اجاره 99 ساله ادامه می یابد

گروه گزارش: قیمت زمین یکی از مؤلفه های اساسی در تعیین قیمت مسکن و از جمله هزینه های مهم در بخش تولید و عرضه مسکن است که تحرکات اقتصادی و اجتماعی در مناطق مختلف شهرها، اجرای طرح های عمرانی، ایجاد فضای سبز، تغییر کاربری مناطق، ایجاد مراکز تجاری و امکانات حمل ونقل، صنعتی سازی و روش های نوین ساخت، دریافت عوارض شهرداری، رونق یا توقف ساخت وساز، گرانی یا ارزانی مصالح، تأمین نقدینگی و تعلق گرفتن وام و تسهیلات ساخت و خرید و ... از جمله عوامل مؤثر بر افزایش و کاهش قیمت آن هستند. اما شاید مهم ترین عامل مؤثر بر قیمت زمین، عرضه یا عدم عرضه زمین توسط دولت است چرا که زمین های شهری، همین هایی است که موجود است و نمیتوان زمین شهری را کشید تا اضافه شود و یا آن را با پول نفت از خارج خرید. بااین حال دولت نهم و دهم با هدف کاهش هزینه ساخت اقدام به حذف قیمت زمین کرد و بر این اساس، برنامه مسکن مهر در قالب واگذاری حق بهره برداری از زمین برای ساخت مسکن با هدف انطباق قیمت تمام شده ساختمان با توان مالی خانوارهای کم درآمد و میان درآمد اجرا شد. بر اساس طرح اولیه مسکن مهر، متقاضیان تنها مالک اعیانی واحد مسکونی احداثی میشدند و هرگونه نقل وانتقال ملک همراه با عرصه، خلاف قانون و باطل بود. اما آیا حذف قیمت زمین به کاهش هزینه ساخت منجر شد و آیا دولت یازدهم این سیاست را ادامه میدهد؟ این سؤالات را از سید محمد پژمان، معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل سازمان ملی زمین و مسکن پرسیدیم؛ سازمانی که هدف از تشکیل آن، برنامه ریزی و ساماندهی تأمین، اداره و بهره برداری از زمین و نیز فعالیت در زمینه تأمین مسکن در چارچوب طرح جامع مسکن و سیاست های ابلاغی دولت و وزارت راه و شهرسازی است. پیام ساختمان: اگر حذف قیمت زمین به کاهش قیمت واحد مسکونی منجر میشود، با توجه به نیاز یک میلیون واحدی سالیانه ما به مسکن، چرا قیمت زمین را حذف نمیکنید؟ حذف قیمت زمین در بعضی از واحدهایی که از این به بعد تولید میشوند در حال انجام است . مثلاً ما در زمین های 99 ساله هزینه زمین را حذف کردیم. پیام ساختمان: در غیر از مسکن مهر (مثل زمین های شهری) چطور؟ بسیاری از فعالیت های تولید مسکن روی املاک و اراضی مردم و در شهرها اتفاق میافتد که در اختیار ما و دولت نیست. ما نمیتوانیم ارزش زمینی که متعلق به اشخاص است را در قیمت ملک لحاظ نکنیم تا مسکن ارزان شود! الآن در شهر تهران حدود دو و نیم میلیون واحد مسکونی داریم و اینها ملک اشخاص است و نمیتوان قیمت آنها را حذف کرد. ضمن اینکه در مسکن مهر با این فرض قیمت زمین حذف شد که احتمالاً کمک خواهد کرد تا اگر به حذف قیمت زمین منجر نشود حداقل سهم آن را کاهش دهد و قیمت زمین در شهرها هم پایین بیاید، اما متأسفانه در عمل این اتفاق نیفتاده است. یعنی قیمت زمین که حدود یک سوم هزینه تمام شده مسکن بود، رشد کرد و به 40 درصد و بیشتر رسید . الآن در بعضی از کلانشهرها این میزان رشد به بالای 60 درصد رسیده است. یعنی حدود 60 درصد هزینه تمام شده یک واحد مسکونی، قیمت زمین آن است! این وضعیت مربوط به مسائل اقتصادی کشور است. پیام ساختمان: دولت نمیتواند این کار را روی زمین هایی که در اختیار خودش است انجام دهد؟ در زمین هایی که در اختیار ما قرار دارد سیاست اجاره 99 ساله میتواند ادامه پیدا کند. بر اساس برنامه ها و دیدگاه های ما این کار سیاست مطلوبی است، چون ما مثل یک بنگاه اقتصادی با زمین برخورد نمیکنیم و هدف ما تأمین زمین و صاحبخانه شدن مردم است و حذف قیمت زمین هم یکی از سیاست هایی است که دنبال میکنیم. پیام ساختمان: سیاست کلی سازمان ملی زمین و مسکن در خصوص واگذاری زمین برای ساخت مسکن چیست؟ ما به طورقطع هر جایی که ظرفیتی فراهم شود برای ثبت نام متقاضیان اطلاع رسانی میکنیم. این طور نیست که پنهانی و یواشکی به کسی زمینی داده شود. مثلاً اگر در جایی میتوانیم هزار واحد تولید کنیم ، اعلام میکنیم تا افرادی که دارای شرایط و فاقد مسکن هستند ثبت نام کنند. در غیر از کلانشهرها هم در تدارک هستیم تا زمین عرضه کنیم و به زودی اعلام خواهیم کرد. پیام ساختمان: در کلانشهرها چه؟ در هشت کلانشهر مشهد، تهران، اصفهان، شیراز، تبریز، اهواز، کرج و قم حدود 25 هزار هکتار زمین مسکونی برای برنامه ای که ما تا سال 1405 داریم، نیاز است. این 25 هزار هکتار، زمین خالص مسکونی است که با زمین ناخالص (که برای خدمات و شبکه ها و انشعابات نیاز است) این رقم به حدود دو برابر میرسد. 80 درصد نیاز مسکن ما هم در همین 8 شهر است ولی از این 25 هزار هکتار، چه مقدار را ما باید به عنوان دولت واگذار کنیم؟ طبیعتاً همه آن نباید به عهده دولت باشد. اصلاً در بسیاری از آن شهرها دولت زمین ندارد و آنچه هست یا زمین های بخش خصوصی و یا متعلق به دستگاه ها و ارگان ها و نهادهاست. مثلاً در مشهد زمین ها، موقوفه آستان قدس رضوی یا دست اداره اوقاف است و ... در نتیجه ما حداکثر 40 درصد این نیاز را میتوانیم از زمین هایی که مربوط به دولت است تأمین میکنیم، چه از طریق زمین هایی که در محدوده است و چه زمین هایی که بنا به ضرورت، میتواند از محدوده به حریم ها اضافه شود.