طلایی که به راحتی دور می ریزیم

گروه تأسیسات : زباله را طلای کثیف مینامند؛ ماده اولیه بسیاری از صنایع ازجمله لاستیک سازی، تولید برق و همچنین صنایع پلاستیک و کشاورزی. اما این ماده ای که در ایران به راحتی دور میریزیم برای بسیاری از کشور ها منبع درآمد کلانی محسوب میشود . این در حالی است که در ایران تنها به دنبال چاله ای میگردند تا از شر زباله ها ر ها شوند و شهرداریهای سراسر کشور عمدتا آن را در رودخانه و دریا و حتی جنگل ر ها میکنند اما کشور همه چیز ساز چین اقدام به واردکردن این بلای جان شهرداریها میکند . در ایران بااینکه سال هاست نهادی به نام سازمان بازیافت کشور تأسیس شده اما همچنان در اجرای طرح جداسازی زباله هایتر از خشک دچار مشکل هستیم و این صنعت پرسود هنوز نتوانسته است سرمایه گذاران داخلی و خارجی را به خود جذب کند . برای واکاوی دلیل این موضوع پای صحبت کارشناسان نشستیم .باید بازار این کار به وجود آیدیک کارشناس سازمان بازیافت در خصوص موانع پیش روی سازمان بازیافت به خبرنگار ما گفت : این درست است که این کار بالقوه میتواند سود زیادی داشته باشد همچنانکه اکنون در بخش هایی این سود بسیاری از سرمایه گذاران را به خود جذب کرده است ( مثل کسانی که اقدام به جمع آوری آهن آلات و فروش آن به کارخانه های ذوب آهن و همچنین فولاد میکنند) اما مستلزم این است که مانند بازار آهن امکان خریدوفروش و بازیافت آن فراهم باشد .احمد توسلی افزود : مردم آهن را کمتر مثل زباله دور میریزند یعنی این فرهنگ نزد آنها وجود دارد که آهن ، زباله دورریختنی نیست . همچنین کسانی هستند که ضایعات آهن را جمع آوری کنند و این وظیفه به دلیل سودی که دارد کاملا توسط بخش خصوصی انجام میشود . در مقام سوم بازاری وجود دارد که آهن آلات عرضه و بازیافت میشوند که اسم آنها کارخانه های فولاد و ذوب آهن است . هرچقدر هم بازار به این کارخانه ها آهن بدهد باز هم کم است و آنها همچنان متقاضی خرید ضایعات آهن هستند .وی ادامه داد : بهترین راهکار برای بهره مندی از زباله ها به صرفه شدن این بازار و نهادینه کردن این فرهنگ در جامعه است . البته بازار که ایجاد شود مردم هم خود شان را وفق خواهند داد و دوباره ماشین های بازیافت فعال میشوند . الآن هم فعالیت هایی برای بازیافت زباله ها هم در مبدا و هم در مراکز جمع آوری زباله وجود دارد و زباله های جمع آوری شده ازآنجا به کارخانه زباله سوزی که در جنوب شهر واقع شده است و همچنین به دیگر مراکز متقاضی این زباله ها فرستاده میشود .اول فرهنگ سازیمعاون امور بازیافت منطقه 2 تهران در زمینه بازیافت معتقد به فرهنگ سازی است . وی در این زمینه به پیام ساختمان گفت : ایده ما این است که آموزش و اطلاع رسانی در مورد بازیافت باید تقویت شود و در این راه ما از آموزش کودکان مقطع دبستان آغاز کرده ایم . در کنار آموزش هایی که برنامه ثابت ماست آموزش های ویژه ای نیز داشتیم ازجمله در خانه های سلامت که هدف اصلی آن آموزش خانم های خانه دار است زیرا نظر ما این بود که آنها به عنوان مدیران خانه جزو کسانی هستند که باید در اولویت قرار گیرند . همچنین آموزش اصناف و آموزش ساکنان مجتمع های مسکونی را داشتیم تا جایی که ایستگاه های اطلاع رسانی را در مناطق مسکونی تأسیس کردیم . یکی دیگر از کار هایی که انجام داده ایم دادن کد اشتراک به تمام مشترکان است که این امر با توجه به شناور بودن جمعیت تهران پیوسته تمدید و تکرار میشود .مرجان صابری ادامه داد : ما 31 محله در مناطق 22 گانه تهران داریم که در همه آنها غرفه های بازیافت ایجادشده و شهروندان زباله های خشک را به این غرفه ها تحویل میدهند و در ازای آن مواد شوینده ، لوازم التحریر و اقلام دیگری که داخل غرفه است ، تحویل میگیرند . کار دیگر این بود که با مجتمع های مسکونی همکاری داشته باشیم و در ازای همیاریهایی که میکنند اگر کمکی بخواهند انجام دهیم ، مثلا اگر آموزش بخواهند یا جشن و جشنواره ای بخواهند برگزار کنند ما با آنها همکاری کنیم .صابری گفت : البته اینگونه نیست که هر کاری که در شهر ها و کشور های توسعه یافته صورت میگیرد در اینجا قابل پیاده سازی باشد بلکه ابتدا باید آن کار ها را در اینجا بومیسازی کرد و با توجه به مشخصه های اجتماعی و زیرساخت های شهری تهران و دیگر شهر ها آنها را اجرا کرد . این کار را در مورد آموزش و اطلاع رسانی کرده ایم اما در مورد جمع آوری ازآنجاکه کار تخصصیتر میشود و خیلی چیز ها در آن دخیل است ، موضوع متفاوت است .راه حل مالیاتیقائم مقام انجمن صنفی مراکز اسقاط و بازیافت خودرو های فرسوده با بیان اینکه با مشکلات زیادی مواجه هستیم در مورد بازیافت و اسقاط خودرو ها گفت : تأثیر خروج خودرو های فرسوده در کاهش حجم آلودگی بسیار چشمگیر است و با خروج خودرو های 1382 به پایین و مشخصا خودرو های آلاینده ای مانند پژو 405 ، پیکان و پراید آلودگی شهر ها تا حد بسیار زیادی کم خواهد شد اما عملا مراکز اسقاط خودرو به دلیل مشکلاتی که بر سر راه اسقاط خودرو ها وجود دارند ، بیکار هستند . این در حالی است که از سال 1385 که طرح خروج خودرو های فرسوده مطرح شد شعار این بود که خروج یک خودروی فرسوده برابر است با کاشتن یک درخت تنومند سبز در شهر .امیر سیفی زاده ، با مطرح کردن مالیات بر خودرو های فرسوده گفت : در همه دنیا برای مقابله با خودرو های فرسوده به جای راهکار های قهریه از شیوه های مختلفی بهره میگیرند . مثلا کسی که میخواهد اتومبیلش را نگه دارد ، میتواند مختار باشد اما باید مالیات ، بیمه و آنچه به یک ماشین تعلق میگیرد را به عنوان دیون دولتی بپردازد . راهکار این است که از آن زمان که خودرو مشمول سن فرسودگی میشود درصدی به عوارض ، مالیات و بیمه آن افزوده شود و کار به جایی برسد که شخص اگر بخواهد خودرو فرسوده را نگهداری کند ناچار باشد معادل قیمت یک خودروی نو عوارض و… پرداخت کند .وی در پاسخ به سؤالی در مورد عدم فرهنگ سازی در مورد مالیات گفت : درست است که مالیات در کشور چندان تعریف شده نیست اما به هرروی ما سالانه برای خودرو عوارض داریم و برای خودرو هایی مانند وانت بار مالیات بر درآمد نیز تعلق میگیرد ، مضاف بر آنها بیمه شخص ثالث الزامی و اجباری است و علاوه بر آن ما عدم خلافی داریم که میشود این مالیات ها را ساماندهی و کنترل کرد .آسیب های ظروف یکبارمصرفیک کارشناس ارشد محیط زیست آسیب های ظروف یکبار مصرف را بیش از دیگر زباله ها میداند و آن را به سه آسیب بهداشتی، زیست محیطی و اقتصادی تقسیم بندی میکند و معتقد است : به غیراز آلودگی که این ظروف پلاستیکی در غذا و نوشیدنی ایجاد میکنند بازیافت آنها نیز بسیار مشکل است ، به گونه ای که هنوز راه حلی پایدار برای بازیافت آن پیدا نشده است .علیرضا حسینی کیا به پیام ساختمان گفت : در برخی کشور ها زباله ها انبار میشوند تا بلکه در آینده راه حلی برای بازیافت آن یافت شود که ما این کار را هم نمیکنیم . به نظر من بهترین راه حل استفاده نکردن از ظروف یکبار مصرف است که نیازمند هزینه و فرهنگ سازی است . غیرازاین مشکلات این ظروف به اقتصاد کشور نیز آسیب میزنند زیرا این ظروف از مواد نفتی و پتروشیمی تهیه میشوند که مطمئنا راه بهتری برای هزینه این مواد باارزش و سرمایه ملی وجود دارد .سود 40 میلیاردی شهرداریها از بازیافت زبالهبه گفته علیرضا دبیر ، عضو شورای شهر تهران ، جمع آوری زباله تنها در پایتخت روزی حدود یک میلیارد هزینه در بردارد که شهرداری و وزارت بهداشت هر یک ، این وظیفه را متوجه دیگری میدانند . گفته میشود در بعضی مناطق تهران روزانه سه بار زباله ها جمع آوری میشوند که باعث میشود هزینه هنگفتی برای این کار اختصاص داده شود؛ درحالی که با مدیریت صحیح میتوان از آن کسب درآمد نیز نمود .حسن بن حمدی کارشناس مدیریت پسماند شهرداری پاریس میگوید : «دو هدف عمده پیش رو داریم؛ اول اینکه چگونه مردم را به تولید کمتر زباله ترغیب کنیم و دوم اینکه به آنها یاد بدهیم زباله نیز همچون سایر اشیا و پدیده ها دارای جای مخصوص و استاندارد است . مطمئن باشید هر فرهنگی دیر یا زود به حساسیت شما در ارتقای خود پاسخ مثبت میدهد ، البته مشروط بر اینکه شما در مواجهه با آن اول طرح مناسب داشته باشید و بعد استمرار» .صحبت پایانیبه نظر میرسد در زمینه برخورد درست با موضوع بازیافت ما از دو نظر کمبود داریم : اول طرح درست و دیگری استمرار . و برای این منظور آموزش اصولی هم لازم است . از سوی دیگر برای آموزش خوب به سه جنبه باید توجه شود : اول اینکه شهروندان زباله کمتری تولید کنند؛ دوم از کالا هایی استفاده کنند که قابل استفاده مجدد است ، مانند باتریهای شارژی؛ و سوم زباله های تولیدشده در منازل از یکدیگر تفکیک شوند . طرح تفکیک زباله ها میتواند میلیارد ها تومان برای شهرداریها عایدات داشته باشد ، از همین رو تکیه بر آموزش شهروندان به جای خدماتی که آنان را به تولید بیشتر زباله تشویق میکند از منظر اقتصادی هم بهینه است.