تأملی بر مفهوم معماری ایرانی - اسلامی

محمدمهدی تندگویان *امروزه اگر از شهروندان پیرامون مسائل زیباییشناختی شهرشان سؤال شود، واژگانی نظیر الگوهای ایرانی- اسلامی و اصول وابسته به آن به گوشمان خواهد خورد. تأکید بر حرکت در خطوط ایرانی ـ اسلامی به ویژه در ساماندهی سیما و منظر شهری، واژگانی ازاین دست را گوش آشنای شهروندان تهرانی نموده است. اما چگونه است که هنگام قدم زدن در شهر تهران، نماهای منسوب به عناصر معماری غربی همچون نماهای رومی را، ترجیح شهروندان برای ساخت خانه هایشان میبینیم؟.درواقع عدم آگاهی از مفاهیم ایرانی ـ اسلامی و گم گشتگی نمود این مفاهیم در شهرهای ما، زمینه ناآشنایی شهروندان را با این واژگان آشنا فراهم آورده است. ابهام در چنین موضوعی، نه تنها بین شهروندان، بلکه در میان متخصصین امر که به نحوی وظیفه خطیر راهبری این رویکرد را در زمینه معماری و شهرسازی بر عهده دارند، نیز به چشم میخورد. به راستی مفهوم ایرانی ـ اسلامی چگونه تعریف میشود؟در این میان نقش دانشگاهیان و نخبگان حوزه معماری و شهرسازی با وجود بدیهی بودن این امر، همچنان مغفول مانده است و برخلاف ارتباط و نزدیکی میان علم و صنعت در کشورهای توسعهیافته، واگرایی میان این دو مهم امری کاملاً مشهود است.اما در کلامی مختصر میتوان گفت؛ عدم شفاف سازی مفاهیم، کلاف درهم پیچیده ای را در راهبری پروژه های معماری و شهرسازی ایجاد نموده است. سررشته حل چنین مسائلی، جز از طریق تعریف واضح اصول ایرانی ـ اسلامی و آگاهی از«هدف» در مسیر نیل به سیما و منظر شهری برتر، میسر نمیشود. *عضو شورای اسلامی شهر تهران