دوره کارآموزی، حلقه مفقوده آموزش مهندسی

گروه گزارش : «باید در حوزه مهندسی سختگیری بیشتری انجام شود .» ! این حرف وزیر راه و شهرسازی است که خیلی پیش تر ، یعنی روز پنجشنبه 22 خردادماه سال 93 ، حین بازدید از حوزه برگزاری آزمون ورود به حرفه مهندسان و کاردان های فنی ساختمان ابراز کرد . عباس آخوندی در آن بازدید همچنین گفته بود : «به جهت شرایط اقلیمی و آب و هوایی کشور ازلحاظ زلزله خیزی، وقوع سیل و آسیب پذیر بودن ساختمان ها و همچنین ازنظر انضباط شهری، مهندسان نقش بسیار مهمی دارند و به همین دلیل ما به این آزمون ها اهمیت زیادی میدهیم» . اکبر ترکان ، رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان نیز در آن بازدید با بیان اینکه تنها بهترین و نخبه ترین مهندسان باید صاحب امضا باشند ، بر آموزش های گسترده و آزمون های حرفه ای مهندسان تأکید کرد و گفت : «باید وزارت راه و شهرسازی راهکاری پیدا کند تا فقط بهترین و برترین مهندسان حق امضا داشته باشند . یعنی زمانی که پروانه مهندسان تمدید میشود به آنها آموزش داده و از آنها آزمون بگیرد و یا هر راهکاری که صلاح بداند اعلام کند . سازمان نظام مهندسی هم برای کمک به مهندسان و دانش افزایی، میتواند آموزش های فراگیر در سطح کشور برگزار کند . اگرچه آزمون بهترین روش برای انتخاب است ولی باید در کنار آن آموزش هم وجود داشته باشد» . در این بازدید همچنین دکتر مظاهریان معاون امور مسکن و ساختمان نیز به لزوم آمادگی داوطلبان با توجه به جدی بودن این آزمون ها تأکید داشت . جالب است که از سویی مسئولان و مقامات این همه بر برگزاری آزمون های سخت و اجباری کردن دوره های ضمن خدمت ، افزایش معلومات و ارتقای سطح علمی مهندسان تأکید دارند و از سوی دیگر تنها در همین آزمونی که روز های 22 و 23 خرداد سال 93 برگزار شد ، در مجموع حدود 150 هزار نفر برای کسب صلاحیت های مختلف شرکت نمودند و داوطلبانی که حدنصاب 50 درصد را کسب کردند وارد بازار حرفه ای ساخت وساز شدند ! همه این مسائل و موضوعات ، موجب شد تا با رئیس کمیسیون آموزش ، پژوهش و آزمون شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی ساختمان گفتگو کنیم . خانم دکتر مهروش کاظمی، سمت مشاور رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان در توانمندسازی بانوان مهندس را نیز دارد . پیام ساختمان : به نظر شما چه قدر گلایه مهندسان از اینکه پس از فارغ التحصیلی نمیتوانند به شکل مستقیم وارد باز کار شوند ، پذیرفتنی است ؟ باید قبول کنیم آنچه به دانشجویان رشته های هفت گانه فنی و مهندسی مرتبط با صنعت ساختمان ، اعم از پسر یا دختر ، در دانشکده ها آموزش داده میشود به نحوی نیست که مهندس تازه فارغ التحصیل بلافاصله بتواند مسئولیت قبول کرده و به عرصه حرفه ای ورود کند . برای همین در قانون فاصله زمانی دیده شده که از آن تحت عنوان کارآموزی یاد میشود که برای مقطع کارشناسی حداقل سه سال است . در این سه سال یک مهندس فارغ التحصیل باید مهارت های حرفه ای کسب نموده و به علمی که در دانشگاه آموخته ، اضافه کند تا بتواند به عنوان یک مهندس حرفه ای کار کند و مسئولیت ها را بر عهده بگیرد . همچنین طبق قانون ، آزمون ورود به حرفه وجود دارد که البته بر سر آن اختلاف نظر است و عده ای معتقدند نیاز نیست صلاحیت حرفه ای فردی را که مدرک دانشگاهی دارد دوباره طی یک آزمون بررسی کنیم و بعدازآن به وی پروانه فعالیت بدهیم . پیام ساختمان : نظر خود شما در این خصوص چیست ؟ به نظر من ، به عنوان کسی که هم در دانشگاه است و هم به شکل حرفه ای کار کرده ، ه چنین آزمونی لازم است . چون لمس کرده ام که آنچه در دانشگاه تدریس و به دانشجویان منتقل میشود ، در حرفه ، تمام بحث نیست و فارغ التحصیلی که در دوران دانشجویی علم مورد نیاز را آموخته حتما نیاز به کارآموزی دارد تا مهارت های لازم برای ورود به حرفه را پیدا کند . البته موضوع اشتغال فقط در سطح سازمان نظام مهندسی و مهندسان مطرح نیست بلکه موضوعی کلان و کشوری است و هر وقت در کل کشور بحث اشتغال حل شد در صنعت ساختمان هم حل شده و همه مهندسان جذب بازار کار تخصصی خود میشوند . ما اینجا بحث اشتغال را مطرح نمیکنیم بلکه بحث این است که اگر روزی کاری وجود داشته باشد و مهندسی مراجعه کند جهت پذیرش آن مسئولیت؛ صاحب کار باید اطمینان پیدا کند که آن مهندس میتواند کار را انجام دهد و این اطمینان با مدارک و سوابقی که افراد و اشخاص ارائه میکنند به دست میآید ، یعنی مدرک دانشگاهی، مدرک گذراندن دوره کارآموزی، مدرک قبولی در آزمون ورود به حرفه و پروانه اشتغال به کار مهندسی. پیام ساختمان : مهندسان جوان در کجا باید دوره کارآموزی بگذرانند و آیا طی این سه سال درآمدی خواهند داشت ؟ روش های مختلف برای اشتغال به کارآموزی وجود دارد مثلا در شهرداریها و یا ادارات راه و شهرسازی و محیط های اداری مثل دفاتر نظارت بر طرح های عمرانی در سازمان آب و غیره این امکان وجود دارد که فارغ التحصیلان وارد شوند و تجارب حرفه ای کسب کنند . یا به واسطه آشناییهای خود شان ، اعضای خانواده یا اساتید دانشگاه شان ، جذب محیط های کار میشوند . موضوع پرداخت حقوق هم بسته به سطح جامعه است ولی باید قبول کنیم که ما به عنوان کارآموز چیزی برای ارائه به آن مجموعه نداریم بلکه میرویم تا چیزی یاد بگیریم . البته سال اول صرف یادگیری میشود و بعدازآن ، اگر کارآموز همان چیز هایی را که یاد گرفته در همان مجموعه به کار بگیرد مطمئنا درآمد هم خواهد داشت . زمانی که من و هم دوره ای هایم وارد دوره کارآموزی شدیم مسائل مالی اصلا برایمان مهم نبود . حتی همین الان هم حاضرم با اشتیاق در جلسات برخی استادان ، اگر وقت شان را در اختیار من قرار دهند شرکت کنم تا آموخته ها و تجربه هایشان را یاد بگیرم . البته هرکسی برای زندگی خودش و با توجه به شرایطی که دارد تصمیم میگیرد ولی من توصیه میکنم در این مدت به مسائل مالی کمتر توجه شود . کارآموزان باید از هر فرصتی استفاده کنند تا تجربه کسب کرده و ارتباط شان را با حرفه افزایش دهند چراکه با اهمیت بیشتر دادن به مسائل حرفه ای، بعدا در حین کار دریافتی بسیار بیشتری خواهند داشت تا میزانی که مثلا در این سه سال به شکل ماهیانه حقوق دریافت کنند . پس باید دنبال یادگرفتن باشند تا کسب درآمد و هر چه بیشتر به علم مسلط باشند در بازار عرضه و تقاضای کار موفق تر خواهند بود . پیام ساختمان : با توجه به حضور شما در کمیسیون آموزش ، سازمان نظام مهندسی برای مهندسان فارغ التحصیل چه تدابیری اندیشیده است ؟ ما در شورای مرکزی سازمان به این نتیجه رسیدیم که سازمان های نظام مهندسی در استان ها باید فعالانه به موضوع گذراندن دوره کارآموزی ورود کنند ، یعنی حالا که دفاتر مهندسی ما به علت مسائل مالی و اقتصادی نمیتوانند افراد را به عنوان کارآموز جذب کنند این وظیفه سازمان استان است و باید این خلأ را جبران کند . بنابراین در حال حاضر در کمیسیون آموزش در حال برنامه ریزی برای آموزش های موردنیاز کارآموزی هستیم و اگر این اتفاق بیفتد برای آن سه سال حتما برنامه مدونی خواهیم داشت . این برنامه پس از تصویب در شورای مرکزی به استان ها ابلاغ میشود تا سازمان های استان ها موظف به جذب فارغ التحصیلان و برگزاری دوره هایی برای آنها باشند . البته این برنامه به معنای حضور و فعالیت در خود سازمان نیست بلکه دوره های آموزشی را خواهند گذراند و مدرک آن را اخذ خواهند کرد . شاید روزی برسد که این گواهیهای گذراندن دوره ، برای کسب پروانه اشتغال به کار مهندسان عضو سازمان ، الزامی شود . نظر خود من این است که فارغ التحصیلان حتما دوره آموزشی را برای ورود به حرفه در سازمان استان بگذرانند و گواهی بگیرند . پیام ساختمان : فرق این دوره ها با دوره های ضمن خدمت چیست و محتوای آن شامل چه مطالب و مباحثی خواهد بود ؟ چون مطالب تئوری به اندازه کافی در دانشگاه ها ارائه میشود ، این دوره ها ترکیبی از تئوری و عملی و کارگاهی حرفه ای مربوط به رشته های مختلف خواهد بود و البته این دوره های کارآموزی با دوره های ضمن خدمت و بازآموزی فرق دارد . بخشی از آموزش های ضمن خدمت مربوط به وزارتخانه است که خیلی هم خوب روی آن کار میکند و دوره هایی که احساس میکند برای ارتقای پایه لازم است تدوین و عنوان و سرفصل های آن را اجباری کرده و مهندسان برای اینکه به رده های بالاتر ارتقا پیدا کنند از نظر صلاحیت حرفه ای، این دوره ها را میگذرانند . برگزاری دوره ها برای مهندسان دارای پروانه اشتغال در سازمان های استان ها هم کمابیش اتفاق میافتد مثل برگزاری دوره آموزش جوش ، ژئوتکنیک ، گودبرداری و... که بسته به نیاز جامعه برگزار میشود و در برخی موارد و برخی استان ها با استقبال مهندسان و گاهی به جهت مشغله ای که دارند با عدم استقبال آنها مواجه میشود . ولی در آموزش ضمن خدمت و بازآموزی، حلقه مفقوده ای در پرداختن به آموزش قبل از اخذ پروانه اشتغال وجود دارد . به نظر من سازمان نظام مهندسی باید به این مقوله ورود کند ، کما اینکه خودش هم احساس نیاز کرده است . یعنی با توجه به اینکه شرایط کاری مهندسان جوان و تازه فارغ التحصیل ، برایمان ملموس است باید سازمان های نظام مهندسی برای این امر وحدت رویه داشته باشند و به خاطر همین در حال تدوین سرفصل های این دوره ها هستیم تا تصویب و به استان ها ابلاغ شود . پیام ساختمان : با توجه به اینکه شما مشاور رئیس سازمان در امور بانوان مهندس هم هستید ، بهتر نبود بیشتر به فکر کارآموزی بانوان مهندس میبودید ؟ اتفاقا از این دوره ها بانوان مهندس بهره بیشتری خواهند برد ، چون آقایان مهندس از همان زمان دانشجویی در کارگاه ها حضور پیدا میکنند و ارتباطات کاری را بیشتر و بهتر از بانوان مهندس حتی قبل از فارغ التحصیلی ایجاد میکنند ، بنابراین در یافتن جایی برای گذراندن دوره های کارآموزی کمتر به مشکل بر میخورند . ولی خانم هایی که دانشجوی رشته های مهندسی هستند در دوران تحصیل بیشتر و بهتر درس میخوانند و با نمرات بالاتری هم فارغ التحصیل میشوند ، بنابراین باید فکری برای پس از فارغ التحصیلیشان کرد که به نظر من این دوره ها میتواند کمک خوبی به آنها باشد.