حوادث ساختمانی یا رفتارهای غلط

گروه ساخت وساز: یکی از اهالی صنعت ساختمان می گفت؛ این صنعت حوادث تمام صنایع را در دل خود جا داده است «آنچه خوبان همه دارند، تو یکجا داری». متأسفانه اخباری که در رابطه با حوادث ناشی از کار در جامعه منتشر می شود هم بر این موضوع صحه می گذارد و نشان می دهد که متولیان صنعت ساختمان کمتر به مقوله ایمنی در کارگاه های ساختمانی توجه دارند. برای ریشه یابی این حوادث و سهم عوامل دست اندرکار صنعت ساختمان به سراغ سید محمد صباغ رضوی، بازرس اداره کل بازرسی وزارت رفاه، کار و تأمین اجتماعی رفتیم و گفتگویی با وی ترتیب داده ایم که در زیر آمده است. چرا بیشتر حوادث ناشی از کار در بخش ساختمان اتفاق می افتد؟ حوادث در کارگاه ساختمانی به یک کلاف درهم تنیده تبدیل شده و دلیل آن نیز نبود ساماندهی لازم در حوزه ساخت وساز شهری به خصوص بخش ساختمان است، چرا که عموماً حوادث رخ داده در کارگاه به صورت یک زنجیره به هم پیوسته ناشی از یک سری رفتارهای غلط از سوی مالکان ، کارفرمایان ، پیمانکاران و کارگران و ناظران به همراه بی توجهی و کمبود نظارت های لازم از سوی دستگاه های مرتبط حادث می شود. می توان گفت حوادث با ورود پیمانکار فاقد صلاحیت و با به کارگیری کارگران فاقد آموزش های مهارتی و ایمنی توسط کارفرما شکل می گیرد. البته حلقه دوم این زنجیره نیز به دلیل عدم اجرای آیین نامه حفاظتی کارگاه های ساختمانی از سوی کارفرما یا مالک ساختمان به عنوان سازنده می توان شکل می گیرد . در کنار این عوامل می توان به عدم آگاهی و اطلاع از قوانین و مقررات ایمنی و بهداشتی جاری در کشور از سوی مالکین و کارفرمایان ، نبود و کمبود آموزش های لازم به نیروی کار و کارفرما در حوزه ایمنی و مهارت فنی و حرفه ای، انجام رفتارهای ناایمن از سوی کارگران، کمبود نظارت های لازم که از سوی دستگاه های مرتبط با حوزه ساخت و همچنین نبود ساماندهی مناسب و سیستم یکپارچه حوزه ساخت وساز ( دریافت مجوزها ، طراحی ، ساخت ، ایمنی و تأیید صلاحیت اشخاص برای انجام کار ) اشاره کرد. کارفرمایان ایمن سازی محیط کار و تأمین وسایل حفاظت فردی کارگران تحت پوشش خود را بر عهده داشته و نظارت بر رعایت مقررات حفاظتی کارگاه های ساختمانی در حیطه فعالیت و محیط کار خود از وظایف او به شمار می رود . پس اگر کارفرما در به کارگیری کارگران خود و وسایل و تجهیزاتی که برای کار مورد استفاده و بهره برداری قرار می گیرند، دقت لازم را داشته باشد و از کارگران ماهر و آموزش دیده و دارای گواهینامه مهارتی از سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور استفاده نماید، تا حد زیادی می توان گفت از حوادث جلوگیری نموده و به کاهش حوادث کمک شایانی کرده است. پیمانکاران چه نقشی در حوادث ساختمانی دارند ؟ وقتی پیمانکاری فاقد تخصص و صلاحیت بوده و نیروهای آن آموزش های لازم را قبل از شروع کار دریافت نکرده و از تجهیزات حفاظتی ، وسایل حفاظت فردی متناسب با نوع کار استفاده نکرده باشد ، احتمال افزایش حادثه در کارگاه بالا می رود . برای کاهش و کنترل آن باید نسبت به اجرای آیین نامه و مقررات حفاظتی مصوب شورای عالی حفاظت فنی وزارت تعاون ، کار و رفاه اجتماعی عمل نموده و راهکارهایی را برای کنترل آن عملیاتی نماید و حتی در صورت بروز بحران و حادثه در کارگاه، از قبل دستورالعمل اجرایی در شرایط اضطرار را تدوین نموده و به موقع عمل نماید . نقش مالک ساختمان در این میان چیست ؟ مالکان ساختمان و کسانی که پروانه ساختمانی به نام آنها صادر می گردد، نقش اصلی و کلیدی دارند . چرا که اولاً باید با قوانین و مقررات حفاظتی و ایمنی آشنایی داشته و تکالیف و مسئولیت های خود را در این حوزه بداند . ثانیاً از نیرو های اجرایی و نظارتی خود بخواهند به وظایف و مسئولیت های قانونی خود عمل نمایند . ضمن اینکه نسبت به تأمین هزینه مربوط به ایمنی و کنترل و اجرای آن تمهیدات لازم را پیش بینی نماید . نقش وزارت راه و شهرسازی و وزارت تعاون ، کار و رفاه اجتماعی در این میان چیست ؟ لازم است یک همکاری در میان دستگاه های دولتی نظیر راه و شهرسازی ، تعاون ، کار و رفاه اجتماعی ، وزارت کشور ( اداره کل شهرداری ها و دهیاری ها ) ، سازمان نظام مهندسی و کنترل ساختمان کشور ، تشکلات حرفه ای مهندسی مرتبط در این حوزه برای ایمن سازی و کنترل حوادث ایجاد گردد و از جزیره ای عمل نمودن خودداری نمایند و نسبت به تدوین و طراحی یک سیستم یکپارچه اجرایی اقدام شود، به طوری که امکان ورود افراد فاقد صلاحیت به این حوزه گرفته شده و نیازهای آموزشی افراد دارای صلاحیت تأمین گردد. علاوه بر این باید مجازات های لازم را برای افراد فاقد صلاحیت در این حوزه در نظر گرفته شود که البته نقش مراجع قضایی در این میان پر رنگ خواهد بود تا تمامی مراحل و نظارت های لازم در این حوزه ضمانت اجرایی داشته باشد. متن کامل این گزارش در نشریه شماره 176 پیام ساختمان به چاپ می رسد.