تبدیل تهدید به فرص ت در بافت فرسوده

محمود خطیبی* بافت های فرسوده ، محدوده های آسیب پذیر شهر هستند که نیازمند برنامه ریزی و مداخله هماهنگ برای ساماندهی و ارتقای کیفیت سکونت اند . این پدیده پیامد هایی مانند آسیب پذیری در برابر زلزله ، افزایش ناهنجاریهای اجتماعی ، اقتصادی و اتلاف انرژی را به دنبال دارد . راهکار ها حرکت به سمت نوسازی بافت فرسوده ، حرکتی است از سمت تهدید به سمت فرصت؛ چرا که با نوسازی بافت فرسوده ، نه تنها تهدیدات مذکور خنثی میشود ، بلکه فرصت های اقتصادی مناسبی پدید میآید . در حال حاضر بخش مسکن در مقایسه با 10 بخش مهم اقتصادی دیگر ، این قابلیت را دارد که با کمترین میزان سرمایه گذاری، بیشترین سهم را در ایجاد شغل داشته باشد؛ طوری که به ازای 20 میلیارد ریال سرمایه گذاری امکان اشتغال برای 100 نفر به وجود میآید . راهکار های زیر جهت رسیدن به این مهم پیشنهاد میشود : 1 - طرح مسکن مهر ، حرکتی در راستای تولید مسکن مقاوم و نوساز است اما به دلیل اینکه در مناطق غیرشهری درحال توسعه هستند ، نمیتوانند نقشی مؤثر در احیای بافت فرسوده داشته باشند؛ لذا دولت میتواند ادامه این طرح را در مناطق فرسوده به اجرا درآورد تا به موازات توسعه مسکن مهر ، بافت فرسوده نیز کاهش یابد . هرچند در صورت عدم امکان چنین کاری، معاوضه مسکن مهر با بافت فرسوده نیز میتواند به عنوان یک گزینه حداقلی در دستور کار قرار گیرد . 2 - یکی از راه های مبارزه با بافت فرسوده ، اعطای تسهیلات به ساکنان آنهاست . این تسهیلات هم میتواند از جنس نقدی مانند وام باشد ، و هم از جنس مشوق های تراکمی. هرچند دولت و شهرداری این تدابیر را اندیشیده اند وام 20 میلیونی که اخیرا صحبت از افزایش آن به 50 میلیون است ، یا افزایش تراکم در صورت تجمیع بافت های فرسوده - اما با توجه به روند کند نوسازی، به نظر میرسد این مشوق ها از کارایی لازم برخوردار نیستند و نیازمند بازنگری میباشند . 3 - ساخت وساز اگر طبق مبحث 19 مقررات ملی ساختمان صورت پذیرد ( کاهش اتلاف انرژی) صرفه جویی اقتصادی قابل ملاحظه ای ( سالانه معادل 211 میلیون بشکه نفت خام ) خواهیم داشت ، اما مسئله اینجاست که تنها در شیوه ساخت وساز صنعتی این مورد به چشم میخورد . سیاست گذاری مسکن باید به سمتی حرکت کند که در فرایند احیای بافت فرسوده توجه به این نکته در دستور کار قرار گیرد . * کارشناس مسکن