علت اختلاف نظام مهندسی با شهرداری

گروه گزارش : به گفته کارشناسان و صاحب نظران ( و حتی مردم عادی که در فضای شهر ها و روستا ها زندگی می کنند ) به عملکرد مدیریت شهری و روستایی انتقادات متعددی وارد است . لبه تیز این انتقادات البته بیشتر به سمت دو دستگاه شهرداری و نظام مهندسی است؛ هرچند گلایه از عملکرد دیگران ، نظیر دستگاه های خدمات رسان هم کم نیست . به منظور بررسی بیشتر این موضوع با علیرضا جعفری، رئیس سابق سازمان نوسازی شهرداری تهران و محمدباقر زنده دل ، عضو هیئت مدیره سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران گفتگو کردیم .جعفری، رئیس سابق سازمان نوسازی شهرداری تهران:برخورد با متخلفان با سازمان باشدپیام ساختمان : به نظر شما چرا ما به مدیریت واحد شهری نیاز داریم ؟چون اگر مدیریت واحد شهری داشته باشیم همه دستگاه ها و بازیگران عرصه اداره شهر را به نقطه اشتراکی می رساند تا بتوانند در حوزه مسئولیت ها و تقسیم مأموریت هایشان سازماندهی و وحدت رویه به وجود بیاورند . متأسفانه الآن چون این مدیریت واحد شکل نگرفته ، دستگاه های مختلف در انجام وظایف و مسئولیت هایشان ابهاماتی دارند و این زمینه وجود دارد که بعضا هر دستگاهی برای فرار از مسئولیت خود آن را به عهده دستگاه دیگر قرار دهد . یعنی در حال حاضر چون قانون در آن حوزه شفاف نیست و بعضا ابهاماتی در خصوص تقسیم وظایف وجود دارد ، فرصت فرار از مسئولیت را برای دستگاه های مختلف به وجود می آورد تا تفسیرهای مختلف از قانون شود و بالتبع هر دستگاه کمتر زیر بار پاسخگویی برود . ایده اصلی مدیریت واحد شهری این است که تفسیر رأی های مختلف برای مسئولیت های مختلف را به نقطه اشتراک برساند .پیام ساختمان : منظورتان چه دستگاه هایی است ؟امروزه در عرصه ساخت وساز شهری دو رویکرد از دو دستگاه داریم؛ یکی شهرداری که مجوز ساخت صادر می کند و مسئولیت کنترل وضعیت اجرا باید با دستگاهی باشد که مجوز میدهد . از طرف دیگر بحث ارائه خدمات مهندسی وجود دارد که کارکردی کاملا تخصصی و نظارتی است و متولی آن سازمان های نظام مهندسی هستند . دقیقا در همین جا اختلاف به خاطر عدم شفافیت در مسئولیت به وجود می آید که بعضا در زمان وقوع حوادث فرصتی ایجاد می کند تا کسی زیر بار مسئولیت اصلی نرود . اختلاف در دو مقوله است : یکی بحث صدور مجوز ها و نیز نظارت بر عملکرد اجرایی توسط شهرداری است و در حوزه فنی و تخصصی، خدمات مهندسی است که باید سازمان های نظام مهندسی ارائه کنند .پیام ساختمان : فکر می کنید ریشه این عدم هماهنگی در چیست و اختلاف در کجاست ؟با توجه به اینکه ساخت وساز عرصه ای اقتصادی و صنعتی است و منافع اقتصادی در این حوزه وجود دارد ، لذا دستگاهی مثل شهرداری برای اینکه بتواند برای اداره شهر دستاوردهای خاص خودش را در این حوزه داشته باشد و به برنامه های توسعه شهری پیش بینی شده دست پیدا کند بعضا اعمال نظرهایی می کند که مأموریت های قانونی سازمان نظام مهندسی را به چالش می کشد . البته توضیح شهرداری این است که میخواهد به روند توسعه شهری خللی وارد نشود و کندی در کار پیش نیاید . یعنی به خاطر منافع اقتصادی است که اختلاف در این حوزه به وجود می آید و با توجه به اینکه قدرت اجرایی در اختیار شهرداری است در بعضی از موارد اعمال نفوذهایی صورت می گیرد که باعث می شود مأموریت و رسالت نظام مهندسی تحت الشعاع قرار گیرد .پیام ساختمان : کدام دستگاه باید با دیگری هماهنگ شود ؟متولی خدمات مهندسی که در حوزه ساخت وساز ارائه می شود سازمان های نظام مهندسی هستند و در وضعیت فعلی، نگاه تخصصی و کارشناسی ایجاب می کند دستگاه های اجرایی مثل شهرداریها ، با سازمان نظام مهندسی هماهنگ باشند و همکاری کاملی داشته باشند تا این سازمان قدرت ارائه خدمات در جهت تحقق مأموریت و مسئولیت خودش به صورت کامل داشته باشد . لذا انتظار می رود شهرداریها با سازمان های نظام مهندسی همکاری و هماهنگی کامل داشته باشند و مشکلاتی هم که الآن وجود دارد دقیقا به خاطر این عدم هماهنگی است .پیام ساختمان : پس تکلیف قانون شهرداریها و قانون نظام مهندسی چه می شود ؟قوانین و آیین نامه ها ، مسئولیت ها و وظایف دستگاه های مختلف را مشخص کرده اند ولی مشکل همان عدم شفافیت است که باعث تفسیرهای مختلف از قوانین می شود و با توجه به ظرفیت بازی که قانون برای دستگاه های اجرایی به وجود آورده ، تفاسیر مختلف ، قابلیت استناد مدیریتی پیدا می کنند . دستگاه های اجرایی مثل شهرداریها هم با این نگاه به بحث های قانونی، از کنار ظرفیت های قانونی خدمات فنی سازمان نظام مهندسی می گذرند و به حوزه مدیریتی این بخش بیشتر می پردازند . انتظار این است که در قوانین ، مرزهای مسئولیتی در این حوزه ها کاملا شفاف شود . نمی توان از سازمان نظام مهندسی خدماتی خواست که قدرت و ضمانت اجرای آن در دست شهرداری است ! اگر قرار است سازمان نظام مهندسی نظارت بر حسن ارائه خدمات مهندسی را بر عهده بگیرد باید ضمانت اجرایی هم در اختیارش باشد تا در صورت مشاهده تخلف یا انجام کاری خارج از مقررات ملی ساختمان ، همان لحظه قدرت توقف و جلوگیری از کار را داشته باشد . درصورتی که الآن مهندسان فقط باید طی گزارشی خبر تخلف را منعکس کنند که این گزارش ها در فرایند بروکراسی تا در دستور کار قرار گیرد و بخواهد پروژه ای متوقف شود زمان می برد و ممکن است در این مدت حادثه ای به وجود بیاید . به نظرم نیاز است قوانین بازنگری شود تا ضمانت اجرایی کار و امکان برخورد با تخلفات هم با خود سازمان نظام مهندسی باشد .زنده دل ، عضو هیئت مدیره سازمان نظام مهندسی تهران :شورای شهر اقدام کندپیام ساختمان : شما علت اختلاف شهرداری و نظام مهندسی در ساخت وساز شهری را چه میدانید ؟به نظر من اختلافی نیست و شاید بتوان به آن اختلاف سلیقه گفت که در عمل کردن به قانون یا بخش هایی از قانون به وجود می آید . می گویند قانون را عمل نکردن در مواردی بهتر از بدعمل کردن به آن است . الآن به طور کامل به قوانین عمل نمی شود درصورتی که باید زنجیره عمل به قانون پیوسته باشد تا به هدف اصلی برسد . این موضوع مخصوصا در فرایند ساخت وساز خیلی مهم است و وقتی بخش هایی از قوانین مرتبط با آن اجرا نشود قطعا مشکل ساز خواهد شد ، همان طور که الآن ما مشکل داریم .پیام ساختمان : این اختلاف سلیقه به قول شما ، روی ساخت وساز ها و طرح های شهری اثر نمیگذارد ؟کیفیت ساخت وسازهای ما که مشخص است . از طرف دیگر در کشورهای پیشرفته مجموعه های آب ، برق ، گاز ، آتش نشانی و همه خدمات شهری به نوعی زیرمجموعه شهرداری هستند و اگر کسی برای گرفتن مجوزی مراجعه کند ، می بیند در مجوز صادره شده پیش بینی درازمدت کرده و طرح های توسعه شان را هم پوشش داده اند . ولی در کشور ما ادارات خدمات رسان برای خود شان مستقل هستند و کسی که مجوز می خواهد باید با هرکدام به شکل مستقل درگیر شود . به خاطر همین طرح های توسعه ای که ما روی کاغذ داریم عملا به مرحله اجرا نمی رسند و از طرف دیگر مدام شاهد حفاری های مکرر و انشعابات مجدد و نصب پست های برق و گاز و مخابرات هستیم . بعید است به این صورت طرح های توسعه ای شهرهای ما به نتیجه برسند .پیام ساختمان : فکر می کنید چه ارگانی می تواند شهرداری و نظام مهندسی و بقیه دستگاه های مرتبط با ساخت وساز را باهم هماهنگ کند ؟به نظرم جای چنین ارگانی خالی است . ما دستگاه ها و سازمان های جداگانه و متنوعی داریم که چارت های سازمانی مستقل و وابستگیهای خاصی دارند و هماهنگ کردن آنها در یک مجموعه کار سختی است . به نظرم بهتر است از هرکدام از این سازمان ها و دستگاه ها نماینده ای بیاید و درجایی جمع شوند تا بتوانند دستورالعمل و آیین نامه متحد و یکسانی تهیه کنند تا بتوانند یکسان عمل کنند . شاید شورای شهر با توجه به اشرافی که بر شهرداری دارد بتواند این هماهنگی را ایجاد کند.