کاهش سود بانکی بدون ریل گذاری

جلیل کریمی: پس از کاهش نرخ تورم چند وقتی است که بحث اثرات کاهش نرخ سود بانکی بر بازار تولید مطرح شده است. با توافق بانک مرکزی و وزارت اقتصاد و بانک ها، نرخ سود بانکی دو درصد کاهش یافت. با کاهش دو درصدی نرخ سود بانکی، این پرسش مطرح شده است که آیا 2 درصد کاهش در این شرایط کافی است و آیا کاهش این مقدار سود میتواند دلیلی برای هدایت نقدینگی به سمت بازار تولید باشد؟ بسیاری از کارشناسان از کاهش دودرصدی نرخ سود بانکی شوک زده شده اند زیرا معتقدند این مقدار کاهش به هیچ عنوان انتظارات تولیدکنندگان را برآورد نخواهد کرد .برای پیگیری این موضوع به سراغ چند تن از نمایندگان و کارشناسان رفتیم : نرخ سود بانکی 15 تا 18 درصد عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با بیان این مطلب که شورای پول و اعتبار باید نرخ سود و تسهیلات بانکی را با نظر نمایندگان مجلس نهایی کند، به پیام ساختمان گفت: نرخ تسهیلات 15 تا 18 درصد برای تولیدکنندگان مناسب است و دولت میتواند از این طریق به رونق تولید دست پیدا کند.اما برخیها بر این باور هستند که نرخ سود 20 درصدی هم میتواند به تولیدکنندگان کمک کند ، ولی این امر اتفاق نخواهد افتاد. عطاءالله حکیمی گفت: البته کاهش نرخ سود تأثیرگذار است اما باعث رشد صنعت نخواهد شد.زمانی این امر رخ میدهد که نرخ سود تسهیلات برای تولیدکنندگان تک رقمی شود.وی افزود: اگر سیاست نظام بانکی کشور به درستی تنظیم میشد و مردم نتوانند از بانک ها سود مناسبی دریافت کنند به سراغ سایر بازارها چون ارز، طلا، مسکن و خودرو میروند.بنابراین دولت همزمان با کاهش نرخ سود سپرده باید سایر بازارهای مالی چون بورس را تقویت کند تا سرمایه های مردم جذب شود. نماینده مردم رودبار در مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: متأسفانه خیلی از بانک ها برخلاف مصوبات و بخشنامه های بانک مرکزی عمل میکنند.به عنوان مثال نرخ سود تسهیلاتی که بانک های خصوصی از مردم دریافت میکنند 40 تا 50 درصد است و این عدد مانع رشد اقتصادی خواهد شد. کاهش نرخ سود موجب خروج سرمایه از بانک ها میشود نماینده مردم آمل در مجلس شورای اسلامی کاهش نرخ سود سپرده و تسهیلات بانکی را موجب خروج سرمایه از بانک ها و از بین رفتن تعادل بازار سرمایه دانست.عزت الله یوسفیان ملا اظهار کرد: من معتقدم که کاهش نرخ سود سپرده و تسهیلات اتفاق مبارک و میمونی نیست و خروج سرمایه را به دنبال خواهد داشت در حالیکه مسیری برای این سرمایه متصور نیست و باعث از بین رفتن تعادل بازار سرمایه میشود. این نماینده مجلس با بیان اینکه کاهش سود قطعا به خروج کلان سپرده از بانک ها منجر میشود ادامه داد: افرادی هستند که سپرده ای در بانک ها دارند و با سود دریافتی آن زندگی میکنند. اینها هر شرایطی که پیش بیاید سپرده خود را در بانک ها نگه می دارند زیرا راه دیگری برای ایجاد درآمد ندارند اما قشری که سپرده گذار است و اعداد و ارقام را حساب میکند و معمولا سپرده واقعی و عددهای میلیاردی به دست این افراد است سپرده خود را از بانک خارج میکند. وی همچنین گفت: در کشورهایی که سود سپرده کاهش مییابد سپرده خارج شده به سمت تولید و اقتصاد سالم هدایت می شود اما ما برای این کار ریل گذاری نکرد ه ایم و درب های سرمایه گذاری اطمینان آور در کشور ما به روی مردم باز نیست و مردم قدرت انتخاب در سرمایه گذاری را ندارند که اگر کسی خواست پولش را از بانک خارج کند به مسیر اشتباهی نرود. کاهش نرخ سود بسیار اندک است نماینده شیراز در مجلس با بیان این مطلب که بعید میدانم کسی با کاهش 2درصدی نرخ سود بانک، سرمایه خود را وارد عرصه تولید کند به پیام ساختمان گفت: در حال حاضر کاهش نرخ سود تنها 2 درصد اعمال شده و نرخ سود سپرده های یک ساله از 22 درصد به 20 درصد رسیده که با توجه به تورم 14/5 درصد عملا نرخ سود واقعی چیزی حدود 5/5 درصد است که نرخ قابل قبولی است. هیچ سرمایه گذاری حاضر نمیشود سرمایه گذاری مطمئن 5/5 درصد سود واقعی را رها کند و به سمت فعالیت های توأم با ریسک بالا برود. جعفر قادری با تاکید بر اینکه کاهش نرخ سود بانکی باید بیش از این میزان باشد تا تولید رونق بگیرد، گفت: کاهش نرخ سود سپرده میتواند منجر به کاهش سود تسهیلات شود و این موضوع هزینه تولید را کاهش میدهد.این عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس با بیان اینکه موانع بخش تولید باید برطرف شود یادآور شد: باید زمینه برای جذب منابع موجود به سمت بخش تولید فراهم شود.بنابراین اگر بانک ها قیدوبندها را برای دادن تسهیلات کم کنند و موانع اداری برای سرمایه گذاریها کم شود میتوان نقدینگی را به بهترین شکل به سمت تولید سوق داد. عضو کمیسیون ویژه حمایت از تولید ملی در پایان گفت : اگر در کنار کاهش نرخ سود بانکی سیاست های مکمل وجود داشته باشد و جلوی بخش هایی که احتمال دلالی، واسطه بازی و احتکار دارند گرفته شود منابع نیز به سمت تولید سوق داده میشود. شک و تردید در اجرای نرخ های جدید سود کامران ندری ،اقتصاددان و استاد دانشگاه درباره تأثیر کاهش نرخ سود سپرده ها و تسهیلات بانکی بر روی فعالیت های اقتصادی گفت: بحث اصلی بر سر این است که آیا این کاهش به درستی عملیاتی خواهد شد یا خیر؟ زیرا نرخ های جدید سود بر اساس توافق بین بانکیها تعیین شده، این در حالی است که شرایط تمام بانک ها یکسان نیست، به ویژه مؤسسات مالی و اعتباری که خارج از حوزه نظارتی بانک مرکزی عمل میکنند. وی افزود: گرچه کاهش دو درصدی نرخ سود بانکی تأثیر چندان زیادی ندارد اما اگر نرخ سود بانکی بیش از این کاهش یابد به طور حتم بر روی بازارهای رقیب تأثیرگذار خواهد بود. این کارشناس مسائل بانکی و پولی با ذکر این مطلب که کاهش دو درصدی نرخ سود بانکی تأثیر قابل ملاحظه ای نمیتواند داشته باشد و چندان قابل اعتنا نیست، گفت: شک دارم که این نرخ ها به طور کامل اجرایی شود. تعیین نرخ سود تبانی است غلامرضا سلامی، کارشناس مسائل بانکی درباره اجرای نرخ سود سپرده و تسهیلات جدید در بانک ها عنوان کرد: نمیتوان کاهش دو درصدی را بسیار مثبت ارزیابی کرد زیرا اگر این کاهش نرخ به صورت خودجوش و خودبه خود صورت میگرفت و بر اساس شرایط و پارامترهای اقتصادی بود، مثبت تلقی میشد و اگر کاهش این نرخ بر اساس نرخ واقعی تورم و عرضه و تقاضا انجام میشد، حتماً تأثیر مهمی بر فعالیت های اقتصادی داشت. وی تعیین نرخ سود به روش فعلی را دستوری دانست و افزود: میتوان گفت این روش تعیین نرخ سود نوعی تبانی است. یک گروه برای نرخ سود تصمیم گرفتند و علیه گروه دیگر یعنی سپرده گذاران که هیچ نقشی در تعیین نرخ نداشتند، تصمیم گیری کرده و نرخ ها را کاهش دادند. این کارشناس مسائل اقتصادی گفت: این در حالی است که بانک ها باید با صرفه جویی و مدیریت هزینه ها نرخ های سود بانکی را کاهش میدادند و برای آن تصمیم گیری میکردند و این روش مفیدتر بود. اینکه نرخ را به صورت دستوری کاهش دهند و از محل سود سپرده ها به کاهش نرخ سود تسهیلات کمک کنند پایدار نخواهد بود. وی اظهار داشت: برخی بانک ها نرخ سود سپرده ها را کاهش داده و سود تسهیلات را کاهش نمیدهند، زیرا با فشارهایی که هم اکنون به بانک ها وارد است، ناچار هستند این گونه عمل کنند. سلامی خاطرنشان کرد: اگر سپرده گذار متضرر شود به ضرر اقتصاد است، زیرا بازارهای بهتر و پرسودتری نسبت به بانک ها برای کسب سود از سوی سپرده گذاران وجود دارد و سپرده گذاران پول های خود را از بانک ها در این حالت خارج میکنند و به دنبال بازارهای دیگر میگردند و این امر میتواند مشکل بزرگی در اقتصاد به وجود آورد.