معماری ایرانی در آینه سفرنامه ها (3)

میترا یزدچی*در ادامه بررسی معماری ایران از نگاه سیاحان و سفرنامه نویسان، به بررسی سفرنامه « انگلبرت کمپفر» سیاح آلمانی می پردازیم:« انگلبرت کمپفر» شانزدهم سپتامبر 1651 میلادی در آلمان متولد شد. پدر وی کشیش بود ریاست مدرسه متوسط شهر خود را که در آن زبان های لاتین و یونانی تدریس میشد را به عهده داشت.نخستین سفر «کمپفر» در سنین نوجوانی و به کشور هلند بود . وی پس از گذراندن تحصیلات دانشگاهی در سال 1676 در ورشو با سفیر ایران در لهستان به نام «محمدحسین باقر» آشنا شد و پس ازآن در کشور سوئد اقامت گزید.در این هنگام پادشاه سوئد هیئتی را برقراری روابط تجاری به ایران روانه کرد و « انگلبرت کمپفر» با این هیئت روانه ایران شد.این هیئت در سال 1683 عازم ایران شد و در 1684 به اصفهان رسید. اقامت « انگلبرت کمپفر» در ایران تا سال 1685 ادامه داشت و از راه بندرعباس عازم هندوستان ، جاوه و ژاپن شد.سفرنامه وی یک منابع موثق برای شناخت ایران در دوران شاه سلیمان صفوی است. « انگلبرت کمپفر» در بخشی از سفرنامه خود به توصیف معماری بناهای دوره صفوی پرداخته و آورده است:«... متصل به باغ چهلستون، باغ خلوت قرار دارد. طول این باغ از دویست گام تجاوز نمیکند و عرض آن از این هم کمتر است. به استثنای دیوار جنوبی که ارتفاع حیرت انگیزی دارد، دورتادور باغ تاق‏هایی به عنوان زینت احداث کرده اند. در وسط دیوار غربی، ساختمانی تعبیه شده است. در پایان آن دیوار برج جسیمی قد برافراشته که فقط شخص شاه حق دارد از آن عبور کند. جایی که دیوار به باغ چهل ستون میپیوندد، باز چنین برجی به چشم میخورد که کبوتر خانه است. سراسر باغ از فرط گل و شکوفه میدرخشد....»وی در بخش دیگری از سفرنامه خود آورده است:«... از دو کاخی که باغ آنها را احاطه کرده است، آن یک که با باغ چهل ستون مشترک است از همه مهم تر است. قسمت اعظم این کاخ در عمل داخل باغ خلوت شده و در اینجا ایوانی را تشکیل میدهد که در خور دم و دستگاه دربار است. آن نیز مانند سایر نظایر خود از سه طرف باز است. سقف آن دارای هشت ستون است که از آنها هیچ کدام در وسط قرار ندارد. کف سرپوشیده که با سنگ های چهارگوش مفروش است و چهار پله از کف خود باغ مرتفع تر است.»ادامه دارد...