جذابیت های انتخابات نظام مهندسی

یکی از اتفاقات داغ این روزهای سازمان نظام مهندسی برگزاری انتخابات در مهرماه و به دست آوردن کرسیهای هیئت مدیره توسط داوطلبانی است که میخواهند از اصل حقوق مهندسان حمایت کنند. به دنبال فعال شدن گروه های انتخاباتی و تنوع شعارها، افرادی جدید با نگاهی تازه، قدم به این میدان گذاشته اند. در این روزها مهندسان زیادی که تمایل به شرکت در انتخابات دوره هجدهم را دارند شروع به رایزنی کرده اند تا امکان حضورشان را در انتخابات با رعایت چارچوب های لازم فراهم کنند. در این راستا با حجت الله عزیزی؛ نایب رئیس سازمان نظام مهندسی استان تهران گفت وگو کرده ایم. وی معتقد است؛ نظام مهندسی اقتدار بیشتری پیدا کرده و مشارکت در انتخابات بیشتر از دوره های قبل خواهد بود.انتخابات سازمان و شیوه های حضور در آن طی این سال ها را چگونه ارزیابی میکنید؟این موضوع از چند رویکرد قابل بررسی است: یکی آنکه انتخاب اعضای هیئت مدیره نظام مهندسی برای یک دوره سه ساله است که تجربه نشان داده زمان موردنظر کافی و مفید نیست و میتواند به یک دوره چهارساله تغییر کند. چنانکه بسیاری از اعضای هیئت مدیره در یکسال ابتدایی خود، مرحله شناخت از وظایفشان در سازمان را میگذرانند.دوم آنکه در قانون برای کاندیداتوری هیئت مدیره شرایطی لحاظ شده که مهم ترین آنها نداشتن محکومیت انتظامی ، فساد اخلاقی و مالی، عدم اعتیاد به مواد، عدم پیشینه کیفری، حسن شهرت شغلی و اجتماعی و سایر موارد عمومی است. در رابطه با شرایط احراز صلاحیت هیئت مدیره باید بگویم؛ کسانی که تمایل به کاندیداتوری هیئت مدیره دارند، میبایست از پروانه اشتغال به کار خود استفاده کرده و کار حرفه ای انجام داده باشند، در این راستا بعضاً برخی خطاهای گزیر در امور اجرایی رخ میدهد که همین امر میتواند منجر به حذف فرد موردنظر از گردونه انتخابات شود! نکته سوم میزان شرکت کنندگان و کاندیداهای انتخابات در زمان رأیگیری و آمار منتخبین است، به این معنی که باید دید مشارکت اعضای سازمان نظام مهندسی چنددرصدی است. در سال 1391 که انتخابات نظام مهندسی انجام شده دقیقاً 9 هزار و 472 نفر از اعضاء شرکت داشتند درصورتیکه حدود 70 هزار عضو داشتیم. امروز که تعداد اعضاء بیش از 120 هزار نفر است باید ببینیم چقدر برای آینده صنفی خود حساسیت نشان داده و در انتخابات شرکت میکنند و رقم بالاترین و پایین ترین میزان رأی چقدر بوده است. بالاترین رأی ما در دوره قبل 2 هزار و 200 نفر بوده است، پس نکته این است که منتخبین نماینده چه تعداد مهندس هستند؟ آیا شرایط احراز صلاحیت کاندیداها تغییر کرده، پیش بینی شما از مشارکت مهندسان چیست؟شرایط احراز صلاحیت تغییری نکرده چون قانون نظام مهندسی تغییری نداشته است. تنها فضای انتخاباتی این دوره کمی جدیتر شده و در کاندیداها اجبار برای گواهی عدم سوءپیشینه وجود دارد. امروز از تعداد 70 هزار عضو سازمان به 120 هزار عضو رسیدیم بنابراین توقع داریم که مشارکت اعضا حدود دو برابر شود یعنی حداقل حدود 10 هزار نفر به 20 هزار نفر افزایش یابد. بااین حال برآورد من این است که به دو دلیل تعداد رأیدهندگان بیشتر میشود: یکی به دلیل افزایش تعداد کاندیداها، مثلاً در انتخابات دوره گذشته استان تهران تعداد کاندیداها 316 نفر بود که از این تعداد 25 نفر وارد هیئت مدیره شدند و تعدادی نیز به عنوان عضو علیالبدل. بنابراین در وضعیت موجود به نظر میرسد تغییرات بیشتر شود چون سازمان تأثیرگذاری خود را نسبت به ساخت وسازهای شهری به نمایش گذاشته و همین نکته علایق مهندسان را برای مشارکت تشدید میکند.همچنین هنگام ورود اعضاء به هیئت مدیره، خزانه سازمان حدود 60 میلیارد تومان موجودی داشت که این موجودی امروز بالغ بر 400 میلیارد تومان است. البته این مبلغ حق الزحمه مهندسان است و به مرور مطابق مبحث 2 مقررات ملی و قانون نظام مهندسی باید به حساب مهندسان ناظر واریز شود و تنها 5 درصد آن حق الزحمه سازمان است که برای سازمان باقی میماند. اگرچه طبیعتاً این موجودی در صندوق سازمان باقی نخواهد ماند اما این جذابیت مالی برای نهادهای مختلف باعث شده تا بسیاری به این عرصه ورود کنند. موضوع بعدی اینکه تعداد نامزدهای انتخاباتی وقتی بیشتر باشد توقع این است که بر مشارکت عمومی تأثیر بگذارند و 20 تا نزدیک به 30 هزار نفر شرکت کنند. دیگر اینکه مهندسان مشاهده کردند که سازمان در معیشت آنها مؤثر بوده یعنی قبلاً از سازمان به عنوان اجبار در دریافت کارت عضویت، نشریه و ... یاد میکردند اما امروز منتظر پیامک های سازمان هستند که آیا کار نظارت به آنها ارجاع شده است. وضعیت گروه های مهندسی انتخاباتی و میزان آنها در حال حاضر چگونه است؟به همین نسبت که تعداد کاندیداها و به همان نسبت تعداد شرکت کنندگان در انتخابات افزایشیافته ، طبیعتاً تعداد گروه ها و تشکل هایی که اغلب غیرقانونی هستند بیشتر شده است، بدون آنکه ثبت تشکل در وزارت کار یا وزارت کشور انجام شده باشد. در حال حاضر 15گروه تشکل مهندسی وجود دارد . علاوه بر آن تعدادی کانون های مهندسی اطراف تهران و انجمن های صنفی هستند که درمجموع به تعداد 30 گروه نمیرسند ولی اشکالی که وجود دارد این است که عموماً اینها اثربخشی لازم را ندارند. چراکه برخی به صورت فردی اداره میشوند و بعضی نیز در زمان شکل گیری طبق یک اهداف و رویکرد واحدی کنار هم قرار نمیگیرند. پس در حوزه های مهندسی شاهد تشکل های منسجم و یکپارچه که دربرگیرنده اهداف گروهی و دارای اتاق فکر بوده و تصمیم گیری جمعی باشد، نیستیم. منظور من رفتار گروهی است، یعنی اینکه اعضای یک لیست به جای اینکه به لیست رأی بدهند نام خود را مینویسند، مثلاً فردی که در یک تشکل 25 نفری عضویت دارد به جای آنکه به افراد لیست رأی بدهد به خودش رأی میدهد و حتی دوستان خود را نیز ترغیب میکند که فقط نام وی را ذکر کنند، این بزرگ ترین آسیب انتخابات است که بسیاری از تشکل ها از آن رنج میبرند.مطالبات این گروه ها چیست؟امروز شعارها تغییر کرده است. درگذشته شعارها مسئله کیفیت ساختمان، ارجاع عادلانه نظارت و ... بود اما امروز بحث واقعی شدن حق الزحمه های مهندسان، یکی از مطالبات آنهاست چراکه این رقم در مقایسه با سایر کشورها ناچیز است و درحالیکه کمتر از 5 درصد هزینه ساختمان، حق الزحمه مهندسان است در دنیا این رقم بین 10 تا 20 درصد است . همچنین بحث ارجاع عادلانه نظارت که تأکید بر واقعی شدن آن دارند. در حال حاضر به نظر میرسد در این سیستم، دخالت دست وجود دارد و سیستم به گونه ای طراحیشده که سیستم مدیریت میتوانند دخالت کنند و این موضوع میتواند تأثیرات منفی بگذارد. از شعارها و مطالبات بعدی مسئله رفاهی سازمان است چون ما سازمانی هستیم با حدود 120 هزار عضو که میتوانیم واقعاً مسئله رفاهی را ازلحاظ باشگاه های واقعی نظام مهندسی تقویت کنیم تا خدمات بهتری به مهندسان ارائه کنیم. موضوع دیگر آموزش های غیراجباری مهندسان برای به روز کردن دانش و آگاهی مهندسان است که در خود نظام مهندسی امکانات زیادی برای آموزش وجود ندارد. جمع بندی کلی از روند انتخاباتدر نهایت اگرچه باید شاهد تفاوت هایی در دوره های بعدی باشیم اما همان گونه که ما در ادامه مسیر هیئت مدیره قبلی حرکت کردیم ، امیدواریم منتخبین جدید نیز برنامه های نیمه کاره را رها نکنند تا به سرانجامی برسد و با ورود افراد جدید مسیرهای رفته، قطع نشود. ما در سازمان معاونت جدید طرح و برنامه را راه اندازی کردیم و یک چارت سازمانی تعریف شد که با ورود هیئت مدیره جدید، آنان نیز موظف شوند مسیر و اهدافی که گذشتگان رفتند را به ثمر برسانند.با توجه به برخی کاستیها و انتقادات نسبت به عملکرد هیئت مدیره، شما به مدیران این دوره در ارتقای اهداف سازمانی چه نمره ای میدهید؟من به هیئت مدیره دوره ششم نمره 15 میدهم و اعتقاد دارم طبیعتاً اشکالاتی در قانون وجود داشته که برای بسیاری پوشیده بوده و وقتی قانون را اجرا کردیم متوجه این موضوع شدیم. به عنوان مثال برخی مواد قانونی، آیین نامه آن 4 سال بعد تدوین شده که دارای اشکال است. تجمع ها و اعتراضات اخیر نیز بیشتر به این دلیل است که قانون گذار زنجیره های ارتباطی بین نهادهای تأثیرگذار در ساخت وساز را تکمیل نکرده است مثلاً رابطه بین شهرداری و نظام مهندسی مستحکم نبوده و مثل طناب پوسیده ای پاره شد. در بحث تخلفات نیز معتقدم با کنترل نقشه و طراحان در سازمان میزان آن نسبتاً به گذشته خیلی کمتر شده است.