رم شهری باآثار معماری بی نظیر

روم تنها یک شهر و پایتخت ایتالیا نیست، بلکه شهری هنری با معماری زیباست. در این شهر باستانی میراث فرهنگی و پنهانی با تاریخ چند هزارساله وجود دارد و دارای جذابیت های زیادی است و غنای هنری پراکنده در این شهر به چشم میخورد. این شهردر کنار رودخانه توره و در نزدیکی دریای مدیترانه قرار گرفته و در سال 2007 به عنوان یازدهمین مکان بازدید شده در جهان، سومین در اروپا و اولین در ایتالیا توسط گردشگران شناخته شد. هنر و معماری رومی بنا به نوشته نویسندگان رومی اتروسک ها استادان مسلم فنون مهندسی و طراحی شهری و نقشه برداری بوده اند و در این شکی نیست که رومیان بسیاری چیزها را از آتروسک ها آموختند. بر این اساس در فن طراحی شهری و نقشه برداری ، آتروسک ها بر یونانی ها هم تقدم داشته اند. آتروسک ها زمانی که با زمین های مسطح مواجه شدند ، طرحی را بر اساس نقشه های مهندسی پدید آوردند و شهرهای نوبنیاد خود را با شبکه منظمی از معابر متلاقی بر محل تقاطع دو خیابان اصلی بر پا ساختند. بر این اساس باید اشاره کرد که به احتمال فراوان ،اتروسک ها روش های پل سازی و احداث دژها و فاضلاب ها و آبروها را به رومیان آموخته باشند ولی متأسفانه آثار زیادی از ایشان برجای نمانده است. فقط دروازه آگوست در پروجا از آنان باقی مانده که دروازه ای باعظمت و استوار است و در سده دوم ق.م ساخته شده است. دروازه در میان دو برج مربعی که از سنگ ساخته شده، قرار گرفته است و به نوعی یادآور دروازه های بزرگ هیتی ، آشور و بابلی در مشرق زمین است . دروازه اگوست بعدها در تاق نصرت ها با مقیاس کوچک تر و دگرگون شده در نمای ظاهری نمودار گردید و تأثیر معماری آتروسکی بر معماری رومی با توجه به آثار اندکی که باقیمانده قابل توجه و اهمیت است. معماری رومی بیشتر متوجه شهرسازی و برنامه ریزی شهری بود و معماری پرستشگاه ها چندان موردتوجه نبود. معبدی که ساخته میشد، تنها در پلان و عناصر تشکیل دهنده متأثر از معماری یونانی و اتروسکی بود. بنابراین معبد موضوع خاصی برای معماران رومی نبود ، بلکه موضوع اصلی کارهای ایشان در ساختن ساختمان ها و ابنیه بزرگ و عمومی خلاصه میشد. باید خاطرنشان کرد یکی از موفقیت های عمده در معماری روم دستیابی به ملاتی جدید بود، که آن را میتوان بتن نامید. این ماده از ترکیب آهک ، آب وخاک آتشفشانی که در آن منطقه وجود داشته ساخته میشده و خاصیت چسبندگی بالایی داشته و رومیها از آن در بناها استفاده شایانی برده اند. این ملات به رومیها این امکان را میداد تا بتوانند دهانه های بزرگ و فضاهای وسیع را بدون استفاده از ستون و تیر بپوشانند و برای نخستین بار مسئله فضاهای داخلی از طرف رومیها بود که مورد تأکید قرار گرفت. معبدهای رومی دارای فضاهای وسیع تری نسبت به معابد یونانی و مصری بودند ،اگر بخواهیم معماری رومی را با مصر ویونان مقایسه کنیم، درمعماری مصر و یونان بازی با احجام مطلوب است، به ویژه در معماری مصری که معماری جرمی است. مصریها با استفاده از جرم و حجم های غول آسا که در اهرام و به ویژه معابد سردار مشهود است ، معماری خویش را بیان داشته اند. معماری یونانی با اینکه جلوه ای انسانی و معقول و منطقی دارد ولی در آن همواره تلاش در بیان زیبایی و مطرح کردن ساختمان به عنوان یک حجم بوده است و به خاطر استفاده از سیستم تیر افقی و ستون های عمودی و محدودیت این روش در پوشش دهانه ها موفق به فضاسازی و حل فضاهای داخلی نگردیدند،اما معماران رومی با استفاده از فن برتر و بهره گیری از خاصیت بتن موفق به حل و ارائه فضاهای داخلی گردیده و فضاهایی با عملکردهای مختلف پدید آوردند . لذا معماری رومی ،معماری فضاسازی است. از دیدگاه «ویتروویوس» معمار و شهرساز رومی (سده یکم پ. م)،نخستین خانه ها نمونه برداری از شکل های طبیعی مثل پناهگاه، لانه پرندگان و غارها بوده اند. به نظر او معماری نخستین هنر و علم ایجادشده درنتیجه هنر برتر است. به اعتقاد او معمار باید نظریه پرداز، نویسنده و دارای دانش گسترده باشد. آشنایی از هندسه، پرسپکتیو، قوانین نور، ریاضیات، نجوم، فلسفه، شناخت موسیقی، دانش پزشکی و ... برای معمار لازم است. از دیدگاه او معماری باید به سه اصل وفادار بماند: ایستایی، کارایی، زیبایی. در ذیل به معرفی چند بنای تاریخی شهر روم میپردازیم : بنای کولسئوم کولوسئوم به معنی «جایگاه غول پیکر» است. این ساختمان از نظر شیوه های معماری ویژگیهای ساختمان های رومی را دارد و یکی از باشکوه ترین و بزرگ ترین آمفیتئاترهای رومی است که هنوز هم در میان شهر پابرجاست . این ساختمان در سال 80 میلادی ساخته شده است. نمایش خانه بنای سرگشاده ای که برای انواع ورزش ها و مسابقات مورد استفاده واقع شده است. امپراتوری روم در این مجموعه بزرگ شاهد فجیع ترین جنایات به شکل نمایش کشتار بردگان و مسیحیان بوده است. این نمایش خانه گنجایش بیش از 50 هزار نفر را داشته است این بنا تاریخچه عجیبی داشته است . زمانی که طاعون در این سرزمین شیوع پیدا کرد به یک بیمارستان تبدیل شد و سرانجام در قرون وسطی به سالن تئاتر مبدل شده و در زمان ناپلئون به صورت اصطبل درآمد. این بنا در قرون وسطی دو دروازه به نام دروازه زندگی و دیگری دروازه مرگ نام داشته است. در حال حاضر هم بازدیدکنندگان از در زندگی وارد و از مرگ خارج میشوند. معبد پانتئون یکی از ساختمان های بزرگ شناخته شده در تاریخ معماری ،معبد پانتئون است که در سال 118 م و در زمان امپراتور«آدریانوس» ساخته شد.این بنا با پلان دایره ای و بدنه ای استوانه ای شکل نمونه ای بارز از تحول معماری رومی در استفاده از گنبد و قوس است. گنبدی به شکل نیمکره بر روی بدنه استوانه ای شکل قرار گرفته که ارتفاع آن 43 متر و ضخامت گنبد در قسمت پایین و در رأس به 40/1 متر میرسد. قلعه سنت آنجلو این بنای عجیب دایره ای شکل، در اصل مقبره امپراتور «هادریان» بوده است، اما در قرن ششم تبدیل به یک پایگاه مناسب برای پاپ ها شد و از طریق کانال های زیرزمینی به قصرهای واتیکان متصل شد. بسیاری از پاپ ها در گذشته و هنگامیکه خطری آنها را تهدید میکرده از این راه های مخفی استفاده کرده اند. در حال حاضر از این بنا به عنوان موزه استفاده میشود. حمام های کارکالای امپراتور «کارکالای» این حمام ها را بین سال های 211 و 217 میلادی در روم ایتالیا ساخت.باغچه هایی به همراه زمین های ورزشی و سالن های سخنرانی و کتابخانه ها ساختمان اصلی حمام های کارکالای را احاطه کرده بودند. تقریباً حدود 16 هزار نفر همزمان میتوانستند از استخرها, سونا و حمام های آب گرم استفاده کنند. سوناهای روم باستان در روم قدیم مردم بر روی ردیف های صندلی ساخته شده مینشستند و از سونا استفاده میکردند. سونا توسط هوایی که به وسیله آتش در زیرزمین گرم میشد، کار میکرد. این هوا از لوله هایی که در زیر زمین و در داخل دیوارها تعبیه شده بود عبور میکرد و باعث گرم شدن محیط میشد. رومیها بتن دیوار سونا را با مخلوطی از لیمو،آب و گرده های آتشفشانی که بر روی سنگ خورده ها ریخته میشد، میساختند. آنها دو دیوار از سنگ و یا آجر میساختند سپس فضای بین آنها را با این بتن پر میکردند.