آسیب شناسی عملکرد گروه های تخصصی

محمدحسین مسعودی* تأمین مشارکت هرچه وسیع تر مهندسان (در هفت رشته عمران، معماری، مکانیک، برق، نقشه برداری، ترافیک و شهرسازی) جهت انتظام امور حرفه ای خود، به استناد ماده 3 قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان، اولین عامل تأسیس سازمان های نظام مهندسی ساختمان شمرده میشود. در این میان، ماده 16 همان قانون، مجوز تشکیل گروه های تخصصی در 7 رشته یادشده را به منظور تأمین سه موضوع؛ گسترش همکاریهای حرفه ای، جلب مشارکت اعضا و کارشناسی دقیق مسائل هریک از رشته ها صادر مینماید. طبق ماده 16 قانون و ماده 79 از آیین نامه اجرایی، اعضای هیئت رئیسه گروه های تخصصی در 7رشته، حلقه اتصال اعضای هر گروه (که مجموعاً اعضای یک سازمان را تشکیل خواهند داد) با اعضای هیئت مدیره میباشند. ماده77 آیین نامه اجرایی نیز هیئت مدیره هر سازمان را قبل از هرگونه تصمیم گیری در امور مختص به هر رشته، موظف به استعلام نظریه از هریک از گروه های تخصصی نموده است. با توجه به تعداد اعضای هریک از گروه های تخصصی در استان تهران (5000 نفر به بالا)، تمامی اعضای هیئت رئیسه این گروه ها 7 نفره تعیین میشوند و از این تعداد 3 نفر از اعضای اصلی و علیالبدل هیئت مدیره انتخاب میشوند که علیالاصول این اقدام در جهت استحکام ارتباط و تعامل اعضای هیئت مدیره با اعضای هیئت رئیسه گروه های تخصصی پیش بینی گردیده است. همچنین ماده 14 قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان به هیئت مدیره سازمان های نظام مهندسی ساختمان اجازه میدهد که جهت انجام وظایف خود به تعداد موردنیاز، کمیسیون های تخصصی تأسیس نمایند.با عنایت به مفاد قانونی اشاره شده، علیالاصول محل اقدامات کارشناسی اعضای هیئت مدیره در مرتبه اول گروه های تخصصی و در صورت نیاز کمیسیون های تخصصی میباشند. اما اینکه مشخص شود تاکنون چه اندازه اعضای هیئت مدیره هر استان به این گروه ها بهاء داده و چگونه از ظرفیتشان استفاده نموده اند را میتوان در عملکرد و خلاصه مذاکرات و مصوبات جلسات هیئت مدیره بررسی و جستجو نمود. واقعیت این است که در اغلب استان ها ارتباط قابل قبولی میان هیئت مدیره و گروه های تخصصی برقرار نیست که دو دلیل مشخص ذیل شواهدی بر این واقعیت است:دلیل اول: علاقه اعضای هیئت مدیره به تشکیل کمیسیون های متعدد که وظایف مورد انتظار از اکثر آنها با وظایف گروه های تخصصی در تداخل است و به نوعی موازی کاری در امور مختلف را دامن زده است. این علاقه تا آنجاست که تعدد این کمیسیون ها در برخی استان ها از 50 کمیسیون نیز فراتر رفته است! نکته قابل توجه دیگر آن است که در بیشتر کمیسیون های تشکیل شده، عضویت در انحصار اعضای هیئت مدیره قرار میگیرد. تعدد این کمیسیون ها تا آنجاست که علاوه بر ناکارآمدی عملکرد گروه های تخصصی، در امور جاری سازمان ها نیز باعث وقفه میشود.دلیل دوم: محدود نمودن بودجه و اختیارات گروه های تخصصی؛که بودجه پایین سالیانه اختصاصیافته به گروه های تخصصی و عدم تنظیم ردیف های هزینه کرد برمبنای شرح خدمات مورد توافق، از ایرادات اساسی و عامل محدود نمودن اختیارات و عدم استفاده از پتانسیل موجود در این گروه ها میباشد.در آخر ردیف های بودجه برنامه محور که باید متناسب با تکثر اعضای هریک از سازمان های نظام مهندسی ساختمان استان تهران در رشته مربوطه (گروه تخصصی) در نظر گرفته شود، به شرح ذیل پیشنهاد میگردد:1. تهیه زیرساخت لازم و ارائه مشاوره های فنی و حرفه ای در جهت دفاع از حقوق مهندسان رشته2. حمایت از مقالات و فعالیت های پژوهشی و کاربردی مهندسان رشته3. بازدید از استان ها، مراکز علمی و پژوهشی، شرکت در همایش ها، کنفرانس ها، کارگاه ها و نمایشگاه ها4. حمایت از مجامع علمی معتبر در کشور مرتبط با رشته 5. برگزاری نشست های تخصصی با اعضاء و صاحب نظران رشته 6. برگزاری دوره ها و کارگاه های آموزشی و بازآموزی ویژه مهندسان رشته7. تدوین شیوه نامه ها و نظام نامه های موردنیاز فعالیت های مرتبط با رشته 8. تدوین برنامه های ارزیابی عملکرد حرفه ای مهندسان رشته با تشویقات و تنبیهات مربوطه9. اقدامات کارشناسی در جهت ایجاد صلاحیت جدید برای مهندسان رشته10. اقدامات کارشناسی در جهت بهره گیری از مصالح و فناوریهای نوین11. اقدامات کارشناسی در جهت تقویت ورود مهندسان رشته به حوزه اجرا در ساخت وساز12. آسیب شناسی طرح ارجاع کار نظارت و ارائه راهکارهای لازم جهت رفع موانع و اشکالات13. تألیف کتب راهنما و حرفه ای موردنیاز مهندسان رشته14. تأمین حق الجلسه اعضاء و مدعوین جلسات کارگروه های فنی گروه تخصصی 15. تأمین حق الجلسه اعضاء و مدعوین جلسات هیئت رئیسه گروه تخصصیامید است در دوره جدید فعالیت سازمان های نظام مهندسی ساختمان، با رفع اشکالات یادشده و اتخاذ تدابیر مناسب از جایگاه قانونی و ظرفیت قابل توجه گروه های تخصصی به نحو شایسته استفاده گردد.*عضو نظام مهندسی ساختمان استان تهران