تحمیل هزینه مضاعف برای مصرف انرژی عادلانه نیست

گروه گزارش : مصرف انرژی در چند دهه اخیر در ایران و جهان به طور سرسام آوری افزایش یافته که این امر ازیک طرف نشانه رشد اقتصادی بوده و بیشتر به گردش افتادن چرخ های صنعت و در پی آن جابه جا شدن کالا های صنایع به نقاط مختلف و از طرف دیگر شاید به دلیل قیمت ارزان انرژی صورت میگیرد و شاید به همین دلیل صاحبان صنایع و مصرف کنندگان خصوصی در کشور ما در پی صرفه جویی و استفاده منطقی از آن نبوده اند . با به وجود آمدن بحران انرژی در جهان ، استفاده منطقی از آن در رئوس اصلی کار کشور های فاقد انرژی فسیلی قرار گرفت و بر آن شدند که در یکی از مراکز اصلی مصرف انرژی، یعنی ساختمان های مسکونی، مسئله بهینه کردن مصرف انرژی را جدی بگیرند . ازاین رو در کشور هایی مانند آلمان ، سوئد ، ایتالیا ، انگلیس و… قوانین خاصی در امر ساختمان سازی و به کار بردن عایق های حرارتی، بهبود روش گرمایش و سرمایش و ساختار کلی ساختمان در جهت بهینه کردن مصرف انرژی در آن تدوین نموده اند که لازم الاجرا میباشد . اما با توجه به اینکه کشور ما از صادرکنندگان انرژی به کشور های مختلف است هنوز ارزش اقدامات واقعی جهت صرفه جویی و یا استفاده منطقی از آن صورت نگرفته است؛ به ویژه در مورد ساختمان های فعلی که در حال استفاده میباشند و ازنظر مصرف در وضعیت خوبی قرار ندارند ، باید اصولی تدوین شود تا ازنظر مصرف انرژی منطقی گردند . جهت شناختن و شکافتن هر چه بیشتر و بهتر بحث صرفه جویی در مصرف انرژی در بخش ساختمان ، با دکتر رامین قاسمی اصل ، کارشناس فعال در بخش نظام مهندسی و ساختمان ، و کارشناس رسمی دادگستری ( تأسیسات مکانیکی) گفتگو کردیم . بخشی از حوزه تحقیقاتی وی در زمینه اصلاح تلفات انرژی در ساختمان میباشد . پیام ساختمان : آیا آماری از هدرروی انرژی در ساختمان ها در دست دارید ؟ بررسی وضعیت مصرف انرژی در ساختمان ها طی سال 1385نشان میدهد که در بخش های تجاری و خانگی معادل 12میلیارد دلار اتلاف انرژی صورت گرفته است . در ایران به ازای هر مترمربع ، سالانه معادل 310 کیلووات انرژی مصرف میشود حال آنکه متوسط مصرف انرژی برای هر مترمربع در جهان حدود 120 کیلووات است؛ به عبارت دیگر ، متوسط مصرف انرژی به ازای هرمترمربع در ایران 6/2 برابر متوسط مصرف در کشور های دیگر است . این رقم در بعضی از شهر های کشورمان ، به حدود 4 برابر میرسد . نتایج مطالعات سازمان بهینه سازی سوخت کشور نشان میدهد که 41 درصد انرژی مصرفی در ساختمان های کشور به هدر میرود که 50 درصد اتلاف به علت عدم رعایت موارد بهینه سازی در ساختمان ها و 50 درصد به دلیل غیراستاندارد و قدیمی بودن فناوری تجهیزات خانگی و سیستم های گرمایش مرکزی است . پیام ساختمان : در جهان پیشرفته امروز چه راهکار هایی برای کاهش این تلفات در هر دو حوزه ساخت و بهره برداری وجود دارد ؟ برای حصول به یک ساختمان با مصرف انرژی کم بایستی به عوامل متعددی اشاره نمود . اول اینکه ضوابط و قوانین لازم برای احداث بنای متناسب با اقلیم کشوری به منظور نیل به صرفه جویی انرژی در دسترس باشد . دوم اینکه نیروی کارآمد و متخصص در زمینه طراحی، نظارت و اجرای ساختمان که بر ضوابط فنی تدوین شده اشراف کامل داشته باشد؛ تربیت گردد . سوم اینکه مواد و مصالح ساختمانی مورد نیاز از اصول و استاندارد تعریف شده اجباری منطبق با ضوابط مصوب ساخت و ساز در دسترس سازندگان باشد . چهارم اینکه سازنده واجد صلاحیت امور ساخت و ساز را برعهده بگیرد . پنجم اینکه یک سیستم کنترلی بر اجرای این فرایند نظارت نماید و در خاتمه با ممیزی انرژی تراز انرژی ساختمان را از لحاظ مصرف انرژی تهیه و به عنوان یک سند جهت بهره برداری ساختمان ارایه نماید . ضمن اینکه بهره برداران از نحوه بهره برداری درست از ساختمان باید با کمک رسانه های ملی آموزش لازم را ببینند . در بخش لوازم و تجهیزات مصرفی دوران بهره برداری استاندارد سازیهای لازم با الصاق برچسب درجه بندی انرژی مصرفی روی لوازم مصرفی اطلاع رسانی لازم برای نیل به این هدف صورت پذیرد . هر یک از این عوامل دارای سرفصل هایی هستند که در این فرصت امکان بیان جزییات آن فراهم نیست . پیام ساختمان : موانع به کارگیری این راهکار ها در کشور ما چیست ؟ با توجه به موارد عنوان شده برای مورد اول در کشور ما ضوابط و قوانین لازم برای ساخت وساز در حوزه ساخت وساز شهری در چارچوب مقررات ملی ساختمان موجود بوده اما به نحو مطلوب موردتوجه قرار نمیگیرد . از طرفی این مقررات در قالب 22 مبحث قانونی بوده که بعضا با هم هماهنگ نبوده و با اقلیم و زیست بوم ایران قرابت چندانی ندارد . مهندسان در حوزه ساخت وساز شهری دارای پروانه اشتغال به کار بوده و در قالب سازمان های نظام مهندسی در زمینه طراحی و نظارت و اجرای ساختمان فعالیت مینمایند که بایستی در این حوزه برای نیل به اهداف صرفه جویی در مصرف انرژی مورد بازآموزی مناسب قرار گیرند . مجری مناسب برای ساخت وساز شهری که بتواند آرمان یک ساختمان با انرژی کم را احداث نماید در دسترس نیست . مواد و مصالح مناسب در این حوزه مشمول استاندارد اجباری نبوده و دسترسی به مواد و مصالح مناسب با هزینه بالا همراه است . لذا تا برطرف شدن موانع اجرایی نمیتوان انتظار داشت تلفات انرژی در ساختمان به حد متعارف جهانی نزدیک گردد . البته در زمینه طبقه بندی لوازم و تجهیزات مصرفی و تعیین تراز انرژی آن برای خریداران اقدامات مثبتی صورت پذیرفته که در دسترس بهره برداران قرار دارد . پیام ساختمان : با توجه به فعالیت شما در حوزه تأسیسات مکانیکی به ویژه در استان های مختلف کشورمان ، مهم ترین مسائل و مشکلات این حوزه را چه میدانید و چه پیشنهاد هایی برای برون رفت از این مشکلات دارید ؟ تا زمانی که زنجیره گفته شده تکمیل نشود اقدامات مقطعی و حتی افزایش بهای انرژی تأثیر شگرفی روی کاهش میزان مصرف انرژی نخواهد داشت ، زیرا ما یک ساختمان مریض از لحاظ انرژی را به شهروند تحویل داده ایم و انتظار داریم وی با محدود نمودن خود در مصرف انرژی صرفه جویی نماید . در حالت عادی در شرایط فعلی حدود پنجاه درصد تلفات انرژی در ساختمان ها از پوسته خارجی ( دیوار و سقف ) است . اگر در ساختمان مهیا شده عایق بندی جداره خارجی رعایت نشده باشد چگونه انتظار مقابله با این عامل از سوی بهره برداران را داریم . حدود سی درصد انرژی اتلافی ساختمان از در ها و پنجره ها است . این مشکل با تعویض پنجره ها به فرم شیشه های دوجداره و سه جداره با قاب یو پی وی سی با نوار درزبندی میتواند اثرات مثبتی را ایجاد نماید . در این حالت هزینه این تعویض بر عهده چه نهادی است ؟ آیا شهروند برای کاهش مصرف انرژی خود باید این کار را انجام دهد یا نهاد های مسئول با دادن یارانه و معرفی به مراکز معتبر این کار را بر عهده بگیرند ؟ موارد فوق یک سری اصول است که در ساخت وساز اگر رعایت نشود اثرات مخربی بر مصرف انرژی دارد که یک سری تدابیر جانبی هم در این موضوع قابل بررسی است . این تدابیر با هزینه کم میتواند کمک مؤثری در این حوزه باشد . به عنوان مثال : به کمک تنظیم محسوس سیستم های کنترلی میتوان با هدایت عملکرد تجهیزات تغییرات عمده و مفیدی در روند عملکرد دستگاه ایجاد کرد که این طرح تقریبا بدون هزینه است . البته با هزینه بسیار کم در بخش هایی که متناوبا مورداستفاده قرار میگیرند ازجمله با مواردی مثل کنترلر سیستم روشنایی، سوئیچ زمانی در سیستم آبگرمکن ، کنترلر سیفون توالت ، vending machine ها و یا کنترلر های حرارت مرکزی میتوان به صرفه جویی مناسب رسید . پیام ساختمان : و حرف آخر ؟ از نشریه پیام ساختمان که به موضوعاتی چون صرفه جویی در مصرف انرژی میپردازد تشکر میکنم . ضمن اینکه معتقدم برای عدالت اجتماعی و رعایت حقوق شهروندی ضروری است ساختمان های موجود در وضعیت فعلی که تحویل بهره برداران است ممیزی انرژی شده و برچسب انرژی ساختمان تهیه شود . حال در این شرایط اگر بنا به این اطلاعات شهروند مصرف بیشتری داشته باشد مستحق جریمه و پرداخت بهای انرژی مصرفی است . در غیر این صورت تحمیل هزینه مضاعف برای مصرف انرژی امری ناعادلانه خواهد بود. mso-padding-