پروسه به جای پروژه

میگویند ایرانیهـا طـبیعـت دوست اند و عید نوروز خود نشانی از این منش درونی است. جز آن بسیاری مناسبت ها داریم که یادآور دورانی است که ایرانیان ارزشی برای طبیعت قائل بودند و 13 فروردین نیز از همان دست است. اما آیا آن گونه که میگویند دوستدار طبیعت هستیم؟ در سنت ایرانی بوده و هست که در تعطیلات و فراغت سفره ای تدارک میبیند و به دشت و کوه و اگر در توان داشته باشد به باغچه شخصی میرود تا از سایه سار درختان لذت ببرد و روز خود را با تفریح و تناول چای و میوه بگذراند. اما این درختان هم اکنون از آب چاهی استفاده میکنند، که با توسل به قدرت موتوربرقی، آب نهفته در دل خاک را از 200 متر زیرزمین و از سفره های آب زیرزمینی که با تلاش باد و باران در طول سال ها فراهم آمده بیرون میکشد. البته برق برخی از این موتورها معلوم نیست از کجا تأمین میشود؛ شاید از خانه همسایه و یا انشعابی غیرمجاز چراکه هنوز انشعابی برای باغ خریدارینشده است، سیستم های نوین تأمین برق نیز گران است؛ بگذریم. برخی از ما دوستداران طبیعت که با عیال و فرزندان حسابی دامان طبیعت را به حضورمان مستفیض کرده ایم! پس از ریختن زباله ها در طبیعت با آن پژوی وطنی که چندین برابر بیشتر از خودروهای استاندارد آلودگی تولید میکند به خانه خود در شمال شهر بازمیگردیم. البته اگر ما در اطراف خود نمونه ای از آن نمی یابیم، دلیل بر نبودن آن نیست. اگر نسل امروز آن قدر دوستدار طبیعت هستند چرا جنگل های شمال که تنها ریه های تنفسی کشور است از زباله های ریز و درشت مملو گردیده؟ و اگر ساکنان این مرز و بوم نسبت به طبیعت احساس مسئولیت می کنند چرا هنگامیکه سطح قابل برداشت آب پایین میرود مصرف آن رشد چند برابری پیدا میکند؟ با این تعابیر به نظر می رسد در طبیعت دوست بودن حداقل برخی از نسل حاضری ها بایستی تجدید نظر نمود. این تنها قسمتی از آن چیزی است که در پروسه مدیریت مصرف آب میبایست مد نظر قرار دهند. اما آیا مدیران کشور حساسیت کافی نیست به جایگاه این پروسه را دارند. به نظر میرسد نگاه مدیریت در کشور هم به جای راه حل های پروژه ای میبایست به پروسه مدیریت فنی، اجتماعی و اقتصادی محیط زیست روی آورد؛ مدیریتی که نقش شهروند در آن پررنگ شده و به انسان ها نه همچون پیچ و مهره برای تنظیم بلکه همراهانی در پروسه مدیریت نگریسته شود؛ تجربه ای که دردنیا جواب داده و موسسه معتبر جایکا یعنی مروج مدیریت و تجربه های ژاپن آن را تأیید میکند. در صورت اجرای چنین رویکردی مزیت دیگری نیز نصیب ایرانیان خواهد شد، آن هم اینکه مدیران کمتر به قانونمند نبودن جماعت برای شکست پروژه های ملی استناد میکنند.