نظام تولید و توزیع ناکارآمد است افزایش قیمت برق چاره کار نیست

گروه تأسیسات : برخی میگویند؛ سال 93 صنعت برق بهترین کارنامه خود را به یادگار گذاشت . سالی که تغییرات فرهنگ مصرف ، نقش این صنعت در هدفمندی یارانه ها را پررنگ تر کرد . همچنین مشکلات انباشته شده سال های قبل در زمینه بهره وری، هدررفت و دزدی برق در مسیر های تولید ، انتقال و توزیع چالش هایی را فراروی مدیران برق قرار داده بود . راه حل این مشکلات در مدیریت مصرف انرژی جستجو میشد که آن هم با بودجه در نظر گرفته شده و هزینه بالای تولید و انتقال و توزیع و از همه بدتر بار مالی پرداخت یارانه ها در حالت تعلیق قرار دارد . سال مردودی و یا سال بهبودی هوشنگ فلاحتیان؛ معاون وزیر نیرو در امور برق و انرژی سال 93 را سال موفقیت این صنعت قلمداد کرده که با دستاورد هایی همراه بوده است : «گرچه تراز منابع و مصارف در بخش های مختلف جاری و سرمایه ای تراز مناسبی نیست اما ساماندهی اقتصاد برق یکی از اولویت های کاری وزارت نیرو در سال 1393 بود و خوشبختانه موفقیت هایی هم در این حوزه حاصل شد .» البته عملیات بهینه سازی زیادی صورت گرفت که از آن جمله میتوان به تبدیل نیروگاه های گازی به نیروگاه های سیکل ترکیبی اشاره کرد و رشد 75/22 درصدی که سهم این نیروگاه ها را از سبد انرژی کشور به 3/25 رساند و فعالیت هایی که موجب شد علی رغم هشدار ها و پیش بینیها ایران سال 93 را بدون خاموشی پشت سر بگذارد . همه اینها در شرایطی بود که به سبد نیروگاهی کشور ظرفیت جدیدی افزوده نشد . این در شرایطی است که اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهور سال 93 را بدترین وضعیت صنعت برق در تاریخ میداند و معتقد است؛گرفتاریهای مختلف پیمانکاران و بدهی 30 هزار میلیارد تومانی وزارت نیرو به آنها ازجمله مشکلات متعدد این صنعت است . به گفته این مقام مسئول انرژی هیچ گاه با چنین وضع بدی روبه رو نبوده و با این اوضاع ، نیروگاه های خصوصی از مشکلات مالی این صنعت متضرر خواهند شد . وی با اعلام اینکه نرخ هر کیلووات ساعت برق 80 تومان است اما 50 تومان فروخته میشود که 12 تومان آن نیز تحت عنوان یارانه نقدی بین مردم توزیع میشود ، افزود : در این شرایط برخی کارشناسان از ما میخواهند قیمت ها را افزایش دهیم که امکان پذیر نیست . نوشداروی افزایش قیمت ها آمار ها نشان میدهد؛ تعداد افراد با درآمد های بالا ، دارندگان اتومبیل های گران قیمت و کسانی که معاملات هنگفت انجام میدهند به رقم یک میلیون خانوار نمیرسند و دیگر شهروندان از افزایش قیمت حامل های انرژی متضرر خواهند شد . رئیس انجمن مدیریت مصرف انرژی ایران معتقد است : برای بهینه کردن مصرف برق میبایست به چهار عامل توجه کرد؛ نخست فرهنگ سازی، دوم هوشمندسازی و هدفمندی تعرفه ها ، سوم توسعه تکنولوژی فرایند ها و تجهیزات برقی و چهارم تدوین قوانین و مقررات لازم . سعید مهذب ترابی در زمینه قیمت برق و تعرفه ها میگوید : تا پیش از اجرای طرح هدفمندسازی یارانه ها ، به علت غیر واقعی بودن قیمت ها ، هزینه های برق مصرفی نمیتوانست هیچ رویکرد منطقی به مصرف برق در جامعه ایجاد کند و مشترکان در هرگونه انتخاب هزینه ، اولویتی به هزینه های برق مصرفی نمیدادند . مشترکان در بعد تکنولوژیک نیز نسبت به مصرف برق بیاعتنا بوده و از فرآیند ها و تجهیزات پرمصرف پربازده و رتبه انرژی مناسب استفاده نمیکردند . گرچه در سال های اخیر در بعد قوانین و مقررات پیشرفت هایی حاصل شده و بستر های قانونی مناسب و کافی برای اصلاح الگوی مصرف در کشور ایجادشده است ، اما بعد از هدفمندی یارانه ها در مقطع کوتاهی نرخ برق تا حدودی متناسب با تورم گردید و حساسیت لازم در این زمینه با توجه به بستر های قانونی ایجاد شد و مشترکان برق به دنبال روش های عملی و کاربردی برای کاهش هزینه های برق خود رفتند . گرانی برق چقدر واقع بینانه است در این میان هستند کارشناسانی که افزایش هزینه ها را تنها مشکل صنعت برق نمیدانند . حسین راغفر ، اقتصاددان برجسته کشور با بیان اینکه افزایش قیمت برق ربطی به هدفمندی یارانه ها ندارد ، میگوید : «افزایش بیش از 10 درصدی قیمت حامل ها میتواند نوعی شوک قیمتی را به همراه داشته باشد .» این افزایش در حالی رخ میدهد که تا پیش از بررسی بودجه سال 94 در مجلس شورای اسلامی مجلسیان از عدم تغییر در قیمت آب و برق خبر داده بودند و اکثریت مردم و رسانه ها از افزایش های اعمال شده بیخبر بودند . حتی چنین اعلام شده است که افزایش قیمت ها به صورت نامحسوس از مدتی پیش آغازشده است . این در حالی است که قیمت تمام شده برای تولید برق در ایران بسیار بالاست . به بیان راغفر علت آن نیز ناکارآمدی نظام تولید و توزیع است و مقصر اصلی آن نیز دولت و شرکت های تولیدکننده برق هستند . این هزینه بالای تولید موجب میشود که کسری تراز شرکت های برق تنظیم نشود و ناگزیر میشوند با افزایش قیمت ها آن را جبران کنند . سرمایه گذاریهای ناشیانه نیز یکی از دلایل اصلی عدم پرداخت معوقات شرکت های پیمانکاری و یکی از عوامل بحران شرکت های تولید برق است . نکته مهم دیگر به بیان این اقتصاددان عدم بهینه سازی صنایع است . دولت و شرکت های تولیدکننده خود در این زمینه باید پیشقدم شوند و موضوع بهینه کردن تولید و توزیع را در صنعت ارتقا دهند . مسئله ای جدی که دولت باید به آن بپردازد و این را هم در نظر داشته باشد که با افزایش قیمت برق راه سوءاستفاده از آن و دزدی و دستکاری کنتور ها را خواهد گشود که بار آن متوجه دیگر آحاد جامعه خواهد شد . حسین راغفر معتقد است : افزایش قیمت برق ، ممکن است مشکلات این شرکت ها در کوتاه مدت را کاهش دهد اما در بلندمدت دامنه مشکلات آنها وسیع تر خواهد شد . گرانی برق راه خودکفایی و سودآوری این صنعت نیست و برای سودآوری این صنعت باید انگیزه لازم برای سرمایه گذاری بخش خصوصی در این صنعت فراهم شود. mso-padding-