توانایی شگفت انگیز حیوانات در پیش بینی پدیده های طبیعی

بر اساس برخی ادعاها، بعضی جانوران در آستانه زلزله رفتار خاصی از خود نشان میدهند؛ مثلاً مارها از مخفیگاه خود خارج میشوند یا ماهیها از آب بیرون میپرند. این فرضیه ها ازنظر علمی تا چه حد قابل اثبات هستند؟. اولریش شرایبر، زمین شناس آلمانی از دانشگاه دویسبورگ-اِسِن، در مناطقی تحقیق میکند که در آنجا لایه های زیرین زمین دارای گسل هستند. مورچه هایی که پروفسور شرایبر روی آنها تحقیق میکند، به صورت هدفمند روی چنین گسل هایی لانه میسازند؛ پدیده ای که به گفته پروفسور آلمانی با اعداد و ارقام قابل اثبات است.هنوز مشخص نیست چرا این مورچه ها به لانه سازی روی گسل ها علاقه ویژه ای دارند. به گفته اولریش شرایبر، «شاید در این مناطق گازهایی وجود دارد که مورچه ها به آنها علاقه دارند. مشاهدات ما نشان میدهند که این مورچه ها در مناطقی که دیاکسید کربن ساتع میشود لانه میسازند. شاید در این مناطق واکنش های شیمیایی دیگری در جریان باشند که محصول آنها مورچه ها را جذب میکند».به اعتقاد این زمین شناس آلمانی، گازهایی که مورچه ها را جذب میکنند، میتوانند نشانه ای از وقوع زلزله هم باشند. البته این موضوع هنوز به بررسی بیشتر نیاز دارد.شرایبر در مدت سه سال چندین لانه مورچه را با دوربین زیر نظر گرفته و الگوی حرکتی مورچه ها پیش از زلزله های خفیف را ثبت کرده است. وی میگوید: «پیش از لرزش زمین در برخی موارد رفتار مورچه ها کاملاً تغییر میکند. البته ما در همه موارد فقط تمام لانه را زیر نظر گرفتیم و به همین دلیل نمیتوانیم در مورد رفتار فردی مورچه ها اظهارنظر کنیم؛ اما مشاهده کردیم که فعالیت مورچه ها در سراسر لانه یکباره دگرگون شد». این تغییرات در مواردی بسیار فاحش بودند. البته دستاورد این پژوهش ها در حدی نیستند که بتوان به عنوان آمار به آنها استناد کرد. برای رسیدن به نتایج محکم تر باید تحقیقات بیشتری، به ویژه در مناطقی که زمین بیشتر و شدیدتر میلرزد، انجام شود.جانوران دیگری هم هستند که شاید بتوانند زلزله را پیش بینی کنند. به نقل از دویچه وله، مثلاً ماهیها یا کبوترها میدان های مغناطیسی یا الکتریکی را تشخیص میدهند. این میدان ها ممکن است در آستانه زلزله تغییر کنند. مار یا موش صحرایی هم ممکن است بتوانند پیش لرزه های خفیف را حس کنند.پژوهشگران تاکنون موفق به اثبات توانایی این حیوانات در پیش بینی زمین لرزه نشده اند. زیرا از یک سو هنوز روند دقیق وقوع یک زلزله مشخص نیست و از سوی دیگر همه زلزله ها مثل هم نیستند. بر این اساس بررسی رفتار حیوانات در درازمدت هم کار ساده ای نیست. البته در سال های اخیر فرستنده های کوچکی به بازار آمده است که قیمت مناسبی دارند و به کمک آنها میتوان حیوانات و الگوی حرکتی آنها را زیر نظر گرفت. مارتین ویکِلسکی از پژوهشکده «ماکس پلانک» آلمان ازجمله محققانی است که با این فرستنده ها کار میکند.وی در جریان تحقیقات خود ، هنگام وقوع آتشفشان پدیده های جالبی را تجربه کرده است. ویکلسکی روی بزهای کوهی تحقیق میکند که در اطراف کوه آتشفشان «اتنا» در جزیره سیسیل ایتالیا زندگی میکنند. این پژوهشگر میگوید: «ما فرستنده ها را روی بزهایی نصب کردیم که دو سال روی کوه اتنا و اطراف آن زندگی و رفت وآمد میکردند. ما توانستیم ثابت کنیم که رفتار این حیوانات حدود 5 ساعت پیش از وقوع آتشفشان تغییر میکند».ویکلسکی میافزاید : پیش از وقوع آتشفشان تحرک بزها بیشتر میشود و این حیوانات شروع به دویدن به این سو و آن سو میکنند. ما وقوع هفت آتشفشان بزرگ را تجربه کردیم که در آنها خاکستر از دهانه قله آتشفشانی به بیرون پرتاب شد. بزها این رخدادها را سه تا پنج ساعت پیش از وقوع حس کردند».این رفتار سرنخی است که نشان میدهد حیوانات تواناییهای شگفت آوری در پیش بینی پدیده های طبیعی دارند. البته شمار اندکی از ادعاهای موجود در این زمینه به اثبات رسیدند. شاید دلیل آن این باشد که رفتار حیوانات هنوز به اندازه و دقت کافی بررسی نشده است.