آسمان خراش ها واژگون می شوند

گروه ساخت وساز : ساخت سازه های زیرزمینی سابقه ای طولانی دارد . در شهر کوپِرپِدی در بیابان های خشک و سوزان استرالیا ، خانه هایی در صخره های این منطقه ساخته شده که ساکنان آن را در برابر گرمای طاقت فرسای محیط محافظت میکند . همچنین شهر پِترا در اردن حدود 300 سال پیش از میلاد در دل کوه ساخته شده است . در صدسال اخیر نیز بیشتر سازه های زیرزمینی به دلیل تهدیدات ناشی از بمب های هسته ای ایجاد شدند . در بسیاری از شهر های بزرگ جهان مراکزی این چنینی وجود دارد . مرکز زیرزمینی به وسعت 85 کیلومترمربع در پکن به دلیل ترس از خطر بمب اتمی شوروی در سال های دهه 1970 ساخته شد . با اینکه شاید دیگر نتوان بمب هسته ای را خطری جدی تلقی کرد ، اما رشد جمعیت شهری، وضع نامساعد روی زمین ، کمبود فضا و نیز هزینه بالای ساخت وساز را باید عوامل اصلی در تشویق به ساخت سازه های عظیم زیرزمینی دانست . ر هایی از ترافیک با شهر زیرزمینی امروزه ساخت فضا های زیرزمینی یکی از علایق بسیاری از طراحان و معماران برجسته دنیا محسوب میشود . برای نمونه دو معمار معروف طرحی برای ساخت شهری زیرزمینی در آمستردام هلند پیشنهاد کرده اند که باید آن را شهری کاملا مستقل محسوب کرد . این سازه که چند تونل چندطبقه به طول 50 کیلومتراست ، نه تنها انبوهی از فروشگاه ها ، مراکز تفریحی و پارکینگ خودرو دارد ، بلکه راندن خودرو نیز در آن امکان پذیر است . در صورت اجرایی شدن این طرح هر راننده میتواند از کمربندی شهر آمستردام وارد این تونل های زیرزمینی شده و به سرعت به مرکز شهر برسد و به این ترتیب از محدودیت های ترافیکی شهری خلاصی یابد . این شهر زیرزمینی با رویکرد سازگار با محیط زیست طراحی خواهد شد و از نظر تولید و دفع دی اکسیدکربن خنثی است ، زیرا دود تولیدشده از سوی خودرو ها فیلتر شده و به این ترتیب وارد جو نمیشود . همچنین گرمای حاصله نیز به ساختمان های بالای سطح زمین فرستاده میشود . زمین خراش و زلزله اما وقتی میتوان ساختمان هایی بلندمرتبه روی زمین ساخت ، چرا باید به فکر ساخت سازه های زیرزمینی بود ؟ طراحان سازه نوآورانه زیرزمینی در مکزیکوسیتی، زلزله خیزی این منطقه را دلیل این پیشنهاد میدانند . از وقتی که زلزله مرگبار سال 1985 در مکزیکوسیتی جان هزاران نفر را گرفت محدودیت هایی برای ساخت ساختمان هایی بلندتر از هشت طبقه در این شهر اعمال شد و به همین دلیل گروهی از طراحان مکزیکی به فکر ساخت سازه ای بلندمرتبه این بار در زیرزمین افتادند . آنها این سازه عظیم را «زمین خراش» ( Earthscraper ) نامیدند . این سازه همانند آسمانخراشی است که در زیرزمین ساخته میشود . زمین خراش همانند یک هرم برعکس است که 65 طبقه دارد . در ساخت طبقه همکف آن که روی سطح زمین قرار میگیرد ، از شیشه استفاده میشود تا به این ترتیب نور طبیعی لازم برای ادارات ، منازل مسکونی و موزه قرار گرفته در این مجموعه تأمین شود . پارک زیرزمینی ایده ساخت سازه های گسترده زیرزمینی چندان هم جدید نیست . سال ها پیش گروهی از طراحان پیشنهاد ساخت مرکزی در زیرزمین در شهر نیویورک را ارائه کردند . آنها پیشنهاد کردند یک ایستگاه قطار زیرزمینی نیویورک را که از سال 1948 تاکنون بدون استفاده مانده ، تغییر کاربری داده و آن را به پارکی تفریحی برای خانواده ها و گردشگران تبدیل کنند . جالب اینجاست منطقه منهتن در نیویورک دارای 13 هکتار فضای زیرزمینی بدون استفاده است و در حقیقت از توانمندی بسیار بالایی برای راه اندازی مراکز زیرزمینی برخوردار است . هیچ بعید نیست در آینده شاهد پیشتازی این شهر در زمینه طراحی سازه های زیرزمینی باشیم . فرار از سرما سازه های زیرزمینی فقط برای ساخت مراکز تفریحی یا ر هایی از محدودیت های ساخت وساز ایجاد نمیشود . برای نمونه در منطقه تجاری میرنی در سیبری روسیه طراحان به فکر ساخت مجموعه ای زیرزمینی برای ساکنان آن و نیز گردشگران افتاده اند . هفت ماه از سال دما در این منطقه حدود 62 - درجه سانتی گراد است و فقط در تابستان چند روزی درجه هوا به کمی بالاتر از صفر میرسد . ازآنجاکه دما در زیرزمین به مراتب متعادل تر از روی زمین است ، این سازه میتواند محیطی بسیار مناسب را برای ساکنان فراهم کرده و زمینه جذب گردشگر را نیز مهیا کند . برای ساخت این مجموعه قرار است از معدن متروکه الماس در این منطقه استفاده شود . قرار است این شهرک زیرزمینی در سه طبقه ساخته شود . در طبقه پایین آن کشاورزی صورت میگیرد و در طبقه میانی پارکی برای تصفیه هوا ساخته خواهد شد . بالاترین طبقه این سازه هم به ساکنان آن اختصاص خواهد یافت . طراحان این پروژه میگویند بهره گیری از این طرح تنها محدود به سیبری نمیشود و میتوان مدلی کوچک تر از آن را برای اسکان بشر روی ماه یا مریخ به کار برد . آسیاییها هم دست به کار میشوند سنگاپور یکی از ثروتمندترین و درعین حال کوچک ترین کشور های جهان است که با کمبود شدید زمین برای ساخت وساز روبه رو است . این کشور هم اکنون تا حدی از سازه های زیرزمینی استفاده میکند . برای نمونه یکی از بزرگ ترین مراکز خرید در پایتخت سنگاپور در زیر زمین قرارگرفته است . همچنین این کشور طرحی برای ساخت مخازن ذخیره سوخت و حتی مخزنی برای دفن زباله تا 40 سال آینده در زیر زمین را در دست اقدام دارد . در این میان طرح جدیدی برای اسکان شهروندان در زیرزمین ارائه شده است . شهـــــــــر زیرزمینی دانش ( Underground Science City ) سازه ای گسترده است که مساحتی بیش از 192 هزار مترمربع را در بر گرفته و صد ها مرکز پژوهشی و علمی را در خود جای میدهد . کشور آسیایی دیگری که سازه های زیرزمینی را مدنظر قرار داده ، ژاپن است . بر اساس طرحی که گروهی از طراحان ارائه داده اند ، میتوان مراکزی نظیر تصفیه خانه های فاضلاب ، نیروگاه های برق و کارخانه ها را به زیر زمین توکیو برد . این مجموعه که شهر آلیس ( Alice City ) نام دارد ، همچنین در بردارنده ادارات ، مراکز خرید و قطار های زیرزمینی خواهد بود . همچنین با استفاده از حمل ونقل عمودی برای رسیدن به این مراکز زیرزمینی، جلوی اتلاف وقت در ترافیک سرسام آور توکیو گرفته میشود . شهر آلیس که به نوعی یادآور داستان «آلیس در سرزمین عجایب» است ، میتواند صد هزار نفر را در خود جای دهد . هزینه ساخت این مرکز حدود دو میلیارد پوند پیش بینی شده است.