تلفات برق از شعار تا عمل

لزوم توجه به صرفه جویی در مصرف انرژی و به تبع آن راهکار های کاهش تلفات انرژی و در راس آنها کاهش تلفات در شبکه توزیع برق ، موضوعی است که این روز ها ورد زبان مسئولان ذی ربط شده است اما سوال این است که وقتی هنوز زیرساخت مناسبی جهت اندازه گیری تلفات در کشور موجود نیست و تناقض های بسیار زیادی در آمار تلفات به چشم میخورد ، چگونه اظهارنظر هایی درباره میزان دقیق تلفات از سوی یکی از مقامات دولتی صورت میگیرد . بنابراین چیزی را که نتوان اندازه گیری کرد ، مدیریت هم نمیتوان کرد . تعریف مشخص نیست یک عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی در همین رابطه قبلا گفته بود : به نظر من تعریف درستی از تلفات در کشور ارائه نشده است و دقیقا مشخص نیست که قرار است چه کاری صورت گیرد . ما در دوره قبلی وزارت نیرو با مهندس بهزاد جلسات متعددی داشتیم تا بتوانیم به تعریف واحدی از تلفات و منابع آن برسیم ولی نتوانستیم تعریف شفافی از تلفات داشته باشیم که بعدا بتوانیم برای کاهش آن برنامه ریزی درستی داشته باشیم . حسین امیری خامکانی میگوید : مثلا اگر شرکتی ادعا میکرد که دو درصد تلفات برق را کاهش داده است دقیقا مشخص نبود که با چه مقیاسی و چه لوازم و شرایطی اندازه گیری شده لذا نمی توانیم درک مشترکی از کار های صورت گرفته داشته باشیم که این موضوع منشأ اختلاف نظر ها و برنامهریزیهای بعدی میشد . وی معتقد است : هنوز هم تعریف مشخصی از تلفات در کشور وجود ندارد و این میتواند محل ایجاد مشکلات در آینده باشد . اگر گفته میشود تلفات 15 درصد است باید دقیقا مشخص باشد که در چه شرایطی و این تلفات مربوط به چه بخشی است . الآن واقعا مشخص نیست که تلفات در ترانسفورماتور ها چند درصد است یا چند درصد این آمار ارائه شده برای تلفات برق در بخش روشنایی است و یا دیگر بخش های شبکه هر کدام چه سهمی از تلفات دارند . مدیریت بدون اندازه گیری نمیشود فرهاد یزدی، کارشناس ارشد برق در این رابطه میگوید : تلفات انرژی الکتریکی یکی از مهم ترین مسائلی است که در علم «مدیریت انرژی» مورد بحث و بررسی قرار میگیرد . یکی از اصول اولیه مدیریت انرژی که در کتاب های مرجع متعدد تصریح شده ، آن است که «چیزی را که نتوان اندازه گیری کرد ، مدیریت هم نمی توان کرد .» سؤال من این است که وقتی هنوز زیرساخت مناسبی جهت اندازه گیری تلفات در کشور موجود نیست و تنافض های بسیار زیادی در آمار تلفات به چشم میخورد ، چگونه چنین اظهارنظر هایی از سوی یک مقام عالی رتبه بیان میشود ؟. لازم به ذکر است وزارت نیرو با بیان اینکه تلفات برق در شبکه توزیع در سال 84 نزدیک به 23 درصد بوده است ، اعلام کرده : «با برنامه هایی که توسط دولت و وزارت نیرو انجام شد ، هر ساله تلفات برق کاهش یافت و به جایی رسید که در حال حاضر تلفات برق 98/14 است .» فقر درک از قانون کاهش تلفات برای شرکت توانیر و وزارت نیرو به خط قرمزی تبدیل شده که اجازه بررسی درست و تصمیم منطقی درباره آن را نمی دهد . شرکت توانیر به شدت دنبال تحقق وعده ای است که چند ماه گذشته داده و به هر قیمتی که شده میخواهد به آن دست یابد . کاهش تلفات در هر دو بخش فنی و غیر فنی نیازمند بررسیهای خاصی است تا امکان پیاده سازی درست راهکار های کاهش تلفات فراهم گردد اما متأسفانه تصمیمات عاجل و بدون سابقه مطالعاتی باعث شده که تلفات کاهش نیابد بلکه در درازمدت خود عامل ایجاد مشکلات دیگری شود . در همین رابطه در نشست کمیته کاهش تلفات ، مسائلی، عضو سندیکای صنعت برق و رئیس کمیته کاهش تلفات با اشاره به مصاحبه مهندس حائری در این خصوص گفت : اگرچه مسئله کاهش تلفات ارزبری کمی دارد اما نقدینگی قابل توجهی نیاز دارد و برخلاف تصور مسئولین امر ، مبحث کاهش تلفات هزینه اولیه قابل توجهی نیاز دارد که البته خیلی کمتر از احداث نیروگاه های جدید خواهد بود . عباس زاده دیگر عضو کمیته کاهش تلفات نیز ضمن اشاره به فقر درک قانون در شرکت توانیر بر لزوم نظارت بر اجرای صحیح قانون تأکید کرد و اظهار داشت : به دلیل فشار جهادگونه مسئله کاهش تلفات ، مشاهده میشود برخی از شرکت های توزیع نسبت به تعریف پروژه های بیپشتوانه اقدام نموده اند و بدین ترتیب کاهش تلفات را باید فرصتی برای تهدید در آینده خواند.