معماری انرژی

معماری ترکیبی است از فناوری و هنر، علم و حس، ادراک و اشراق جایی که اندوخته های بشر با هم تلاقی میکنند. جلوه ای از انسان به معنای کامل کلمه و آیینه ای در برابر جامعه. گرچه گاه در اثری یکی از آنان رخ مینماید که همان وجه علمی و فنی است و گاه هیچ کدام. اما آنجا که به اوج میرسد در تاج محل یا کاخ باکینگهام این دو وجه از هم قابل تفکیک نیستند. علم در هنر ریشه میدواند و هنر همان علم است. شاید از همین روی «هنر» در گذشته ایران همان «فن» بود و هنرور، فناوری خبره. اما در سازه هایی که مفتخر به نام «پایدار» شده اند همچنان این دو صفت در هم درمیآمیزند. انرژی معماری یا انرژی در معماری در جهان امروز انواع تهدیدها و نگرانیها، از جمله گرمایش کره زمین و آلودگیهای محیط زیستی و از بین رفتن طبیعی انرژی محیط زندگی آدمی را در بر گرفته است. مهندسان معماری در این وانفسا به انواع تکنولوژیها روی میآورند که آن سیستم چقدر بهینه سازی میکند و آن یکی چقدر با آب وهوای اینجا سازگار است. در عالم معماری سبز و معماری پایدار همایش ها برگزار میشود و تقدیرها صورت میگیرد. کار آقا یا خانم مهندس دقت در طراحی صحیح است و انتخاب مصالح و تأسیسات بلکه بتواند نقشی در کاهش زیان بار حضور انسان داشته باشد. این حضور نقشی سزاوار در کاهش اتلاف انرژی خواهد داشت و آلودگی را کاهش میدهد. سازگار کردن سازه با محیط زیست و در نظر گرفتن آب وهوا اصول اولیه انرژی در معماری هستند به قصد برآوردن نیاز انسان امروزی. مهندس اکولوژی خوانده آشنا با ممیزی و مدیریت انرژی گویا بیشتر به کار دنیای امروز میآید تا معمار غرق در عالم امکان و اشراق. شهرها پیشرفت میکنند همچنان که معماران در پشت میزهای مدارس و دارالفنون ها به جایگاه مهندس عروج میکنند و پژوهشگران نیز مشغول کار خود هستند. آنچه قابل انکار نیست اینکه برخلاف فلسفه که زمانی روشنگر معمار بود زندگی نیازمند معمار است هرچند جایگاه او در سرزمین ما به مهندسان نقاشی تنزل یافته و همگان برای آخر زمانی به نام زلزله تهران به انتظار نشسته اند. هنر معماری انرژی در آن سوی جنبه ای کمتر مورد اعتنا قرار دارد و آن تفکر معماری همچون سازه ای فیزیکی است که انرژی میپراکند. همان تفکری که شیخ بهائی با آن به حمام گرما میبخشید یا آن سازه ای در زندان قصر تهران که با انرژی بدن انسان گرم میشد. در اینجا تعادل و نظم است و همگنی و تداوم که طبیعت را پاس میدارد و روح و روان را ارج میگذارد. جایی که هنر به مقام والای «هنر» دست مییابد. گرچه همیشه سخن از تلفیق بوده است. در اینجا انرژی معماری تلفیقی میشود از قدیم و جدید و تجربه هزاران ساله جهانی مددیار تکنولوژی میشود تا انرژی طبیعی جوابگوی نیازهای مادی و معنوی انسان شود. تجربه انسانی آموزه هایی داشته است که در سازه های گنبدی و بناهای هرمی و همچنین هشت ضلعیها رخ مینماید.