یکی از نیازهای هر ساختمانی تأمین سرمایش آن در فصل گرماست، این مهم در ساختمان های بزرگ با استفاده از چیلر انجام می پذیرد.
انواع چیلر
چیلرها معمولاً در دو نوع جذبی و تراکمی ساخته میشوند.چیلر دستگاهی است که حرارت را از مایع (معمولاً آب) بر اساس سیکل تبرید تراکم بخار و یا جذبی میزداید. این مایع می تواند برای خنک کاری هوا و یا دستگاه ها استفاده شود که معمولاً به صورت سیکل و درون یک مبدل حرارتی جریان دارد.
کدام نوع چیلر بهتر است؟
فیروزی، کارشناس شرکت خدمات فنی فدک به پیام ساختمان گفت: «به دلیل مصرف برق زیاد توسط چیلرهای تراکمی (کمپرسوری) امروزه چیلرهای جذبی از استقبال خوبی در میان مهندسین مشاور و صاحبان ساختمان های مسکونی و اداری برخوردار شده اند، این نوع چیلرها به جای انرژی برق از انرژی حرارتی برای تولید سرما استفاده می کنند و دارای قطعات متحرک کمتری نسبت به انواع کمپرسوری هستند.
همچنین با توجه به ماهیت چرخشی کار پمپ های مورداستفاده در آنها میزان خرابی و هزینه های مربوط به تعمیرات آنها کمتر از انواع تراکمی می باشد، همچنین صدای آنها بسیار کمتر از چیلرهای تراکمی بوده و تقریباً بدون لرزش هستند که با در نظر گرفتن هزینه های جنبی از جمله هزینه مربوط به خرید امتیاز برق و دیماند مربوطه و همچنین هزینه های جاری چیلر تراکمی، چیلرهای جذبی ازنظر اقتصادی ارجحیت دارند.
موارد مهم در طراحی و انتخاب چیلر
بابلی، کارشناس شرکت کار و اندیشه مهرآیین به خبرنگار ما گفت: هنگام طراحی و انتخاب چیلر دو مسئله اساسی ممکن است وجود داشته باشد. این دو مسئله عبارتند از:
1- عدم تناسب ظرفیت چیلر در برابر بار سرمایی:
مشکل اول در این زمینه، پایین تر بودن ظرفیت چیلر نسبت به بار سرمایی ساختمان است. البته به دلیل طراحی خوب اکثر مهندسان و رویکرد محافظه کارانه آنان به مقوله طراحی، این مسئله به ندرت اتفاق میافتد. بااین حال، گاهی به دلیل اشتباهات محاسباتی یا تغییر شرایط سیستم و نیازمندیهای سرمایشی ساختمان، ممکن است ظرفیت چیلر پاسخگوی بار سرمایی ساختمان نباشد. برای جبران کمبود ظرفیت چیلر هیچ راه حل ساده و کم هزینه ای وجود ندارد مگر اینکه در صورت کم بودن اختلاف بین ظرفیت چیلر و بار سرمایی با افزایش ظرفیت کندانسور هوایی یا اضافه کردن برج خنک کن دمای کندانسور تا حد امکان پایین نگه داشته شود.
این راهکار در مقایسه با افزودن چیلر به سیستم ارزان تر و اقتصادی تر است. بالا رفتن فشار هد چیلر نیز باعث کاهش ظرفیت میگردد. افزایش هد چیلر به طورمعمول با افزایش دمای کندانسور ارتباط نزدیک دارد. با بهبود شرایط کندانسور از بروز این مسئله می توان جلوگیری نمود. مسئله بالا در نظر گرفتن ظرفیت چیلر از مشکلات دیگر در این زمینه است که این مسئله علاوه بر کاهش کارآیی و بازدهی چیلر، امکان خاموش شدن و ریپ زدن چیلر در هنگام کار بر اثر پایین آمدن دمای مبرد یا کاهش دمای آب چیلر را در پی خواهد داشت. برای کاهش ظرفیت چیلر روش هایی مانند کنار گذر گاز داغ میتواند تا حدودی مؤثر باشد. بااین حال، استفاده از روش هایی ازاین دست با وجود کاهش ظرفیت چیلر میزان مصرف انرژی سیستم را کاهش نخواهد داد.
2- بالا بودن دمای آب خروجی از چیلر:
طراحی سیستم تهویه مطبوع باید به گونه ای باشد که دما و رطوبت فضای موردنظر را به صورت همزمان در منطقه آسایش تنظیم و تثبیت نماید. همچنین دمای آب چیلر می بایست به اندازه کافی پایین باشد تا هوای خروجی از کویل را در حد مطلوب خنک نماید. در صورت بالا بودن دمای آب چیلر، بار سرمایی نهان فضای مورد تهویه به طور مؤثر تحت پوشش قرار نگرفته و در نتیجه رطوبت فضای موردنظر افزایش خواهد یافت.
از طرفی، پایین آوردن دمای تنظیم آب چیلر خروجی و تثبیت آن در محدوده نقطه تعیین شده معمولاً 44 درجه فارنهایت، می تواند به طور مستقیم در کاهش ظرفیت و نیز افزایش توان مصرفی چیلر مؤثر باشد. بنابراین باید بین دمای آب چیلر و ظرفیت چیلر یک حالت موازنه وجود داشته و در نتیجه دمای آب چیلر را باید به صورتی تنظیم نمود که ظرفیت چیلر پاسخگوی بار سرمایی محسوس و نهان ساختمان باشد. از سوی دیگر برای رسیدن به دمای مطلوب آب چیلر و ظرفیت بهینه در چیلر، دمای آب کندانسور را با در نظر گرفتن سایر شرایط و محدودیتهای سیستم، میبایست تا حد امکان پایین نگه داشت.
بابلی درباره آسیب های محیطی که چیلرها را تهدید می کند، اظهار داشت: نوسانات برقی، خارج نکردن آب چیلر در پایان فصل گرما و عدم حفاظت فیزیکی می تواند به چیلر آسیب بزند. استفاده از محافظ برقی، تخلیه به موقع آب آن و نصب دستگاه در ارتفاعی بالاتر از سطح زمین و مراقبت برای جلوگیری از ورود حیوانات به بدنه آن ، می تواند در افزایش عمر دستگاه مؤثر باشد.
راهکارهای افزایش عمر چیلر
کریمی، مدیر فروش شرکت تهویه دماوند نظر خود را درباره عملکرد چیلرها این گونه بیان کرد: «اگر مبرد چیلر جذبی آمونیاکی باشد، می تواند مشکل ساز شود که لیتیوم بروماید جایگزین خوبی برای آن است. پرت آب سیستم و تولید صدا هم از معایب این سیستم سرمایشی است که البته استفاده از سیستم های مداربسته در کاهش پرت آب مؤثر است. استفاده از فن هایی که برند آنها معتبر است و استفاده از اینورتر برای عدم فعالیت در ساعات پرتی از دیگر اقداماتی است که در افزایش طول عمر چیلر مفید است.»
اگر کمپرسور چیلر سوخت چه کنیم
مقیمی، کارشناس شرکت مهراصل به پیام ساختمان گفت: «در کمپرسورهـای نوع بسته و نیمه بستــه رفت و برگشتی الکتـروموتور توسط گاز مبرد خنک می شود. همچنین استاتور در مسیر گاز قرارگرفته و هنگامیکه گاز آلوده و اسیدی شود، بلافاصلـه عـایق روی سیم پیچ را خـورده و باعث اتصال کوتاه و در نهایت سوختن الکتروموتور خواهد شد. در این شرایط دو نوع سوختگی اتفاق خواهد افتاد:
1- سوختگی خفیف و نقطه ای که فقط در یک نقطــه روی سیم پیچ الکتروموتور کمپـرسور اتصال کوتاه به وقوع پیوسته و کمپرسور از کار میافتد. در این گونه مواقع اگر اپراتور دستگاه سریعاً متــوجه سوختگی شده و اقدام به توقف سیستم نماییم امکان آلودگی کل مدار خیلی کم بوده و پس از تعویض سیم پیچ کمپرسور میتوان با تعویض فیلتر درایر و روغن کمپرسور دستگاه را مجدداً راه اندازی کرده و مورد بهره بـــرداری قرار داد. در این شرایط 24 ساعت پس از راه اندازی دستگاه باید روغن کمپرسور بازدید و میزان اسیدیته آن کنترل شود.
2- سوختــگی شدید که بر اساس تجربه می توان گفت سوختگیهای کمپــرسور دستگــاه هــای سیستم های سردکننده از نوع سوختگی شدید است. در این سوختگی بر اثر گرمای زیاد تقریباً بخش اعظم عایق سیم پیچ کمپرسور دچار سوختگی شدید شده که باعث آلودگی مدار تبرید و دستگاه ها خواهد شد. آلـــودگی مدار تبرید شامل اسید، دوده ناشی از سوختن عایق سیم پیچ و مواد خورنده دیگری است که چنانچه در مدار بـــاقی بماننــد خسارت جدی بـه دستگاه و سیستم سردکننده وارد خواهند کرد. در هنگام مواجه شدن با سوختگی شدید کمپرسور قبل از هر اقدامی لازم است در مدار مکش کمپرسور بلافاصله پس از اواپراتور فیلتر مکش تعبیه و نصب شود تا آلودگی موجود در سیستم را جذب نماید و سپس باید مسیر مبرد را در چیلر با گاز فرئون 11 شستشوی کامل داد و روغن کمپرسور را نیز تعویض نمود.